İlişki Özyeterlik Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 17, 1601 - 1624, 31.03.2019

Yunus Akan

https://doi.org/10.26466/opus.510391

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmada
Lopez, Morúa ve Rice (2007) tarafından geliştirilen “İlişki Özyeterlik Ölçeği” Türkçe’ye
uyarlanmıştır. Çalışmaya Mersin’de yaşayan ve bir eşe (evli, nişanlı, sevgili
vb.) sahip 230 yetişkin iki hafta arayla iki kez katılmıştır. Ölçeğin geçerliği
için 35 maddelik denemelik formu üzerinden açımlayıcı ve doğrulayıcı
doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Ölçeğin güvenirliliğini test etmek için
Cronbach Alfa değeri ve test tekrar testi korelasyon katsayısı hesaplanmıştır.
KMO değerinin .85 olduğu belirlenmiş ve “mükemmel” derecede yeterli olduğu
ortaya çıkmıştır. Bartlett Küresellik testi sonucunda ise Ki-kare değeri
istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur [X2=2967,50; p=0.00). Yapılan
açımlayıcı faktör analizi sonucu özdeğeri 1’in üzerinde, en az üç maddeye
sahip, açıkladığı varyans değeri %5’in üzerinde olan ve toplam varyansın %49,91’ini
açıklayan 3 faktörlü bir yapı elde edilmiştir. Yapılan doğrulayıcı faktör
analizi sonucunda uyum indeksi değerleri RMSEA=0.061, NFI=0.91, CFI=0.95,
IFI=0.95, RFI=0.90, GFI=0.91 ve AGFI=0.89 olarak anlamlı bulunmuştur.
Güvenilirlik çalışmasında tüm ölçek için Cronbach Alfa değeri .81;
“Karşılıklık”, “Duygusal Kontrol” ve “Farklılaşma” alt boyutları için sırasıyla
.81, .75 ve .61 bulunmuştur. Test tekrar testi korelasyon katsayısı tüm ölçek
için .90, alt boyutlar içinde sırasıyla .92, .86. ve ,80 bulunmuştur. “İlişki
Özyeterlik Ölçeği”, 16 maddelik 3 alt boyutlu formuyla Türkiye’deki 18 yaş üstü
bireylere uygulanabilir geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu sonucuna
varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eş, evlilik, ilişki, özyeterlik, ölçek uyarlama

Adaptation of Relationship Self-Efficacy Scale to Turkish: Validity And Reliability Study

Öz

In this study,
the Relationship Self-Efficacy Scale developed by Lopez, Morúa and Rice (2007)
was adapted to Turkish. 230 adults who live in Mersin and were in a
relationship (spouse, fiancé/fiancée, or other partner) participated in the
adaptation of scale by completing it twice two weeks apart. For the validity of
the scale, explanatory factor analysis and confirmatory factor analysis were
performed on the 35-item scale. The KMO value was found to be .85, and this was
found to be “excellent”. As a result of Bartlett’ssphericity test,
thechi-square value was found to be statistically significant. As a result of
the exploratory factor analysis, a 3-factor structure with eigenvalues ​​over 1
having at least three substances, having a variance of more than 5% and
explaining 49.91% of the total variance, was obtained. As a result of the
confirmatory factor analysis, the fit index values ​​were found to be
significant. In the reliability study, the Cronbach’salpha value for the whole
scale was .81; for the sub-dimensions of “Mutuality”, “Emotional Control” and
“Differentiation” it was .81, .75 and .61, respectively. The test-retest
correlation coefficient was .90 for the whole scale, and .92, .86. and 80 for
the sub-dimensions, respectively. 

Anahtar Kelimeler

Spouse, marriage, relationship, self-efficacy, scale adaptation

Kaynakça

• Akan, Y. ve Kıran, B. (2017). Erkeklerin şiddete maruz kalma ve şiddet uygulama yaşantıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Journal of Education Technology and Scientific Researches, 2 (2), 47-71.
• Akçelik, B.C. (2016). Cinsiyetçi Ve Saldırgan Tutumlar İle Kadına Yönelik Aile İçi Şiddeti Doğal Görme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ayan, S. (2013). Kasten adam öldürme suçu işlemiş hükümlü erkeklerin bağlanma stillerinin, çocukluk çağı travmalarının ve öfke ifade biçimlerinin incelenmesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: the exercise of control. New York: W.H. Freedmanand Company.
• Bentler, P. M., ve Bonett, D. G. (1980). Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures. Psychological Bulletin, 88(3), 588-606.
• Birkley E., Eckhardt, C. (2015). Anger, hostility, internalizing negative emotions, and intimate partner violence perpetration: A meta-analytic review. Clinical Psychology Review 37(4), 40-56.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (17. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Canary, D. J., ve Stafford, L. (1992). Relational maintenance strategies and equity in marriage. Communication Monographs, 59, 243-267.
• Cassidy, J. (2001). Truth, lies, and intimacy: an attachment perspective. Attachment and Human Development, 3, 121-155.
• Collins, N. L., Cooper, M. L., Albino, A., ve Allard, L. (2002). Psycho-social vulnerability from adolescence to adulthood: a prospective study of attachment style differences in relationship functioning and partner choice. Journal of Personality, 70, 965-1008.
• Craparo, G., Gori, A., Petruccelli, I., Cannella, V., ve Simonelli, C. (2014). Intimate partner violence: relationships between alexithymia, depression, attachment styles and coping strategies of battered women. The Journal of Sexual Medicine, 11(6),1484– 1494.
• Çıtak, A. (2008). Kadınların çalışmasına yönelik tutum: Cinsiyet, cinsiyet rolü ve sosyoekonomik düzeye göre bir karşılaştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çimen, S. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin tükenmişlik yaşantıları ve yeterlik algıları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Doğan, S. (2013). Sınıf öğretmenlerinin özyeterlik algısı ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi (Ağrı İli Örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erzincan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan.
• Dutton, D.G. (2010). The abusive personality, 2nd Ed. New York: Guilford Press, S. 178-190.
• Eymen, U. E. (2007). SPSS 15.0 Veri analiz yöntemleri. İstatistik Merkezi Yayın, (1), 167.
• Gençtürk, A. (2008). İlköğretim okulu öğretmenlerinin özyeterlik algıları ve iş doyumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Harvey, J. H., ve Omarzu, J. (1997). Minding the close relationship. Personality and Social Psychology Review, 1, 224-240.
• Harrington, D. (2009). Confirmatory factor analysis. Oxford University: Press.
• Jacobson, N., ve Gottman. F. (1998). When men batter women: new insights into ending abusive relationships. New York: Simon And Schuster.
• Kalaycı, Ş. (2014). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik (6. Basım). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Karahan, S. ve Balat, G. U. (2011). Özel eğitim okullarında çalışan eğitimcilerin özyeterlik algılarının ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 1-14.
• Kahraman, L., Kahraman, A. B., Ozansoy, N., Akıllı, H., Kekillioğlu, A. ve Özcan, A. (2014) Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi toplumsal cinsiyet algısı araştırması. Turkish Studies, 9(2), 811-831.
• Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. New York: Routledge.
• Kocacık, F. (2004). Aile içi ilişkilerde kadına yönelik şiddet: Türkiye'den örnekler. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları.
• Lopez, F. G., ve Lent, R. W. (1991). Efficacy-based predictors of relationship adjustment and persistence among college students. Journal of College Student Development, 32, 223-230.
• Lopez, F. G., Morúa, W., ve Rice, K. G. (2007). Factor structure, stability, and predictive validity of college student’s relationship self-efficacy beliefs. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 40, 80–96.
• Marsh, H. W., Hau, K.T., Artelt, C., Baumert, J., ve Peschar, J. L. (2006). OECD's Brief Self-Report Measure of Educational Psychology's Most Useful Affective Constructs: Cross-Cultural, Psychometric Comparisons Across 25 Countries. International Journal of Testing, 6(4), 311–360
• Mccrudden, M. T., Perkins, P. G., ve Putney, L. G. (2005). Self-Efficacy and interest in the use of reading strategies. Journal of Research In Childhood Education, 20(2), 119-131.
• Munro, B. H. (2005). Statistical methods for health care research (Vol. 1). Lippincott Williams & Wilkins.
• Mutluer, N. (2011). Actics in between: Gendered citizenship and every day life of internally displaced man in Tarlabasi, İstanbul. Doktora Tezi, Central European University, Yurtdışı Enstittüsü, Budapeşte.
• Özdamar, K. (2004). Güvenirlik ve soru analizi. Paket programlarla istatistiksel veri analizi-1. 5th ed. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Peralta, R. L., Tuttle, L. A. ve Steele, J. L. (2010). At the intersection of interpersonal violence, masculinity, and alcohol use: the experiences of heterosexual male perpetrators of intimate partner violence. Violence Against Women, 16, 387–409.
• Riggs, D. S., Caulfield, M. B., ve Street, A. E. (2000). Risk for domestic violence: factors associated with perpetration and victimization. Journal of Clinical Psychology, 56(10), 1289-1316.7.
• Sahranç, Ü. (2007). Stres kontrolü, genel özyeterlik, durumluk kaygı ve yaşam doyumuyla ilişkili bir akış modeli. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Seçer, İ. (2015). SPSS ve lisrel ile pratik veri analizi. Ankara: Anı Yayıncılık
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve lisrel uygulamaları. Ankara: Ekinoks, 315-337.
• Tabachnick, B.G. ve Fidell, L.S. (2001). Using multivariate statistics. Needham Heights: Allyn ve Bacon.
• Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5. Baskı). Boston: Allyn and Bacon.
• Zekioğlu, A., Tatar, A., Bahadır, E. ve Afacan, E. (2017) Zihinsel hazır oluşun ölçülmesi: ölçek geliştirme çalışması. Spormetre Dergisi, 2017, 15 (2), 57-64.
• Zengin, U. (2003). İlköğretim öğretmenlerinin özyeterlik algıları ve sınıf içi iletişim örüntüleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.