SAĞLIK SEKTÖRÜNDE MOBBING: HASTANE YÖNETİCİLERİ ÜZERİNDE BİR UYGULAMA/ MOBBING IN HEALTHCARE: AN APPLICATION TO HOSPITAL MANAGERS

Yıl 2014, Cilt: 11 Sayı: 26, 271 - 296, 22.07.2014

Seda Karsavuran

Öz

Özet

Bu araştırmayla, mobbingin sağlık sektöründeki durumunu ortaya koymak ve Sağlık Bakanlığı hastaneleri yöneticilerinin (başhekim, başhekim yardımcısı, hastane müdürü, hastane müdür yardımcısı, başhemşire, başhemşire yardımcısı) mobbinge maruz kalma düzeylerini ortaya koymak amaçlanmaktadır. Araştırmanın evrenini Ankara il merkezindeki tüm Sağlık Bakanlığı hastaneleri yöneticileri oluşturmaktadır (454 kişi). Araştırmada örneklem çekilmemiş ve yöneticilerin % 54'ü ankete cevap vermiştir (244 kişi). Hastane yöneticilerinin mobbinge maruz kalma düzeyini ölçmek için “LIPT (Leymann Inventory of Psychological Terrorization) Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde mobbinge maruz kalma düzeyinin iki bağımsız ortalamaya sahip değişkenlere göre fark gösterip göstermediğinin incelenmesinde iki örnek için t testi, ikiden fazla ortalamaya sahip değişkenler için Tek Yönlü Varyans Analizi (One Way ANOVA) kullanılmıştır. Başhemşire ve yardımcıları en fazla mobbinge maruz kalan gruptur. 29-39 yaş grubundaki, bayan, sağlık meslek lisesi ve önlisans mezunu ve evli olmayan hastane yöneticilerinin mobbinge maruz kalma düzeylerinin de daha yüksek olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler: mobbing, hastane yöneticileri

MOBBING IN HEALTHCARE: AN APPLICATION TO HOSPITAL MANAGERS

Abstract

With this study it is purposed to investigate mobbing in healthcare and display the level of being exposed to mobbing of the managers (head physician, assistant head physician, head nurse, assistant head nurse, administrator, assistant administrator) at the Ministry of Health Hospitals. The population of this study is all managers (454 managers) at the ministry of health hospitals in metropolitan area of Ankara. It wasn't sampled and 54 % of managers replied to the questionnaire (244 managers). “LIPT (Leymann Inventory of Psychological Terrorization)” was used to measure the level of being exposed to mobbing of hospital managers. Independent samples t test was used to analyze the differences of the level of being exposed to mobbing according to characteristics with two independent average scores, One Way ANOVA was used for characteristics with more than two independent average scores. Head nurses and head nurses assistants are the most being exposed to mobbing. Also, Age group of 29-39, females, gratuated from medical career college and two-year degree and single health managers are more being exposed to mobbing.

Key Words: mobbing, hospital managers

Anahtar Kelimeler

Mobbing, hastane yöneticileri

Kaynakça

• Kaynakça
• Agervold, M. (2007). “Bullying at Work: A Discussion of Definitions and Prevalence, Based on An Empirical Study”. Scandinavian Journal of Psychology. 48. s.161–172.
• Aksoy, F. (2008). Psikolojik Şiddet'in (Mobbing) Sağlık Çalışanlarına Etkisi. Doktora tezi. Marmara Üniversitesi: İstanbul.
• Belikırık, D. (2009). Asistan Doktorlarda Yıldırma Algısı ve Bir Alan Araştırması. Yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi.
• Clarke, J. (2002). Maymuncuk: İşyerinde İletişim ve Politika. İstanbul: Mess.
• Cowie, H. (1999). “Adult Bullying”. Erişim: 10 Haziran 2010. http://old.gold.ac.uk/tmr/reports/aim2_surrey1.html
• Cusack, S. (2000). “Workplace Bullying: Icebergs in Sight, Soundings Needed.” The Lancet. Vol.356. December 23/30. s.2118.
• Çakır, Ö. (2008). “Türkiye'de Kadının Çalışma Yaşamından Dışlanması.” Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı:31, Temmuz-Aralık. s.25-47.
• Çobanoğlu, Ş. (2005). Mobbing, İş Yerinde Duygusal Saldırı ve Mücadele Yöntemleri. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Çöl, S. (2008). “İşyerinde Psikolojik Şiddet: Hastane Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma.” Çalışma ve Toplum. 4. s.107-134.
• Davenport, N., Distler-Schwartz, R. ve Pursell-Elliott, G. (2003). Mobbing, İşyerinde Duygusal Taciz. (O. C. Önertoy, Çev.). İstanbul: Sistem Yayıncılık (1999).
• Di Martino, V., Hoel, H. ve Cooper, C. (2003). “Preventing Violence and Harassment in The Workplace.” European Foundation for The İmprovement of Living And Working Conditions. Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities.
• Dilman, T. (2007). Özel Hastanelerde Çalışan Hemşirelerin Duygusal Tacize Maruz Kalma Durumlarının Belirlenmesi. Yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Dökmen, Ü. (2008). Yaşama Yerleşmek. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Dursun, S. ve Aytaç, S. (2011). “İşyerindeki Şiddet Davranışlarının Çalışanlar Üzerindeki Etkisi: Bir Uygulama.” Tisk Akademi. 6 (11). s.8.
• Dündar, T. (2010). Sağlık Çalışanlarının Yıldırmaya Maruz Kalmalarında Hastane Etik İklimi ile Sosyodemografik Özelliklerinin Rolü: Bolu İli Hastanelerinde Bir Araştırma. Yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Einarsen, S. (1999). “The Nature and Causes of Bullying at Work.” International Journal of Manpower. 20, 1/2, s.16-27.
• Einarsen, S. (2000). “Harassment and Bullying at Work: A Review of The Scandinavian Approach.” Aggresion and Violent Behavior. 5 (4), s.379-401.
• Einarsen, S. ve Raknes, B.I. (1997). “Harrasment in the Workplace and the Victimization of Men.” Violence and Victims. 12 (3), s.247-263.
• Ergun-Özler, D. ve Mercan, N. (2009). Yönetsel ve Örgütsel Açıdan Psikolojik Terör. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Field, T. (1996). Bully in Sight. How To Predict, Resist, Challenge And Combat Workplace Bulling. Great Britain: Wessex.
• Gates, G. (2004). Bullying and Mobbing (Part 2). Erişim: 06 Haziran 2010. http://findarticles.com/p/articles/mi_qa3636/is_200410/ai_n9443400
• Gün, H. (2010). Çalışma Ortamında Psikolojik Taciz, Mobbing/Bullying, İşyeri Sendromu. Ankara: Lazer Yayınları.
• Hegney, D., Plank, A. ve Parker, V. (2003). “Workplace Violence in Nursing in Queensland, Australia: A self-reported Study.” International Journal of Nursing Practice. 9. s.261–268.
• Jackson, D., Clare, J. ve Mannix, J. (2002). “Who Would Want to Be a Nurse? Violence in the Workplace – A Factor in Recruitment and Retention.” Journal of Nursing Management. 10. s.13-20.
• Kaymaz, G. (2007). İşyerinde Yıldırma (Mobbing) Eğilimleri: “Bir Örnek Olay” Yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi.
• Kırel, Ç. (2007). “Örgütlerde Mobbing Yönetiminde Destekleyici ve Risk Azaltıcı Öneriler.” Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 7 (2). s.317-334.
• Kingma, M. (2001). “Workplace Violence in the Health Sector: A Problem of Epidemic Proportion.” International Nursing Review. 48. s.129-130.
• Koç, M. ve Bulut, H. U. (2009). “Ortaöğretim Öğretmenlerinde Mobbing: Cinsiyet Yaş ve Lise Türü Değişkenleri Açısından İncelenmesi.” International Online Journal of Educational Sciences. 1 (1). s.64-80.
• Kök, S. B. (2006). “İş Yaşamında Psiko-Şiddet Sarmalı Olarak Yıldırma Olgusu ve Nedenleri.” Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
• Köknel, Ö. (2000). Kaygıdan Mutluluğa Kişilik. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Köse, H. (2006). Örgüt İçi İletişimde Negatif Bir Olgu: Psikolojik Yıldırma ve Sistemli Bir "Ötekileştirme" Süreci Olarak Mobbing. Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi II. Ulusal Halkla İlişkiler Sempozyumu. s.281-292.
• Leymann, H. (1996a). “The Content and Developement of Mobbing at Work.” European Jounal of Work and Organizational Psychology, 5 (2), s.165-184.
• Leymann, H. (1996b). The Mobbing Encyclopaedia. http://www.leymann.se/
• Lutgen-Sandvik, P., Tracy, S.J. ve Alberts, J.K. (2007). “Burned by Bullying in the American Workplace: Prevalence, Perception, Degree and Impact.” Journal of Management Studies. 44 (6), s.837-862.
• Moayed, A. F., Daraiseh, N., Shell, R. ve Salem, S. (2006). “Workplace Bullying: A Sistematic Review of Risk Factors and Outcomes.” Theoretical Issues in Ergonomics Science. 7 (3), s.311-327.
• Namie, G. (2003). “Workplace Bullying: Escalated Incivility.” Ivey Business Journal. November/December.
• Namie, G. ve Namie, R. (2009). The Bully at Work, What You Can Do To Stop. USA: Sourcebooks Inc.
• Newsletter (2002). ILO Cenevre'den Haberler. Sayı: 3.
• Olweus, D. (1993). Bullying at School: What We Know and What We Can Do. Oxford: Blackwell.
• Özgüven, İ. E. (2003). Endüstri Psikolojisi. Ankara: Pdrem Yayınları.
• Özkaya, M. O., Özbilgin, M., ve Şengül, C. M. (2008). “Türkiye'de Farklılıkların Yönetimi: Türk ve Yabancı Ortaklı Şirket Örnekleri.” Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 19, s.359-374.
• Paksoy, N. (2007). İşyerinde Psikolojik Taciz–Yıldırma (Mobbing). Yüksek lisans Projesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
• Quine, L. (1999). “Workplace Bullying in NHS Community Trust: Staff Questionnaire Survey.” British Medical Journal. Ocak, 23. s.228-232.
• Randle, J. (2003). “Experıence Before And Throughout The Nursıng Career.” Bullying in the Nursing Profession. Journal of Advanced Nursing. 43(4), s.395–401.
• Rayner, C. ve Hoel, H. (1997). “A Summary Review of Literature Relating to Workplace Bullying.” Journal of Community & Applied Social Psychology, 7, s.181-191.
• Salin, D. (2003). Workplace Bullying Among Business Professionals. Prevalance, Organizational Antecedents and Gender Differences. Yliopistopaino, Helsingfors.
• Solakoğlu, İ. (2007). İşletmelerde Mobbing'in Örgütsel Stresle İlişkisi ve Bir Sağlık Kuruluşunda Uygulama. Yüksek lisans tezi. Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
• Tanoğlu, Ş. Ç. (2006). İşletmelerde Yıldırmanın Değerlendirilmesi ve Bir Yükseköğrenim Kurumunda Uygulama. Yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Toker-Gökçe, A. (2008). Mobbing: İşyerinde Yıldırma Nedenleri ve Başa Çıkma Yöntemleri. Ankara: Pegem Yayınları.
• Turan, F. (2006). İşyerlerinde Psikolojik Yıldırma Olgusu ve Konuya İlişkin Bir Araştırma. Yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi: İstanbul.
• Tutar, H. (2004). İş Yerinde Psikolojik Şiddet. Ankara: Barış Yayınevi.
• Vandekerckhove, W. ve Commers, M.S. (2003). “Downward Workplace Mobbing: A Sign of the Times?” Journal of Business Ethics. 45: s.41–50.
• Westhues, K. (2002). “The Mobbings at Medaille College.” The Initial Paper, s.31-52.
• Yaman, E. (2009). Yönetim Psikolojisi Açısından İşyerinde Psikoşiddet -Mobbing-. Ankara: Nobel Yayınları.
• Zapf, D. (1999). “Organizational, Work Group Related and Personal Causes of Mobbing/Bullying at Work.” International Journal of Manpower, 20 (1/2), s.70–85.
• Zapf, D., Knorz, C. ve Kulla, M. (1996). “On the Relationship Between Mobbing Factors, and Job Content, Social Work Environment, and Health Outcomes.” European Journal of Work and Organizational Psychology. 5 (2), s.215-237.