Hz. Peygamber Döneminde Düşünce Özgürlüğü ve Muhalefet

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 2 - Din ve Muhalefet, 108 - 133, 28.12.2018

İhsan Arslan

https://doi.org/10.17131/milel.505031

Öz

Bu araştırmada Hz.
Peygamber döneminde düşünce özgürlüğü ve muhalefeti, bilimsel araştırmalara
özgü metodolojik bakış açısıyla işlenmiş, referans kaynağı olarak İslâm
tarihinin temel kaynakları kullanılmıştır. Yapılan incelemede fikir ve ifade
hürriyetinin insanın doğuştan getirdiği temel haklar kapsamında
değerlendirilmesi gerektiği ve yapıcı muhalefetin de oto kontrol mekanizması
için önemli olduğu vurgulanmıştır. Bu bağlamda Hz. Peygamber’in önemli olaylar
öncesinde sahâbîlere duygu ve düşüncelerini sorduğu, kendi görüşüne aykırı olsa
bile çoğunluğun görüşüne uyduğu ve verdiği kararlara muhalefet edenleri de
büyük bir olgunlukla karşıladığı sonucuna ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

Hz. Peygamber, fikir özgürlüğü, ifade hürriyeti, muhalefet, sahâbe

Freedom of Thought and Opposition in the Time of Prophet Muhammad

Öz

In this study, it is dealt with the freedom of thought
and opposition in the time of prophet Muhammad (pbuh) through methodological
points of view and, had used the basic sources of Islamic history as reference
basis. It is emphasized that freedom of thought and expression must be
evaluated in the framework of basic human rights, which is obtained by birth,
and constructive opposition have also important for self-test mechanism. In
this context, it is pointed out that prophet Muhammad had asked his companions’
feelings and thoughts, he had adapted the opinion of majority even if it had
become contrary to his thought, and he had also welcomed with maturity those
who opposed his decisions

Anahtar Kelimeler

Prophet Muhammad, freedom of thought, freedom of expression, opposi-tion, companion

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel. Müsned, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992.
• Aksu, Ali, ‘‘İfk Olayı Üzerine Değerlendirme’’, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, VIII/1, Sivas 2004.
• Beyhakî, Ebû Bekir Ahmed b. Hüseyin. Delâilü’n-Nübüvve, Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, Beyrut 1988.
• Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail. Sahîhu’l-Buhârî, Çağrı Yayın-ları, İstanbul 1992.
• Câbirî, Muhammed Âbid. Arap-İslâm Siyasal Aklı, trc. Vecdi Akyüz, Kita-pevi Yayınları, İstanbul 2001.
• Diyârbekrî, Hüseyin b. Muhammed b. Hasan. Târîhu’l-Hamîs fî Ahvâli Enfesi Nefîs, Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, Beyrut 1971.
• Ebû Dâvud, Süleyman b. Eşas. Sünenü Ebî Dâvud, Çağrı Yayınları, İstan-bul 1992.
• Esad, Mahmud. İslâm Tarihi, sad. Ahmet Lütfü Kazancı-Osman Kazancı, Marifet Yayınları, İstanbul 1995.
• Ğazâlî, Muhammed. Fıkhu’s-Sîre, Dâru’l-Kalem, Beyrut 1994.
• Hamidullah, Muhammed. Hz. Peygamber’in Savaşları, trc. Salih Tuğ, Yağ-mur Yayınları, İstanbul 1991.
• Hudarî Bey, Muhammed. Nûru’l-Yakîn fî Sîrati Seyyidi’l-Mürselîn, Dâru’l-Hadîs, Mısır 1992.
• İbn Hişâm, Abdülmelik. es-Sîretü’n-Nebeviyye, Dâru İbn Kesîr, Kahire ts.
• İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İsmail. el-Bidâye ve’n-Nihâye, Dâru’l-Hadis, Kahire 1994.
• İbn Sa’d, Muhammed. et-Tabakâtü’l-Kübrâ, Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, Beyrut 1990.
• İbnü’l-Esîr, Izzüddin Ebi’l-Hasen Ali b. Ebi’l-Keram. el-Kâmil fi’t-Târîh, Dâru Sâdır, Beyrut 1979.
• Kara, Seyfullah. ‘‘İfk Olayının Etkileri ve Olayla ilgili Ortaya Konan Tavırlar’’, Atattürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, XV, Erzurum 2001.
• ______, Peygamber Döneminde Gençlik, Ağaç Kitapevi Yayınları, İstanbul 2009.
• Kastallânî, Ebu’l-Abbâs Şihâbüddin Ahmed. İrşâdü’s-Sârî li Şerhi Sahîhi’l-Buhârî, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1990.
• Muhammed, Rıza. Muhammed Dâru’l-Kalem, Beyrut 2003.
• Müslim, Ebu’l-Hüseyin Müslim b. Haccâc. Sahîhu Müslim, Çağrı Yayınla-rı, İstanbul 1992.
• Nesâî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Şuayb. Sünenü Nesâî, Çağrı Yayınla-rı, İstanbul 1992.
• Süheylî, Abdurrahman. er-Ravdu’l-Unuf, Dâru’l-Fikr, Beyrut ts.
• Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr. Târîhu’l-Ümem ve’l-Mülûk, Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, Babeyrut 1997.
• Tirmizî, Ebû Isa Muhammed b. Isa b. Sevre. Sünenü Tirmizî, Çağrı Yayın-ları, İstanbul 1992.
• Vâkıdî, Muhammed b. Ömer. Kitâbü’l-Meğâzî, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1984.