Çukurova koşullarında turfanda patates yetiştiriciliğinde farklı azot dozlarının verim ve tarımsal özelliklere etkileri

Yıl 2019, Cilt: 24 Sayı: 1, 37 - 42, 24.05.2019

Murat Akpınar Cenk Burak Şahin Necmi İşler

Öz

Amaç: Bu deneme, Çukurova koşullarında turfanda patates yetiştiriciliğinde farklı azot dozlarının verim ve tarımsal özelliklere etkisini belirlemek amacı ile 2016 yılında Adana ili İmamoğlu ilçesi Saygeçit mahallesinde yürütülmüştür.

Yöntem ve Bulgular: Tesadüf blokları deneme desenine göre üç yinelemeli olarak yapılan bu çalışmada yedi farklı azot dozunun (0, 5, 10, 15, 20, 25, 30 kg da^-1) etkileri incelenmiştir. Denemede bitki başına sap sayısı, bitki boyu,  bitki başına yumru sayısı, bitki başına yumru verimi, tek yumru ağırlığı ve dekara yumru verimi gibi özellikler incelenmiştir.

Genel Yorum: Araştırma sonuçlarına göre, bitki başına sap sayısı ve tek yumru ağırlığı hariç dekara yumru verimi, bitki başına yumru sayısı ve bitki başına yumru veriminin azot dozlarından önemli şekilde etkilendiği görülmüştür. En yüksek dekara yumru verimi (5146 kg da^-1), bitki başına yumru sayısı (7.60 adet/bitki) ve bitki başına yumru verimi (900.67 g/bitki) 20 kg da^-1 azot uygulamasından elde edilmiştir.

Çalışmanın Önemi ve Etkisi: Dekara 5-20 kg N uygulamasının yumru verimini önemli derecede etkilediği, 20 kg’ı aşan uygulamalarda ise yumru veriminde artış olmadığı aksine düşüş yaşandığı tespit edilmiştir. Kaynaklardan optimum faydanın sağlanabilmesi için dekara 20 kg N uygulamasının uygun olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Azot, patates, Solanum tuberosum L, verim

The effects of different nitrogen doses on yield and agricultural properties in early potato farming under the Çukurova

Öz

Aims: This study was conducted to determine the effects of different nitrogen doses on the yield and agricultural properties in early potato farming grown in Çukurova (Saygeçit, İmamoğlu, Adana) in 2016.

Methods and Results: Seven different nitrogen doses (0, 5, 10, 15, 20, 25, 30 kg N da-1) were examined in the experimental design of random blocks with three replications. The parameters investigated were number of main stems, plant height, number of tubers per plant, tuber yield per plant, single tuber weight and yield.

Conclusions: The results of the research showed that yield, number of tubers per plant, and the tuber yield per plant were significantly affected by nitrogen doses which had no significant effects on number of main stems and single tuber weight. The maximum yield (5146 kg da-1), number of tubers per plant (7.60) and tuber yield per plant (900.67 g) were obtained from the application of 20 kg N da-1.

Significance and Impact of the Study: In the study, it was determined that the application of 5-20 kg N da-1 significantly affected the yield of the tubers, whereas in applications exceeding 20 kg N da-1, there was a decrease in tuber yield. 20 kg N da-1 was found to be suitable for optimum benefit from sources.

Anahtar Kelimeler

Nitrogen, potatoes, Solanum tuberosum L, yield

Kaynakça

• Anabousi OAN, Hattar BJ, Suwwan MA, 1997. Effect of Rate and Source of Nitrogen on Growth, Yield and Quality of Potato (Solanum tuberosum) Under Jordon Valley Conditions. Agricultural Sciences, 24: 2, 242-259.
• Anonymous, 2016. Food and Agriculture Organization of the United Nations. http://www.fao.org/faostat/en Son erişim tarihi: 01.08.2017
• Anonymous, 2017. Food and Agriculture Organization of the United Nations. http://www.fao.org/faostat/en Son erişim tarihi: 10.08.2018
• Arıoğlu HH, 1994. Çukurova Bölgesi Turfanda Patates Yetiştiriciliğinde Farklı Azot Dozlarının Yumru Oluşumu ve Yumru Verimi Üzerine Etkileri. Tarla Bitkileri Kongresi, Agronomi Bildirileri, 1: 185-188.
• Avşar F, 1982. Erzurum ve Ağrı Yörelerinde Patatesin Azotlu ve Fosforlu Gübre İsteği. Bölge Topraksu Araştırma Enstitüsü Yayınları Gn. Yayın No:2, Erzurum.
• Aytaç S, Esendal E, 1996. Samsun yöresinde yetiştirilen değişik olumlu bazı patates çeşitlerinde verim ve verim özellikleri üzerine bir araştırma. Ondokuz Mayız Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, 11(2): 197-208.
• Cohan JP, Hannon C, Houilliez B, Gravoueille JM, Geille A, Lampaert E, Laurent F, 2018. Effects of Potato Cultivar on the Components of Nitrogen Use Efficiency. Potato Research, 61(3):231-246.
• Çalışkan CF, Yıldırım MB, Çaylak Ö, Budak N, Yıldırım Z, 1997. Ana ürün olarak dikimi yapılan değişik olumlu bazı patates çeşitlerinde kısa intervalli dikim periyotlarının çeşitlerin fizyoloji, verim ve kalite üzerine etkileri. Türkiye 2. Tarla Bitkileri Sempozyumu. Sayfa: 279-287.
• Darabi A, Omidvari S, Shafiezargar A, Rafie M, Javadzadeh M, 2018. Impact of integrated management of nitrogenfertilizers on yield and nutritional quality of potato. Journal of Plant Nutrition, 41(19):2482-2494.
• Da Silva ALBR, Zotarelli L, Dukes MD, Agehara S, Asseng S, Van Santen E, 2018. Irrigation method and application timing effect on potatonitrogen fertilizer uptake efficiency. Nutr Cycl Agroecosyst, 112:253–264.
• Dede Ö, 1997. Van (Erciş) Ekolojik Koşullarında Azotlu Gübre Form ve Dozlarının Patatesin (Solanum tuberosum L.) Bazı Agronomik ve Teknolojik Özellikleri Üzerine Etkisi Üzerinde Bir Çalışma. Doktora tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), Van.
• Fontes CRP, Braun H, Busato C, Cecon PR, 2010. Economic Optimum Nitrogen Fertilization Rates and Nitrogen Fertilization Rate Effects on Tuber Characteristics of Potato Cultivars. Potato Res., 53 : 167 -179.
• Kara K, Öztürk E, Polat T, 2002. Değişik dikim zamanları ve farklı dozlarda uygulanan azot ve fosforun patates (Solanum tuberosum L.)’in verim ve verim unsurları üzerine etkisi. III. Ulusal Patates Kongresi, Sayfa:125-135. Bornava, İzmir.
• Karadoğan T, 1994. Bazı Patates Çeşitlerinin Cips ve Parinak (Kızarmış) Patates Kalitesi Üzerinde Bir Araştırma. Atatürk Üni. Zir. Fak. Der. 25(l), 30-38.
• Karadoğan T, 1996. Azot ve fosforun uygulama şekli ve miktarının patatesin verim, verim unsurları ve kalitesine etkisi. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 27(1): 50-56.
• Kasap Y, 1994. Farklı Azot Düzeylerinin Patateste (Solanum tuberosum L.) Verim ve Kuru Madde Miktarları Üzerine Etkileri. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-29 Nisan 1994. s: 260-262. İzmir.
• Nurmanov YT, Chernenok VG, Kuzdanova RS, 2019. Potato in response to nitrogen nutrition regime and nitrogen fertilization. Field Crops Research, 231:115-121.
• Öztürk E, Kara K, Polat T, 2007. Azotlu Gübre Formları ve Uygulama Zamanlarının Patatesin Verimi ile Yumru Büyüklüğü Üzerine Etkisi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(2):127-135.
• Özyurt E, 1983. Sivas-Yıldızeli Yöresinde Patatesin N ve P’lu Gübre İsteği Topraksu Arş. Enst. Müd. Yayınları. Gn. Y. No: 55, Tokat.
• Ramnik S, Dubey YP, Kaistha BP, Sharma R, 1999. Influence of irrigation and nitrogen on yield, total water expense and water expense efficiency of potato in Lahaul valley of Himalayas. J. Indian Soc. Soil Sci.47(1):19-22
• Robert S, Weaver WH, Phelps JP, 1982. Effect of Rate and Time of Fertilization on Nitrogen and Yield of Russet Burbank Potatoes Under Center Pivot Irrigation. American Potato Tournal. 1982. Vol. 59, P: 77.
• Samul I, 1982. A Rotation link: Rye as a winter Cover Crop Fallowed by potatoes as a second crop. 2. Effect of planting date and nitrogen application on yield and feeding value of three potato cultivars. Zesz. Nauk. ART Olszt. Rolnictwo. Nr., 33: 87-94.
• Shrestha KR, Cooperband LR, Macguidwin AE, 2010. Strategies to Reduce Nitrate Leaching into Groundwater in Potato Grown in Sandy Soils: Case Study From North Central USA. Potato Res., 87 : 229-244.
• Soaud AA, Hofman G, Cleemput OV, 1990. Nitrogen Fertilization and Potato Growth. Pedologie 40 (3) 257-271.
• Sud KC, Verma BC, Sharma RC, 1999. Nitrogen and sulphur role in potato (Solanum tuberosum) nutrition on brown hill soil of Shimla. Indian J.Agric. Sci. 69(2): 118-121.
• Şenol S, Arıoğlu HH, 1991. Farklı kökenli patates çeşitlerinin Çukurova Bölgesinde turfanda olarak yetiştirilebilme olanakları. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Derg., 6(2): 97- 110.
• Taşkıran A, Esendal E, 1988. Farklı Dikim Zamanı ve Değişik Azot Dozlarının Samsun’da Çiftçi Şartlarında, Patatesin (Solanum Tuberosum L.) Yumru Verimi ve Bazı Özelliklerine Etkileri. Ondokuz Mayıs Üniv. Zir. Fak. Derg., 3(2): 25-45.
• Timm H, Rickels JW, 1964. Growth, Yield and Composition on Anion, Barley and Potato Plants as Effected by Phosphorus and Ammonical Nitrogen Fertilization. Agron J., 56: 335-339.
• Tugay ME, Coşkun AŞ, Yılmaz G, 1999. Azotlu Gübre Miktarı ve Verme Zamanlarının Patateste Verim ve Bazı Özellikler Üzerine Etkileri. 2. Ulusal Patates Kongresi 28-30 Haziran 1999 G O Ü. Zir Fak. Samsun. 655-658
• Tunçtürk M, Tunçtürk R, Yıldırım B, Eryiğit T, 2004. Değişik Azot Dozları ve Sıra Üzeri Mesafelerinin Patateste (Solanum tuberosum L.) Verim ve Kalite Üzerine Etkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi (J. Agric. Sci.), 2004, 14(2): 95-104
• Veer K, Narendra S, Malik YS, Bahatia AK, Nehra BK, Kumar V, Singh N, 2002. Effect of nitrogen and crop duration on bulking behaviour of potato cv. Kufri Sutlej. Haryana J. Hort. Sci.31(3-4): 259-261.
• Vos J, 2009. Nitrogen Responses and Nitrogen Management. Potato Res., 52: 305-317
• Yıldız H, 2018. Türkiyeʼde yaygın olarak yetiştiriciliği yapılan bazı patates çeşitlerinde (Solanum tuberosum L.) farklı azot dozlarının verim ve kaliteye etkisi. Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), Kayseri.