Siyasal Alanda Erkekliğin İnşası: Kürt Siyasi Hareketinde Cinsiyetin Yeniden Konumlanması

Yıl 2018, Sayı: 9-10, 226 - 259, 15.08.2018

Bahar Mermertaş

Öz

Bu çalışma, Kürt siyasi hareketinin “kadınları özgürleşmeye,
erkekleri ise erkekliklerini öldürmeye” çağıran söyleminin gündelik hayatlar
içerisindeki ataerkil pazarlıklarda ve erkekliğin inşasında nasıl bir rol
oynadığını anlamak üzere yola çıkmıştır.  
Bu araştırmanın ana sorunsalı Kürt siyasi hareketinin yasal temsilcisi
olan BDP’ nin cinsiyet söyleminin gündelik hayat içerisinde erkek siyasetçiler
cephesinden incelemektir. Araştırma konusu; erkeklerin kadınlarla yakın
ilişkilerinde (eşleri, kız kardeşleri, anneleri ve kızları) bu  özgürlükçü
söylemin nasıl yorumladığı, kadın-erkek
ilişkilerinin gündelik yaşam pratiklerinde nasıl kurulduğu ve ataerkilliğin bu
özgürlükçü söylem içinde nasıl konumlandığı ana eksenlerindedir. Bu çalışmanın amacı,  ataerkil
örüntülerin özgürlükçü söylemin içinden nasıl ve hangi biçimlerde sızarak aile
içi pratiklere etnisite ve sosyal sınıf düzleminde yansıdığını tartışmaktadır.   Araştırma için 10 erkek siyasetçi ve 5
siyasetçi yakını(eşi, kızı, annesi, kız kardeşi vb.) ile görüşüldü. Kamusal
alanda cinsiyetlerin yeniden belirlenişi, kırılmaya maruz kalan ataerkil
örüntüler özel alanda aynı paralellikte ilerlememektedir. Cinsiyet
politikasının özel alanda harekete geçmesini etkileyen farklı değişkenler
mevcuttur.  Erkeklerin hem kamusal hem de
özel alanda bu değişimin öznesi olmadıklarını söylemek yanlış olmayacaktır.
Meydana gelen değişim kimi zaman her anlamda referans aldıkları hareketin
öncüleri ve Abdullah Öcalan’ın çizdiği perspektiflerin hayata geçirilmesiyle,
itme gücüyle gerçekleşmektedir. Kimi zaman ise hareket içerisinde yapılanmasını
oluşturan ve etki alanını genişleten kadın siyasetçiler veya yaşamlarındaki
kadınların yön vermeleri ile bir dönüşüm sağlamışlardır.   

Anahtar Kelimeler

Cinsiyet Rolleri, Toplumsal Cinsiyet, Erkeklik, Kürt Siyaseti, Özel Alan

Construction Of Masculinity In The Political Sphere: Re- Positioning Of Gender In Kurdish Political Movement

Öz

This study aims to understand
the role of the Kurdish political movement that ask for “the women to liberate themselves
and the men to kill their masculinities” in the the constructing of
masculinities and in the patriarchal bargains in the course of everyday lives.
The main problematic of this study is to analyze the gender discourse of the
PDP (Peace and Democracy Party, BDP), i.e., the legal representative of Kurdish
political movement in Turkey, from the view of the male politicians and in the
context of the sociology of personal life. 
This thesis is mainly addressing these questions; how the men interpret
this libertarian discourse in their close relations with the women (their
wives, sisters, mothers and daughters), how relations between the men and the
women are established during personal life practices and how the patriarchy is
positioned in the context of this libertarian discourse. So this study is
discussing how and in what forms the patriarchal patterns overrun the
libertarian discourse and reverberate in domestic family life in terms of
ethnicity, religion and social classes. For this research, I interviewed with
ten male politicians and five relatives of the politicians(wife, daughter,
mother, sister, etc.). The reformation of
genders and the change of patriarchal patterns in public sphere do not conform
to patterns in private sphere. There are different variables that shape the
gender relations in private sphere. It will not be wrong to assert that the men
are not the agents of this change both in public and private sphere. At times,
the transformation within the party was possible through the driving leaders of
the movement and the perspectives of Abdullah Öcalan who they occasionally may
refer on this issue. At other times, the female politicians who are well
organized in the movement and have great influence on it, and the other women
who are the close relatives of the male politicians are the real causes that
transform the male politicians. 

Anahtar Kelimeler

Gender Roles, Social Gender, Masculinity, Kurdish Politics, Private Sphere

Kaynakça

• Barutçu, A. (2013). Türkiye’de Erkeklik İnşasının Bedensel Ve Toplumsal Aşamaları, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Türkiye.
• BDP Siyaset Akademisi, BDP Tüzüğü İşleyişi Ve Yönetim Anlayışı, İstanbul: Gün Matbaacılık, (basım yılı belirtilmemiş).
• Bourdieu, P. (2001). Masculine Domination. Cambridge: Polity Press.
• Çağlayan, H. (2010). Analar, Yoldaşlar, Tanrıçalar; Kürt Hareketinde Kadınlar Ve Kadın Kimliğinin Oluşumu. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Çağlayan, H. (2013). Kürt Kadınların Penceresinden. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Demren, Ç. (2001). Ataerkillik ve Erkeklik Biçimlerinin Karşılıklı İlişkileri ve Etkileşimleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• Enloe, C. (2011). Feminizm, Milliyetçilik, Militarizm. (Çev. A. G. Altınay ve T. Güney). İçinde A. G. Altınay (der.), Vatan, Millet, Kadınlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kandiyoti, D. (1997). Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar: Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler. (Çev. A. Bora ve diğerleri), İstanbul: Metis Yayınları.
• Hobsbawm, E., Ranger. T. (1983). Geleneğin İcadı. İstanbul: Agora Yayıncılık.
• Hobsbawm, E. (1995). Milletler ve Milliyetçilik: Program, Mit, Gerçeklik, Çev. Osman Akınhay, İstanbul: Ayrıntı Yay.
• Mermertaş, B. (2011). Biyo-Politika, Özneleş(Tir)me ve Milliyetçilik: Kürt Toplumsal Hareketleri, MSGSÜ, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Türkiye.
• Öcalan, A. (1993). Kürdistan’ da Kadın Ve Aile, Weşanen Serxwebûn.
• Yuval-Davis, N. (2010). Cinsiyet ve Millet. İstanbul: İletişim Yayınları.