The Analysis of Self-Efficacy Perception and Burnout Level of Special Education School Educators

Yıl 2011, Cilt: 29 Sayı: 29, 1 - 14, 01.01.2011

Şükriye Karahan Gülden Uyanık Balat

Öz

The aim of this research is to analyze self-efficacy perception and burnout level of special education school educators in terms of different variables. The sample was selected by unproportional cluster method and 263 educators composed the sampling of the research. “Maslach Burnout Inventory (MBI)” was used to determine burnout level of educators and Teacher Self-Efficacy Scale was used to determine self-efficacy perception level of educators. “Personal Information Form” was also used to gather educator’s personal information. In the result, it is stated that there is meaningful difference between burnout level of educators working in special education and their gender, education level, working field, length of employment and the kind of working school. There is no meaningful difference between the self-efficacy perception level of educators and according to the variables. In addition to educators' perceptions of self-efficacy subscales of burnout: emotional exhaustion and depersonalization in a negative, significant relationship was found to be positively correlated with personal accomplishment.

Anahtar Kelimeler

Burnout, self-efficacy, special education, educators

Özel Eğitim Okullarında Çalışan Eğitimcilerin Öz-Yeterlik Algılarının ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi

Öz

Araştırmanın amacı, özel eğitim okullarında çalışan eğitimcilerin tükenmişlik düzeylerini ve öz-yeterlik algılarını çeşitli değişkenler açısından incelemektir Örneklem oransız küme örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. 263 eğitimci araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırmada, eğitimcilerin tükenmişlik düzeylerini belirlemek amacıyla “Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MTÖ)”, öz-yeterlik algı düzeylerini belirlemek amacıyla “Öğretmen Öz-Yeterlik Ölçeği” kullanılmıştır. Eğitimcilerin kişisel bilgileri araştırmacılar tarafından hazırlanan kişisel bilgiler formu ile alınmıştır. Araştırma sonucunda, özel eğitim okullarında çalışan eğitimcilerin tükenmişlik düzeylerinin cinsiyetlerine, eğitim düzeylerine, çalışmakta oldukları alana, meslekte çalışma sürelerine ve çalıştıkları kurum türüne göre farklılaştığı, öz-yeterlik algılarının ise belirtilen değişkenlere göre anlamlı şekilde farklılaşmadığı bulunmuştur. Ayrıca eğitimcilerin öz-yeterlik algıları ile tükenmişliğin alt ölçekleri olan duygusal tükenme ve duyarsızlaşma arasında negatif, kişisel başarı ile pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Tükenmişlik, öz- yeterlik, özel eğitim, eğitimci

Kaynakça

• Akbaş, A. ve Çelikkaleli, Ö. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançlarının cinsiyet, öğrenim türü ve üniversitelerine göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 98-110.
• Akdağ, I. ve Walter J. (2005). Öğretmen adaylarının mesleki yeterlik duygusu sportmetre. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(4), 127-131.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman
• Bandura, A. (2000). Cultivate self efficacy for personal and organizational effectiveness. In E. A. Locke (Ed.) Handbook of Principles Of Organizational Behavior, pp. 120-136 Oxford. UK: Blackwell
• Başaran, B.I.(1999). Zihinsel, görme ve işitme özürlü çocuklara eğitim veren özel eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin kişilik özelliklerinin belirlenmesi ve karşılaştırılması. Yayınlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Baysal, A. (1995). Lise ve dengi okul öğretmenlerinde meslekte tükenmişliğe etki eden faktörler. Yayınlanmamış doktora tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Beck C. L ve Gargiula R.M. (1986). Burnout in teachers of retarded and nonretarted children. Journal of Educational Research, 76 (3), 169-173.
• Betoret, F. D. (2006). Stressors, self-efficacy, coping resources, and burnout among secondary school teachers in spain. Educational Psychology, 26 (4), 519-539
• Billingsley BS. (1995). Improving the retention of special education teachers;Final Report. RTI Project 5168:Research Triangle Inst. NC.NT.
• Brouwers, A ve Tomic,W.( 1999) Teacher burnout,perceived self efficacy in classroom management, and student disruptive behaviour in secondary education. Curriculum and Teaching,14 (2), 7-25.
• Brouwers, A., ve Tomic, W. (2000). A longitudinal study of teacher burnout and perceived selfefficacy in classroom management. Teaching and Teacher Education, 16 (2), 239–254.
• Brouwers, A., Tomic, W. ve, Evers, W. J. G. ( 2002). Burnout and self efficacy: A study on teachers’beliefs when implementing an innovative educational system in the netherlands. Brıtısh Journal of Educational Psychology, 72, 227-243
• Çimen, S. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin tükenmişlik yaşantıları ve yeterlik algıları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Çokluk, Ö. (1999). Zihinsel ve işitme engelliler okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerde tükenmişliğin kestirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Diken, İ.H. (2005). Öğretmen yeterlik ölçeği Türkçe uyarlaması, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eurasian Journal of Educational Research, 16, 102-112.
• Ergin, C. (1992). Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin uyarlanması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları (ss 143-154). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayını.
• Erisen, Y. ve Çeliköz, N. (2003). Öğretmen Adaylarının Genel Öğretmenlik Davranışları Açısından Kendilerine Yönelik Yeterlilik Algıları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(4), 427-440.
• Gibson, S. ve Dembo, M.H. (1984). Teacher efficacy: A construct validation. Journal of Educational Psychology, 76 (4), 569-582.
• Girgin, G. (1995). İlkokul öğretmenlerinde meslekte tükenmişliğin gelişimini etkileyen değişkenlerin analizi ve bir model önerisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Girgin, G, ve Baysal, A. (2005). Tükenmişlik sendromuna bir örnek: zihinsel engelli öğrencilere eğitim veren öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 4 (4), 172-187.
• Güven, S. (2005). Devlet okulları ilköğretim birinci kademede çalışan İngilizce öğretmenlerinin profili ve yeterlik algıları. Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.