Farklı ışık ve sıcaklık şartlarının sera biber yetiştiriciliğinde büyüme parametreleri üzerine kantitatif etkilerinin modellenmesi

Yıl 2019, Cilt: 34 Sayı: 1, 1 - 11, 20.02.2019

Dilek Kandemir Sezgin Uzun

https://doi.org/10.7161/omuanajas.473656

Cited By: 3

Öz

Bu çalışma, farklı dönemlerde serada
yetiştirilen biber bitkisinin (Capsicum annuum L.) vejetatif
büyüme özellikleri üzerine farklı ışık ve sıcaklık şartlarının kantitatif
etkilerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Araştırma, cam ve plastik
serada, dört farklı dikim döneminde (Mayıs, Ağustos, Ekim ve Mart) gölgeli ve
gölgesiz şartlarda gerçekleştirilmiştir. Gölgeleme materyali olarak %50 ışık
geçirgenliği olan plastik ağ örtüden yararlanılmıştır. Çalışmada, Çetinel 150
biber çeşidi kullanılmıştır. Işık ve sıcaklığın, biber bitkisinde vegetatif
büyüme parametreleri olan bitki boyu, bitki gövde çapı, yaprak sayısı, toplam
bitki vejetatif kuru ağırlığı, yaprak alanı, oransal yaprak ağırlığı, oransal
gövde ağırlığı, oransal kök ağırlığı, oransal yaprak alanı, net asimilasyon
oranı ve nispi büyüme hızı üzerine olan etkileri ayrıntılı olarak incelenmiştir.
İncelenen tüm özelliklerden elde edilen verilerin çoklu regresyon analizleri
sonucunda matematiksel modeller elde edilmiş ve oluşturulan modeller 3 boyutlu
grafiklere dönüştürülmüştür. Çalışmada, 14-28 ^°C sıcaklık ve 70-1500
µmol m^-2 s^-1 ışık şiddeti sınırlarında incelenen büyüme
parametrelerindeki önemli değişimler, grafiklerden faydalanılarak
açıklanmıştır. Çoklu regresyon analizi sonucunda gerçek ve tahmin edilen büyüme
parametreleri arasında istatistiksel olarak önemli düzeyde bir ilişkinin olduğu
bulunmuştur. Büyüme parametreleri için üretilen denklemlerin regresyon
katsayıları (R²), 0.72 (oransal gövde ağırlığı) ile 0.94 (yaprak
sayısı) arasında değişim göstermiştir. Biber bitkisinde, bitki boyu ve yaprak
alanı artan sıcaklık ve azalan ışıkla beraber eğrisel olarak artmıştır. Artan
sıcaklık ve artan ışık şartlarında, bitki gövde çapı eğrisel olarak artış
göstermiştir. Nispi büyüme hızı (NBH) için optimum sıcaklığın ışık şiddetine
bağlı olarak 24-27 °C arasında olduğu saptanmıştır. Bu araştırmadan elde edilen
sonuçlar ile özellikle kontrollü seralarda biber üretim planlamasının
oluşturulması yönünde ilk adım atılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Biber, büyüme parametreleri, çevre faktörleri, model, sera

Kaynakça

• Acock, B., Charles Edwards, D.A., Fitter, D.J., Hand, D.W., Ludwig, L.J., Wilson Warren, J., Withers, A.C., 1978. The contribution of leaves from different levels within a tomato crop to canopy net photosynthesis: An experimental examination of two canopy models. Journal of Experimental Botany, 29(4): 815-827.
• Ağaoğlu, S.Y., Ayfer, M., Fidan, F., Köksal, İ., Çelik, M., Abak, K., Çelik, H., Kaynak, L., Gülşen, Y., 1995. Bahçe bitkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 1009, Ankara.
• Aybak, H.Ç., 2002. Biber yetiştiriciliği. Hasad Yayıncılık.
• Balkaya, A., 2004. Modelling the effect of temperature on the germination speed in some legume crops. Journal of Agronomy, 3(3): 179-183.
• Balkaya, A., Kandemir, D., Sarıbaş, H., 2015. Türkiye sebze fidesi üretimindeki son gelişmeler. Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi, 4(13): 4-8.
• Bruggink, G.T., Heuvelink, E., 1987. Influence of light on the growth of young tomato, cucumber and sweet pepper plants in the greenhouse: Effects on relative growth rate, net assimilation rate and leaf area ratio. Scientia Horticulturae, 31(3-4): 161-174.
• Brugging, G.T., 1992. A comparative analysis of the influence of light on growth of young tomato and carnation plants. Scientia Horticulturae, 51: 71-81.
• Cemek, B., 2002. Farklı Sera örtü malzemelerinin bitki büyüme, gelişme, verim ve sera içi çevre koşullarına etkisi. Doktora Tezi. OMÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Cockshull, K.E., Graves, C.J., Carol, R.J., 1992. The influence of shading on yield of glasshouse tomatoes. Journal of Horticultural Science, 67(1): 11-24.
• Demirsoy, H., Demirsoy, L., Uzun, S., Ersoy, B., 2004. Non-destructive leaf area estimation in peach. European Journal of Horticultural Science, 69(4): 144-146.
• Demirsoy, M., Balkaya, A., Uzun, S., 2016. Farklı ışık kaynağı ve renk uygulamalarının patlıcan (Solanum melongena L.) fidelerinin büyüme parametreleri üzerine etkileri. Selçuk Tarım Bilimleri Dergisi, 3(2): 238-247.
• Diaz Perez, J.C., 2013. Bell pepper (Capsicum annum L.) crop as affected by shade level: micro environment, plant growth, leaf gas exchange, and leaf mineral nutrient concentration. HortScience, 48(2): 175-182.
• Eriş, A., 1990. Bahçe bitkileri fizyolojisi. Uludağ Üniversitesi Ders Notları, No: 11, Bursa.
• Fierro, A., Tremblay, N., Gosselin, A., 1994. Supplemental carbon dioxide and light improved tomato and pepper seedling growth and yield. HortScience, 29 (3): 152-154.
• Fitter, A.H., Hay, R.K.M., 2001. Environmental Physiology of Plants. London: Academic Press.
• Grimstadt, S.O., Frimanslund, E., 1993. The effect of different day and night regimes on greenhouse cucumber young plant production, flower bud formation and early yield. Scientia Horticulturae, 53(3): 191-204.
• Grimstadt, S.O., 1995. Low temperature pulse affects growth and development of young cucumber and tomato plants. J. Hort. Sci., 70: 75-80. HortScience, 48(2): 175-182.
• Günay, A., 1982. Genel sebze yetiştiriciliği Cilt I. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Ankara.
• Heuvelink, E., 1989. Influence of sub-optimal temperature on tomato growth and yield: A review. Journal of Horticultural Science and Biotechnology, 80(6): 652-659.
• Heuvelink, E., 1997. Effect of fruit load on dry matter partitioning in tomato. Scientia Horticulturae, 69(1): 51-59.
• Hunt, R., Warron, L., Hand, D.W., Sweeney, D.G., 1984. Integrated analysis of growth and light interception in winter lettuce. I. analytical methods and environmental influences. Annals of Botany, 39: 745-755.
• Kandemir, D., Kurtar, S.E., Demirsoy, M., 2016. Türkiye örtüaltı domates yetiştiriciliğindeki gelişmeler. Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi, 5(17): 22-27.
• Kürklü, A. 1994. Energy management in greenhouses using phase change materials. PhD Thesis. The University of Reading, London.
• Leskovar, D.I., Daniel, J.C., 1994. Transplant production systems influence growth and yield of fresh-market tomatoes. Journal of the American Society for Horticultural Science, 119(4): 662-668.
• McCall, D., 1992. Effect of supplementary light on tomato transplant growth and the after effects on yield. Scientia Hort., 51(1-2): 65-70.
• Monteith, J.L., 1996. The quest for balance in crop modelling. Agronomy Journal, 88(5): 695-697.
• Odabaş, M., Gülümser, A., Uzun, S., 2007. The quantitative effects of temperature and light on growth, development and yield of faba bean (Vicia faba L.): I. growth. International Journal of Agricultural Research, 2(9): 765-775.
• Öner, F., Sezer, İ., 2007. Işık ve sıcaklığın mısırda (Zea mays L.) büyüme parametreleri üzerine kantitatif etkileri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(1): 55-64.
• Özbakır, M., Balkaya, A., Uzun, S., 2012. Samsun ekolojik koşullarında sonbahar dönemi alabaş (Brassica oleracea var. gongylodes L.) yetiştiriciliğinde değişik tohum ekim zamanlarının büyüme üzerine kantitatif etkileri. Anadolu Tarım Bilim. Dergisi, 27(2): 55-63.
• Özkaplan, M., 2018. Serada topraksiz domates yetiştiriciliğinde büyüme, gelişme ve verim üzerine işik ve sicakliğin kantitatif etkilerinin modellenmesi. Doktora Tezi. OMÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Özkaraman F., 2004. Sera koşullarında sıcaklık, ışık ve farklı budamaların kavunda (Cucumis melo L.) büyüme, gelişme ve verime kantitatif etkileri. Doktora Tezi. OMÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Öztürk, A., Demirsoy, L., 2014. Değişik gölgeleme uygulamalarının ‘Sweet Charlie’ çilek çeşidinde büyüme etkisinin kantitatif analizlerle incelenmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 29(2): 87-99.
• Öztürk A., Demirsoy L., Demirsoy, H., 2014. Çilekte net asimilasyon oranı ve nispi büyüme hızı üzerine değişik gölgeleme uygulamalarının etkisi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 29(3): 167–173.
• Picken, A.J.F., Stewart K., 1986. Germination and vegetative development. In: J.G. Atherton and J. rudich (Eds), The Tomato Crop. Chapman and Hall, London.
• Sarıbaş, H.Ş., 2013. Organik domates ve patlıcan fidesi üretiminde fide kalitesi ile çevre şartları arasındaki ilişkilerin belirlenmesi ve üretimin planlanması. Yüksek Lisans Tezi. OMÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• TÜİK, 2018. Türkiye İstatistik Kurumu, www.tüik.gov.tr (Erişim tarihi: 10 Eylül 2018).
• Tüzel, Y., Gül, A., Daşgan, H.Y., Öztekin, G.B., Engindemiz, S., Boyacı, H.F., 2015. Örtüaltı yetiştiriciliğinde değişimler ve yeni arayışlar. Türkiye Ziraat Mühendisliği VIII. Teknik Kongresi, Bildiriler Kitabı-I, 12-16 Ocak, Ankara.
• Uzun, S., 1996. The quantitative effects of temperature and light environment on the growth, development and yield of tomato and aubergine. PhD Thesis. The University of Reading, London.
• Uzun,S., Demir, Y., 1996. Sıcaklık ve ışığın bitki büyüme, gelişme ve verimine etkisi. (II. Gelişme). OMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(3): 201-212.
• Uzun, S., 1997. Sıcaklık ve ışığın bitki büyüme, gelişme ve verimine etkisi (I. Büyüme). OMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 12(1): 147-156.
• Uzun, S., Demir, Y., Özkaraman, F., 1998. Bitkilerde ışık kesimi ve kuru madde üretimi. OMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(2): 133-154.
• Uzun, S., Çelik, H., 1999. Leaf area prediction models (Uzcelik-I) for different horticultural plants. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 23: 645-650.
• Uzun, S., 2000. Sıcaklık ve ışığın bitki büyüme, gelişme ve verimine etkisi (III. Verim). OMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 15(1): 105-108.
• Uzun, S., 2001. Serada domates ve patlıcan yetiştiriciliğinde bazı büyüme ve verim parametreleri ile sıcaklık ve ışık arasındaki ilişkiler. 6. Ulusal Seracılık Sempozyumu, 5-7 Eylül, Muğla.
• Uzun, S., Marangoz, D., Özkaraman, F., 2001. Modelling the time elapsing from seed sowing to emergence in some vegetable crops. Pakistan Journal of Biological Sciences, 4(4): 442-445.
• Vardar, Y., 1975. Bitki fizyolojisine giriş. Ticaret Gazetesi Matbaası, İzmir.
• Yıldız, D., 2013. Gölgelemenin sırık domates yetiştiriciliğinde verim, kalite ve bazı agronomik özellikler üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.