İŞ TATMİNİ VE ETİK İKLİM PERSPEKTİFİNDEN ÖĞRETMENLER ÖZELİNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 1, 230 - 245, 29.04.2019

Perihan Gözüm

https://doi.org/10.30798/makuiibf.516674

Öz

Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin iş tatmini ve
etik iklim algı düzeylerinin karşılaştırılmasıdır. Araştırma bulguları ve
değerlendirilmesi bölümünde, verilerin analize hazır hale getirilmesi amacıyla
katılımcıların demografik özelliklerine ilişkin frekans dağılımlarına, araştırma
değişkenlerine ait standart sapma ve ortalama değerlerine, verilerin
istatistikî analize uygun olup olmadığını anlamak için güvenilirlik analizi
sonuçlarına ve iki grup arasında karşılaştırma yapabilmek için Independent
Samples T testi ve ikiden fazla gruplar arası karşılaştırma yapabilmek için ise
One Way ANOVA sonuçlarına yer verilmiştir. Katılımcıların iş tatmini
düzeyleriyle etik iklim algıları arasındaki ilişkiyi belirlemek için ise
Korelasyon ve Regresyon analizleri yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen
bulgulara göre öğretmenlerin kurumlarındaki başkalarının iyiliğini düşünme ile
ilgili etik iklim algıları orta düzeydedir diyebiliriz. Ayrıca öğretmenlerin
kurumlarındaki yasalar, kurallar ve politikalar ile ilgili etik iklim algıları
yüksektir diyebiliriz. Araştırmadan elde edilen bulgulara bakıldığında
öğretmenlerin iş tatmini düzeyleri ile etik iklimde başkalarının iyiliğini
düşünme boyutuna ilişkin algıları arasındaki ortaya çıkan ilişkinin anlamlı
olduğunu görülmektedir. Sonuç olarak elde edilen bulgular ışığında
öğretmenlerin iş tatmini düzeyleri onların genel olarak etik iklim algılarını
pozitif yönde olumlu etkiler, Öğretmenlerin iş tatmini düzeyleri onların etik
iklimde örgütsel çıkar boyutu ile ilgili algılarını pozitif yönde olumlu etkiler,
Öğretmenlerin iş tatmini düzeyleri onların etik iklimde başkalarının iyiliğini
düşünme boyutu ile ilgili algılarını pozitif yönde olumlu etkiler sonuçlarına
ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Etik iklim, İş tatmini, Öğretmenler

A RESEARCH ON TEACHERS IN TERMS OF JOB SATISFACTION AND ETHICAL CLIMATE

Öz

The purpose of this research is to compare
teachers' perception levels in terms of job satisfaction and ethical climate.
In the section regarding research findings and their assessment, frequency
distribution of participants' demographic characteristics , standard deviation
and mean values of research variables are included to make the data ready to
analyze; results of reliability analysis are taken into consideration to
determine if the data are suitable for statistical analysis; results of
Independent Samples T-Test and One Way ANOVA are included to compare two groups
and make comparisons between more than two groups respectively. Correlation and
Regression analyses are made to determine the relationship between the
perceptions of participants regarding job satisfaction level and ethical
climate. According to findings obtained from the research, we can say that the
ethical climate perception of teachers related to considering what's best for
others in their institutions is in the medium-level. We can also say that the
ethical climate perception of teachers related to laws, rules and policies in
their institutions are high. When the findings obtained from the research are
considered, it is seen that there is a significant relationship between
teachers' job satisfaction levels and their perception of the dimension of
considering what's best for others in an ethical climate. In the light of the
findings obtained it is concluded that job satisfaction levels of teachers
positively affect their ethical climate perceptions in general, job
satisfaction levels of teachers positively affect their perception related to
organizational interest in an ethical climate and job satisfaction levels of
teachers positively affect their perceptions related to considering what's best
for others in an ethical climate.

Anahtar Kelimeler

Ethical Climate, Job Satisfaction, Teachers

Kaynakça

• ACAR, G. (2011), Okul Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışlarının Beden Eğitim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet ve Motivasyon Düzeyleriyle İlişkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• ACAR, G. (2016), Investigation into the Perception of Physical Education Teachers on the Ethical Climate in their Workplace, Int J Edu Sci, 13(2): 145-151.
• AKBAŞ, T. T. (2010), Örgütsel etik iklimin örgütsel bağlılık üzerine etkisi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12(19), 211-137.
• AKSOY, S., ERDİL, O. ve ERTÜRK, A. (2017), Etik İklim: Kavramsal Gelişimi, Bireysel ve Örgütsel Etkileri, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 18(2) , 133-151.
• AKINCI, Z. (2002), Turizm Sektöründe İşgören Tatminini Etkileyen Faktörler: Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama, Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 2(4), 1-25.
• BUTE, M. (2011), Relation between the Ethical Climate, Corporal Trust and Individual Performance, Journal of Ataturk University Economics and Administrative Sciences, 25, 172- 173.
• AKKOC, I. (2012), The Effects of Development Culture and Ethical Climate on Innovative Behaviour: Mediating Role of Distributive Justice, International Journal of Alanya Faculty of Business, 4(3), 45-60.
• CULLEN, J.B., PARBOTEEAH K.P., BART, V. (2003), The Effects of Ethical Climates on Organizational Commitment: A Two Study Analysis. Journal of Business Ethics, 46(2), 127- 141.
• ÇİÇEK, B. ve DENİZ, M. (2017), Values-Based Approach to Leaders and Organizations: A Research on Value-Centered Leadership and Ethical Climate Relationship, Journal of Business Research Turk, 9(2), 150-168. DOI: 10.20491/isarder.2017.265
• ELÇİ, M. (2005), Örgütlerde etik iklimin personelin vatandaşlık davranışlarına etkileri, Yayımlanmamış Doktora Tezi. G.Y.T.E. Sosyal Bilimler Enstitüsü,Gebze.
• ELÇİ, M. ve ALPKAN, L. (2009). The impact of perceived organizational ethical climate on work satisfaction, Journal of Business Ethics, 84(3), 297-311.
• ERTÜRK, E. ve ERDİRENÇELEBİ, M. (2018), Çalışanların Örgütsel Yalnızlık Algısının İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17(2), 603-618.
• FUTRELL, C. M. ve PARASURAMAN, A. (1984), The Relationship of Satisfaction and Performanceto Sales force Turnover, The Journal of Marketing, 48(4), 33-40. DOI: 10.2307/1251508
• GÖKKAYA, S. ve TÜRKER, N. (2018), A Comparative Research on Job Satisfaction and Job Motivation in Hotel Enterprises. Journal of Economics Business and Political Researches, 3(5), 12-28.
• GÜRBÜZ, S. (2008), İş Tatmini ve Adalet Algısının Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi, Amme İdaresi Dergisi, 41(4), 49-77.
• HENNE, D. ve LOCKE, E. A. (1985), Job Dissatisfaction: What Are The onsequences?, International Journal of Psychology, 20(2), 221-240.
• KARASAR, N. (1999), Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler. (8.baskı). Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.
• ÖZDAMAR, K. (1999), Paket Programlar ve İstatistiksel Veri Analizi, II. Baskı, Eskişehir, Kaan Kitabevi.
• PARBOTEEAH, K.P. vd., (2005), National culture and ethical climates: a comparison of U.S. and Japanese accounting firms, Management International Review, 45(4), 459-481.
• SABUNCUOĞLU, Z. ve TÜZ VERGİLİEL, M. (2013), Örgütsel davranış, Ankara, Aktüel Yayınları.
• SİMS, R.R. (1992), The challenge of ethical behavior in organizations, Journal of Business Ethics, 11(7), 505-513.
• SÖKMEN, A. (2000), Ankara’daki Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Örgütsel Bağlılık İle İşgören Performansı Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Ampirik Bir Araştırma, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• TDK2017.http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=TATM%C4%B0N, Erişim tarihi:19.09.2018.
• TENGİLİMOĞLU, D. (2005), Hizmet İşletmelerinde Liderlik Davranışları ile İş Doyumu Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 23-45.
• VICTOR, B. ve CULLEN, J.B. (1987), A theory and measure of ethical climate in organizations, Edit. W. C. Fredrick ve L. Preston, Research in Corporate Social Performance and Policy, (s. 51-71) JAI, London.
• WEISS, H. M. ve CROPANZANO, R. (1996), Affective events theory: A theoretical discussion of the structure, causes and consequences of affective experiences at work. In B. M. Staw & L. L. Cummings (Eds.), Research in organizational behavior: An annual series of analytical essays and critical reviews (s. 1–74). Greenwich, CT: JAI Press.
• WIMBUSH, J.C. ve SHEPARD, J.M. (1994), Toward an Understanding of Ethical Climate, Its Relationship to Ethical Behavior and Supervisory Influence. Journal of Business Ethics, 13(8), 637-647.
• WRIGHT, T. A. ve DOHERTY, E. M. (1998), Organizational behavior ‘rediscovers’ the role of emotional well-being, Journal of Organizational Behavior, 19(5), 481–485.ZAİMOGLU OZTURK, F. (2011), Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin ve Öğretmen Adaylarının İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında Yer Alan Öğrenme Alanlarına İlişkin Özyeterlik Düzeylerinin İncelenmesi: Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.