KALKINMA PLANLARINDA YEREL YÖNETİMLER VE YAPILAN REFORMLAR ÇERÇEVESİNDE MUKAYESESİ/LOCAL GOVERNMENTS IN THE DEVELOPMENT PLANS AND COMPARISON IN THE SCOPE OF REFORMS

Yıl 2014, Cilt: 11 Sayı: 26, 315 - 342, 02.07.2014

Rüveyda Kızılboğa Özaslan Orhan Alıcı

Öz

Özet

Planlama ve kalkınma kavramları birbirini izleyen ve aralarında illiyet bağı bulunan bir yönetim girdisi olup gerek kamu kurumları gerekse özel sektör için büyük önem taşımaktadır. Bu çerçevede özellikle ikinci dünya savaşı sonrasında planlama ve kalkınmanın önemi artmış, kalkınma hedefleri doğrultusunda kamu ve özeli yönlendirecek çeşitli planlar dünya genelinde yapılmıştır. Çalışmada, Türkiye’de iktisadi ve sosyal alanda yol gösterici bir unsur olarak ele alınan ve sistematik bir şekilde 1963 yılından itibaren hazırlanmaya başlanan Beş Yıllık Kalkınma Planları, yerel yönetimler genelinde ve büyükşehir belediye yönetimi özelinde bu konularla ilgili yapılan reformlar dikkate alınarak incelenmiştir. Amaç, I. Beş Yıllık Kalkınma Planı’ndan 2013 yılında uygulama süreci dolacak olan IX. Beş Yıllık Kalkınma Planı’na kadar olan planlar ile yerel yönetimler arasındaki ilişkinin kentsel alanın dönüşümü ve gelişimi perspektifinde sistematik bir şekilde ele alınmasıdır. Buna bağlı olarak da Kalkınma Planlarında yapılan tespit ve çözüm önerilerinin reformlarla desteklenip desteklenmediği ortaya konulmaktır. Çalışmada özellikle, 2000 yılı sonrası dönemde yeni kamu yönetimi anlayışı ve Avrupa Birliği üyelik süreci yaptırımları ile Kalkınma Planlarını destekleyici reformların yapılmasına önem ve öncelik verildiği gerçeğiyle karşılaşılmıştır. Çalışma yayımlanan Kalkınma planları ve literatürdeki yazınlar ekseninde kurgulanmıştır. 

Anahtar kelimeler: Kalkınma Planı, Yerel Yönetimler, Büyükşehir Belediyesi.

Abstract

The concepts of planning and development are management inputs that follow each other and there is a causal link between them and they are of great importance for both the public and private sector institutions. In this context, the importance of planning and development has especially increased after the Second World War and a variety of plans that will guide the public and private sector in line with the development objectives were made across the globe. The Five-Year Development Plans which were started to be prepared systematically in 1963 are taken as guiding factors in economic and social fields in Turkey. In this study, The Five-Year Development Plans were analyzed in terms of the local governments and specific to metropolitan municipalities considering the reforms that were done about these issues. The aim of this study is to systematically analyze the relationship between the local governments and Five-Year Development Plans starting from the First Five-Year Development Plan to the Ninth Five-Year Development Plan which will expire in 2013 in the perspective of transformation and development of urban areas. Accordingly, whether the determinations and solutions in the Development Plans had been supported with reforms or not was also put forth. In this study, it was encountered the fact that it was given priority and importance to do reforms supporting the new public management approach, sanctions in the European Union accession process and the Development Plans especially after the year 2000. The study was constructed based on the published Development Plans and the related literature.

Key words: Development Plans, Local Governments, Metropolitan Municipality.

Anahtar Kelimeler

Kalkınma Planı, Yerel Yönetimler, Büyükşehir Belediyesi.

Kaynakça

• Kaynakça
• Aktel, M. ve Memişoğlu, D. (2005). “Yerel Yönetim Reformlarının Başarısızlık Nedenleri”. (Ed.: H.Özgür ve M. Kösecik), Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar-I. Ankara: Nobel Yay. Dağ. s. 21-39.
• Alada, A. B. (1988). “Bir Erken Büyük Şehir Yönetimi Denemesi”. A.Ü. SBF Dergisi, Temmuz-Aralık 1988, Cilt LXIII, No 34, s. 135-142.
• Alıcı, O. V. (2012). Büyükşehir Belediyesi ile İlçe Belediyeleri Arasındaki İlişkiler: İstanbul Örneği. İstanbul: Beta Yayınları.
• Ateş, M. (1999). “Türkiye’de Kalkınma Planları ve Yıllık Planların Hazırlamaması”. Sayıştay Dergisi, Nisan-Haziran 1999, Sayı 33, s. 86-103.
• Demiral, B. (2007). “Türkiye’de Anakent Yönetimleri: Uygulama ve Sorunlar”. (Ed.: H.Özgür ve M. Kösecik), Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar-II. Ankara: Nobel Yay. Dağ. s. 64-99.
• Devlet Planlama Teşkilatı. (2000). Uzun Vadeli Strateji ve Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 2001-2005. Haziran.
• DPT, I. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1963-1967). Ocak 1963, http://www.xn--kalknma-ufb.gov.tr/DocObjects/View/13736/plan1.pdf (Erişim Tarihi: 10.06.2013)
• DPT, II. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1968-1972). http://www.xn--kalknma-ufb.gov.tr/DocObjects/View/13737/plan2.pdf (Erişim Tarihi: 10.06.2013)
• DPT, III. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1973-1977). http://www.xn--kalknma-ufb.gov.tr/DocObjects/View/13738/plan3.pdf (Erişim Tarihi: 10.06.2013)
• DPT, IV. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1979-1983). Yayın No 1664, Ankara 1979, http://www.dpt.gov.tr/DocObjects/View/13739/plan4.pdf (Erişim Tarihi: 11.06. 2013)
• DPT, V. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1985-1989). Ankara 1984, http://www.dpt.gov.tr/DocObjects/View/13740/plan5.pdf (Erişim Tarihi: 11.06. 2013)
• DPT, VI. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1990-1994). Yayın No 2174, Ankara 1989, http://www.dpt.gov.tr/DocObjects/View/13741/plan6.pdf (Erişim Tarihi: 12.06. 2013)
• DPT, VII. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1996-2000). DPT 1995, http://www.dpt.gov.tr/DocObjects/View/13742/plan7.pdf (Erişim Tarihi: 12.06. 2013)
• DPT, VIII. Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005). http://www.dpt.gov.tr/DocObjects/View/13743/plan8.pdf (Erişim Tarihi: 13.06. 2013)
• DPT, IX. Beş Yıllık Kalkınma Planı (2007-2013). http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan9.pdf (Erişim Tarihi: 13.06.2013)
• Hazman, G. G. (2007). “5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Çerçevesinde Büyükşehir Belediyelerinde Yerel Yönetim Reformuna Yönelik Bir Değerlendirme”. (Ed: H.Özgür ve M. Kösecik), Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar-II. Ankara: Nobel Yay. Dağ. s. 523-540.
• Karabulut, T. (2007). “Türkiye’de Bölgesel Kalkınma Politikaları ve Kurumsal Gelişmelerle İlgili Genel Bir Değerlendirme”. (Ed.: H.Özgür ve M. Kösecik), Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar-II. Ankara: Nobel Yay. Dağ. s. 738-761.
• Kösecik, M. (2007). “Avrupa Birliği Üyelik Sürecinin Türkiye’nin Yerel Yönetim Yapısına Etkileri”. (Ed.: H.Özgür ve M. Kösecik), Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar-II. Ankara: Nobel Yay. Dağ. s. 691-737.
• Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü (MİGM). 1995. “Yerel Yönetimlerin Büyüklüğü, Etkinliği ve Halkın Katılımı”, Yayın No 3.
• Ökmen, M. (2005). “Küreselleşme Sürecinde Yerelleşme Eğilimleri ve Yerel Yönetimler”. (Ed.: H.Özgür ve M. Kösecik), Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar-I. Ankara: Nobel Yay. Dağ. s. 539-564.
• Özaslan, M. (2005). “Küreselleşme Sürecinin Türkiye’deki Yerel Kurumsal Yapılara Yansımaları”. (Ed.: H.Özgür ve M. Kösecik), Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar-I. Ankara: Nobel Yay. Dağ. s. 565-593.
• Kösecik, M. ve Özgür, H. (2005). “Yerel Yönetimlerde Reform: Geleneksel Modelin Değişim Süreci”. (Ed.: H.Özgür ve M. Kösecik), Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar-I. Ankara: Nobel Yay. Dağ. s. 1-20.
• Özgür, H. ve Kösecik, M. (2007). “Yerel Yönetimlerde Değişim Sürecinde Uygulamadan Geleceğe”. (Ed.: H.Özgür ve M. Kösecik), Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar-II. Ankara: Nobel Yay. Dağ. s. 788- 816.
• Parlak, B. (2005). “Tarihi Perspektif ve Reform Sürecinde İl Özel İdareleri”. (Ed.: H.Özgür ve M. Kösecik), Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar-I. Ankara: Nobel Yay. Dağ. s. 175-200.
• Turgut, S. (2007). “Çağdaş “Planlama Yönetimi” ve Belediyeciliğin Önündeki Fırsat-Tehditler: İstanbul Deneyimi”. (Ed.: H.Özgür ve M. Kösecik), Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar-II. Ankara: Nobel Yay. Dağ. s. 439-463.
• Tuzcuoğlu, F. (2007). “Metropoliten Yönetim Nereye?”. (Ed.: H.Özgür ve M. Kösecik), Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar-II. Ankara: Nobel Yay. Dağ. s. 48-63.
• Urhan, V. F. (2008). “Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Yeniden Yapılandırılması”. Sayıştay Dergisi, Sayı 70, Temmuz-Eylül 2008, s. 85-102.
• Yeter, E. (2002). “Metropolitan Alan Yönetiminde Yeni Arayışlar: İstanbul”. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, TODAİE, Cilt 11, Sayı 2, Nisan 2002, s. 41-50.