THE IMPORTANCE OF FREE ZONES ON TURKEY’S EXPORT: PRELIMINARY RESEARCH WITHIN THE FRAMEWORK OF PURPOSE-PERFORMANCE ANALYSIS

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 1, 321 - 325, 01.09.2018

Husniye Ors Ahmed Yusuf Sarihan

https://doi.org/10.17261/Pressacademia.2018.907

Öz

Purpose- Export has a crucial importance for emerging economies. Increasing export is equated with increasing wealth of people and economic power. In this context developing countries such as Turkey engages some export promotion policies in order to encourage entrepreneurs to export. These promotion policies can be in the form of direct investment and export incentives, as well as enacting laws on free zones. Free zones in Turkey is run by the Free Zones Act No. 3218. According to this law, the free zones should encourage the investment and production to direct exports, to attract foreign dricet investment and technology to the country, to direct businesses in country to export and to improve international trade. The purpose of this study is to emphasize on the importance of free zones in Turkey’s export and to determine what are the purposes of free zones and how far have they been achieved, with managers perspective.

Methodology- In-depth interviews have been conducted with free zones’ managers.

Findings- This study had proved that free zones are successful to increase export, attract foreign investors and provide technology input.

Conclusion- For the future researchers, quantitative research on the free zones' performance analysis by using the current data from primary research is recommended.

Anahtar Kelimeler

Free zone, export, purpose-performance analysis, in-depth interview

SERBEST BÖLGELERİN TÜRKİYE’NİN İHRACATINDAKİ ÖNEMİ: AMAÇ-PERFORMANS ANALİZİ ÇERÇEVESİNDE ÖN ARAŞTIRMA

Öz

Amaç- Gelişmekte olan ekonomiler için ihracatın önemi büyüktür. İhracatı artırmak ülkeler için halkın refahını ve ekonomik gücü artırmakla denk görülmektedir. Bu bağlamda Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler girişimcilerini ihracata kazandırmak için türlü teşvik politikaları yürütmektedir. Bu teşvik politikaları doğrudan yatırım ve ihracat teşvikleri şeklinde olabildiği gibi serbest bölgeler hakkında kanunlar çıkartmak şeklinde de olabilir. Türkiye’de serbest bölgeler 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanuna göre işletilmektedir. Bu kanuna göre serbest bölgelerin amacı yatırımları ve üretimi ihracata yöneltecek şekilde teşvik etmek, doğrudan yabancı yatırım ve teknolojiyi ülkeye çekmek, ülkedeki işletmeleri ihracata yöneltmek ve uluslararası ticareti geliştirmektir. Bu çalışmanın amacı serbest bölgelerin Türkiye’nin ihracatındaki önemine değinerek bu bölgelerin amaçlarının neler olduğu ve performanslarının bu amaçlara ne kadar yaklaştığını serbest bölge yöneticileri bakış açısı ile ortaya çıkartmaktır.

Yöntem- Serbest bölgelerin yöneticileri ile derinlemesine mülakat yapılmıştır.

Bulgular- Araştırma ile serbest bölgelerin ihracatı artırma, yabancı yatırım çekme ve teknoloji girişi sağlamada başarılı oldukları ortaya konmuştur.

Sonuç- Gelecekteki araştırıcılar için mevcut birincil araştırma ile elde edilen bulgular kullanılarak serbest bölgelerin performans analizi konulu nicel araştırmalar yapmaları önerilir.

Anahtar Kelimeler

Serbest bölge, ihracat, amaç-performans analizi, derinlemesine mülakat

Kaynakça

• Akal, Z. (2000). İşletmelerde performans ölçüm ve denetimi, çok yönlü performans göstergeleri. Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, No:473.
• Arslan, İ., Yapraklı, S. (2007). Serbest bölgelerin ekonomik etkileri: Gaziantep Serbest Bölgesi’nin etkilerine ilişkin bir saha araştirması. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 168-179.
• Bakan, S., Gökmen, S. (2014). Serbest bölgeler ve dis ticaret iliskisi: Gaziantep Serbest Bölgesi örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(51), 34-51.
• Balassa, B. (1989). Inward-looking import substitution. Industrial adjustment in Sub-Saharan Africa. New York: Oxford University Press/The World Bank, 36-38.
• Chenery, H. B. (1967). Foreign assistance and economic development. In Capital Movements and Economic Development (pp. 268-292). Palgrave Macmillan, London.
• Chow, P. C. (1987). Causality between export growth and industrial development: empirial evidence from the NICs. Journal of development Economics, 26(1), 55-63.
• Demirel, G. (2009). Türkiye’de serbest bölgeler ve Ab uygulamalari.
• Dikili, A. (2011). Türkiye serbest bölgeleri. Ortadoğu Analiz, 3(25), 52-59.
• Ekonomi Bakanlığı, (2017). Serbest Bölge İstatistikleri, Erişim Linki: https://www.ekonomi.gov.tr/portal/faces/home/yatirim/serbestBolgeler;j, Erişim Tarihi: 11.11.2017
• Gümüş, E. (2007). Serbest bölgelerde vergi uygulamalarinin değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 47-60.
• Hava, H. T. (1999). Serbest bölgeler ve Ege Serbest Bölgesi: bir durum değerlendirmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 113-124.
• Hava, H. T. (2009). Serbest bölgeler ve Ege Serbest Bölgesi: bir durum değerlendirmesi.
• Johansson, H., Nilsson, L. (1997). Export processing zones as catalysts. World Development, 25(12), 2115-2128.
• Karaduman, N., Yıldız, A. G. Z. (2002). Serbest bölge uygulamalarinin diş ticarete ve yabanci sermayeye katkilari. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 133-152.
• Karaman, R. (2009). İşletmelerde performans ölçümünün önemi ve modern bir performans ölçme araci olarak Balanced Scorecard. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 8(16), 410-427.
• Keesing, D. B. (1967). Outward-looking policies and economic development. The Economic Journal, 303-320.
• Kinunda-Rutashobya, L. (2003). Exploring the potentialities of export processing free zones (EPZs) for economic development in Africa: lessons from Mauritius. Management Decision, 41(3), 226-232.
• Kubalı, D. (1999). Performans denetimi. Amme İdaresi Dergisi, 32(1), 31-62.
• Orhan, A. (2003). Serbest bölgelerin sağladiği avantajlar: KOSBAŞ örneği. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensitütüsü Dergisi, 6(1), 117-131.
• Öztürk, L. (2013). Serbest bölgelerin geleceği: Türkiye açisindan bir değerlendirme. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(19), 75-86.
• Özturk, L., Değer, M. K., Değer, S. (2009). Kentsel ekonomik büyümede serbest bölgeler: politik veya ekonomik tercih mi?. Ataturk University Journal of Economics & Administrative Sciences, 23(1).
• Öztürkler, H. (2010). Türkiye, Suriye, Ürdün Ve Lübnan serbest ticaret bölgesi Türkiye için Avrupa Birligine bir alternatif oluşturabilir mi?. Middle Eastern Analysis/Ortadogu Analiz, 2(23), 51-57.
• Sarvan, F., Durmuş, E., Yenidoğan, T. G., Dirlik, O. (2010). Antalya Serbest Bölgesi’nde yat üretim kümesinin gelişimi: kaynaklara dayali bir analiz. Akdeniz Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (19), 286-312.
• Taşoğlu, P. N. (2012). Mersin’in marka kent olma sürecinde liman ve serbest bölgeye ilişkin internet pazarlamasi uygulamalarinin rolü. AJIT-E: Online Academic Journal of Information Technology, 3(6), 67-76.
• TÜİK, (2017). Dış ticaret istatistikleri. Erişim Linki: https://biruni.tuik.gov.tr/disticaretapp/menu.zul, Erişim Tarihi: 11.11.2017.
• Tümenbatur, A. (2012). Serbest bölgeler ve Türkiye ekonomisine katkilari üzerine bir değerlendirme. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(3), 339-356.
• Yenice, E. (2006). Kamu kesiminde performans değerlendirmesi. Maliye Dergisi, 150, 122-132.