İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programının Eleştirel Düşünme Becerileri Açısından İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 18, 2797 - 2829, 30.06.2019

Eyyup Serkan Öncel

https://doi.org/10.26466/opus.572254

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmanın amacı
2010 yılında uygulamaya konulan İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi
öğretim programının eleştirel düşünme açısından incelemek ve değerlendirmektir.
Günümüzde bilgi çeşitliliği ve miktarının çokluğu düşünmeyi ve özellikle de
eleştirel düşünme becerilerini ön plana çıkarmıştır.  Bu çalışmada ilk olarak eleştirel düşünmenin
farklı tanımları yapılarak önemi üzerinde durulmuştur. Daha sonra İlköğretim
Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi (4-8 sınıflar) öğretim programında yer alan
giriş, programın vizyonu, programın uygulanmasına ilişkin ilke ve açıklamalar,
programın temel yaklaşımı, programın özellikleri ve geliştirilmesinde temel
alınan ilkeler, programın yapısı, öğrenme-öğretme süreçleri ve öğretmenin rolü,
vb. bölümlere eleştirel düşünmenin ne kadar yansıdığı incelenmiş ve tespit
edilmiştir. Tespitler ve incelemeler yapılırken yurt içinde ve yurt dışında yer
alan tezler, makaleler, kitaplar ve konu ile igili yapılmış çalışmalardan
yararlanılmıştır. Eleştirel düşünmenin Türkiye’deki İlköğretim Din Kültürü ve
Ahlak Bilgisi öğretim programına yansımasını incelemek için doküman incelemesi
yöntemi kullanılmıştır. Sonuçta, eleştirel düşünme becerilerinin DKAB programın
her safhasına yayıldığı, programda önemli bir yer teşkil ettiği tespit
edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Eleştirel düşünme, Eğitim program, Din kültürü ve ahlak bilgisi

An Investigation of the Curriculum of Religious Culture and Morality in terms of Critical Thinking Skills

Öz

The aim of this study
is to analyse and evaluate the curriculum of religious culture and ethics which
was put into practice in 2010 in primary schools in terms of critical thinking.
Nowadays, the diversity of information and the amount of information has emphasized
thinking and especially critical thinking skills. First, critical thinking has
been emphasized by making different definitions in this study. Afterwards, the
introduction, the vision of the program, the principles and explanations
related to the implementation of the program, the basic approach of the
program, the principles that are basic for the development of the program,
structure of the program, learning-teaching processes and the role of the
teacher were analysed in terms of critical thinking. As a result, it has been
seen that critical thinking skills are spread to every stage of the program and
it is an important place in the program. 
Theses, articles, books and studies related to the subject in Turkey and
abroad were used in making the determinations and examinations. Document
analysis method was used to examine the reflection of critical teaching skills
on primary education religious culture and morality currıculum in Turkey. As a
result, it has been determined that critical thinking skills spread to every
stage of the program and constitute an important place in the program.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Critical thinking, Curriculum, Religious culture and morality

Kaynakça

• Aydın, M.Ş. (2011). Açık toplumda din eğitim. Ankara: Nobel Yayınları.
• Aydın, H. (2008). Sokrates’in felsefesi ışığında Sokratik yönteme analitik bir yaklaşım. Üniversite ve Toplum Bilim, Eğitim ve Düşünce Dergisi, 8(2), 1-6.
• Bonwell, C. C., ve Eison, J. A. (1991). Active learning: Creating excitement in the classroom. ASHE-ERIC Higher Education Report ,Report No:1. Washington, DC: George Washington University.
• Chance, P. (1986). Thinking in the classroom. New York: Teachers College, Columbia University.
• Cüceloğlu, D. (1995). İyi düşün doğru karar ver. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Doğanay, A. ve Ünal, F. (2006). Eleştirel düşünmenin öğretimi. İçerik türlerine dayalı öğretim, içinde (s. 209-261) . Ankara: Nobel Yayın-Dağıtım.
• Doğru, Ç. (2018). Mezhepsel çoğulculuk bağlamında din eğitimi ve öğretimini yeniden yapılandırmak mümkün mü? Iğdır Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12, 143-169.
• Facione, N. ve Facione, P. (2010). The california critical thinking disposition ınventory, insight assessment. Millbrae CA: The California Academic Press.
• Facione, N. (2000). Critical thinking and clinical judgment. California Academic Press. 30/01/2019 tarihinde http://www.calpress.com/resource.html adresinden erişilmiştir.
• Facione, P. (1998). Critical thinking: What it is and what it counts? California Academic Press. 21/06/2015 tarihinde http://spu.edu/depts/health-sciences/grad/documents/ctbyfacione.pdf adresinden erişilmiştir.
• Facione, P. (1990). Committee on pre-college philosophy, The Delphi report, No.: ED 315 423, American Philosophical Association.
• Gündoğdu, H. (2009). Eleştirel düşünme ve eleştirel düşünme öğretimine dair bazı yanılgılar. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (1), 57-74.
• Güneş, F. (2007). Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Ankara: Nobel Yayınları
• Gürkaynak, İ., Üstel, F. ve Gülgöz, S. (2003). Eleştirel düşünme. Eğitim Reformu Girişimi.
• Halpern, D. F. (2003). Thoughts and knowledge: An introduction to critical thinking. New London: Lawrence Erlbaum Associates.
• İşpiroğlu, Z. (2002). Eleştirel düşünme öğretilebilir mi? 09.10.2017 tarihinde http://www.felsefeekibi.com adresinden erişilmiştir.
• Karagöz, N. (2012). 15 yöntem ve 15 planla eleştirel düşünme uygulamaları: Din kültürü ve ahlâk bilgisi dersi örneği. Adana.
• Kaya, H. (1997). Üniversite öğrencilerinde eleştirel akıl yürütme gücü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kazancı, O. (1989). Eğitimde eleştirici düşünme ve öğretimi. Ankara: Kazancı Hukuk Yayınları.
• Kızılabdullah, Y. (2008). Yapılandırmacılık yaklaşımının ilköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersinin amaçlarının gerçekleşmesine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Klausmeier, H.J. (1958). Teaching in the secondaıy school. New York: Harper and Brothers Press
• Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik durumlarında karar verme ve problem çözme. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kurnaz, A. (2013). Eleştirel düşünme öğretimi etkinlikleri. Konya: Eğitim Akademisi Yayınları.
• Kurfiss, J. G. (1988). Critical thinking theory research practice and possibilities. Washington, D.C: Association for the Study of Higher Education.
• Lipman, M. (2003). Thinking in education. Cambridge: Cambridge University.
• Mckee, J. S. (1988). Impediments to implementing critical thinking. Social Education, 52(11), 444-446.
• MEB. (2010). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersi öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Norris, S. P. (1985). Synthesis of research on critical thinking. Educational Leadership, 42(8), 40-45.
• Nosich, G. M. (2001). Learning to things through. New Jersey: Prentice Hall
• Osmanoğlu, C. (2012). Ortaöğretim din kültürü ve ahlak bilgisi ders kitaplarında hoşgörü ve birlikte yaşama kültürü. Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2 (15), 55-78.
• Özden, Y. (2003). Öğreneme ve öğretme. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Özden, Y. (1998). Öğrenme ve öğretme. Ankara: Pegem Yayınları.
• Pascarella, E., ve Terenzini, P. (1991). How college affects students: Findings and insights from twenty years of research. San Francisco: Jossey-Bass.
• Patrick, J. J. (1986). Critical Thinking in the Social Studie, ERIC Digest, EBSHOST, ERIC Document No: ED272432. 1986 21.09.2016 tarihinde http://ericir.syr.edu/ adresinden erişilmiştir.
• Paul, R. ve L. Elder (2001). Critical thinking. Tools for taking charge of your learning and your life. Prentice Hall: Upper Saddle River, Nj.
• Paul, R., Binker, A. J. A., Jensen, K., and Kreklau, H. (1990). Critical thinking handbook: 4th-6th grades, A guide for remodelling lesson plans in language arts, social studies and science. Shania State University: Foundation for Critical Thinking.
• Selçuk, M. (2000). Din öğretiminin kuramsal temelleri. Din Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar, 11-20.
• Selçuk, M. (1998). Din öğretimi özgürleştiren bir süreç olabilir mi? Din Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar, 1(1), 207-224.
• Sönmez, V. (2008). Program geliştirmede öğretmen el kitabı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şahinel, S. (2002). Eleştirel düşünme. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Tang, C. (1998). Effects of collaborative learning on the quality of assignments. In (B. Dart ve G. Boulton-Lewis Eds.), Teaching and Learning in Higher Education (p. 102–123). Melbourne, Australia: The Australian Council for Education Research Ltd.
• Topçu, N. (2005). Felsefe. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Yıldırım, A. Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Tosun, C. (2003). Din öğretiminde yeni yöntem arayışları uluslar arası sempozyum bildiri ve tartışmalar. Ankara: MEB.
• Walters, K. S. (1984). Critical thinking in liberal education. A case of overkill. Liberal Education, 77(3), 233-249.