Afet Sakınımında Özel Gereksinimli Bireyler için Geliştirilecek Mekansal Planlama İlkeleri

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 25 - 35, 30.06.2019

Ezgi Orhan H.çağatay Keskinok

https://doi.org/10.32569/resilience.544903

Cited By: 3

Öz

Bu çalışma, sosyal
yapı içindeki kırılgan grupların afetlere karşı dirençli kılınmasını sağlamak
amacıyla mekânsal planlama ilkelerinin geliştirilmesi gereğini vurgulamaktadır.
Kentsel alanda demografik, ekonomik, kültürel ve benzeri nedenlerle heterojenlik
gösteren sosyal yapının afetlere karşı kırılganlık düzeyleri farklılaşmaktadır.
Yazında kırılgan gruplar, kentsel alandaki yer seçimlerine, bireylerin fiziki
koşullarına ve toplumsal yaşama katılma düzeylerine göre ayrışmaktadır. Kentsel
alanda yer seçimlerine göre kırılganlık gösteren grupların planlama disiplini
içinde risklerinin azaltılmasına yönelik genel ifadeler ve yaklaşımlar
bulunmakla birlikte, fiziki koşulları ve toplumsal uzaklaşma sorunu nedeniyle
kırılganlık gösteren gruplar için planlama ilkelerinin ve mekânsal kararların
somut olarak nasıl geliştirileceği konusu belirsizliğini korumaktadır. Bu
çalışma ile yaşlılar, çocuklar, özel tıbbi ihtiyacı olanlar ve engelli
bireylerin oluşturduğu fiziki koşulları nedeniyle kırılgan olan gruplar ile göçmenler,
turistler ve evsizler gibi toplumsal uzaklığı olan kırılgan grupların dikkate
alındığı genişletilmiş bir planlama çerçevesinin sunulması amaçlanmaktadır.
Çalışmada, özel gereksinim gösteren kırılgan grupların afet sonrasındaki
durumlarına yönelik olmaktan çok öncelikle söz konusu olan bireylerin ve/veya
kesimlerin afetten sakınımları konusunda geliştirilmesi gereken mekânsal
stratejiler üzerinde yoğunlaşılacaktır.

Anahtar Kelimeler

afet sakınımı, kentsel kırılganlıklar, mekânsal planlama ve afetler, kırılgan sosyal gruplar

Spatial Planning Principles in Disaster Mitigation Targeting Individuals with Special Needs

Öz

This study highlights the need to develop spatial planning principles in
order to increase the resilience of vulnerable groups within the social
structure. The social groups that show heterogeneity in the urban area due to
demographic, economic, cultural and similar reasons also differ in terms of
their vulnerability against disasters. In the literature, vulnerable groups show
disparities with respect to their location choices in urban areas, physical
conditions of individuals and their participation in social life. Although
planning discipline has general expressions and approaches for risk reduction
of the groups showing vulnerability based on their location choices, the issue
of developing concrete solutions in planning principles and spatial decisions
remains uncertain for groups that are vulnerable due to their physical
conditions and social divergence. Therefore, the aim of the study is to present
a holistic planning framework that takes into account the vulnerable groups
challenged by physical conditions such as elderly, children, those with special
medical needs and of the disabled individuals, and the groups confronting with
social distances such as migrants, tourists and homeless people. The focus of
the study is on spatial strategies concerning the disaster mitigation of the
vulnerable groups showing special needs, rather than dealing with the
post-disaster situations of the targeted individuals and groups.

Anahtar Kelimeler

disaster mitigation, urban vulnerability, spatial planning and disasters, vulnerable social groups

Kaynakça

• Aksoy, Y., Turan, A. Ç., ve Samur, D. (2009) “İstanbul İli Fatih İlçesi Açık Yeşil Alanlar ve Yapılaşmanın Ekolojik Açıdan Yıpranmışlık ve Geri Dönüşüm İle İlgili Olarak Değerlendirilmesi”, Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 14(2) 137-50.
• Balamir, M. (2007) “Risk Yönetimi ve Yerel Yönetimler”, N. Erkan, A. Güner ve K. Demeter (der.) Afet risk yönetimi: Risk azaltma ve yerel yönetimler, Marmara Üniversitesi ve Dünya Bankası: İstanbul; 27-63.
• Balamir, M. (2014) Deprem Tehlikesi ve Kentsel Dönüşüm, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Cep Kitapları, ODTÜ MF Basım İşliği: Ankara.
• Balamir, M. ve Orhan, E. (2012) “Uluslararası Afet Politikaları”, Melih Ersoy (ed.) Kentsel Planlama Ansiklopedik Sözlük, Ninova Yayıncılık, İstanbul, sy.457-460
• Bolin, R.C. ve Stanford, L. (1998) “The Northridge Earthquake: Community-based Approaches to Unmet the Recovery Needs”, Disasters, (22) 21-38.
• Ersoy, M. (2009) Kentsel Planlamada Arazi Kullanım Standartları, TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayınları: Ankara.
• Keskinok, H.Ç. (2014) Planlama ve tasarım öğrencilerine afet planlaması kentsel gelişme planlama ve tasarım sorunları üzerine düşünceler ve sorular, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Cep Kitapları, ODTÜ MF Basım İşliği: Ankara.
• Orhan, E. (2016) “Reading Vulnerabilities Through Urban Planning History: An Earthquake-Prone City, Adapazarı Case From Turkey”, METU Journal of the Faculty of Architecture, 33(2) 239-259.
• Orhan, E. (2018) “Tarihi Kent Merkezlerinin Kırılganlığı ve Afet Yönetimi Üzerine Bir Değerlendirme: Ankara Saraçlar Sokağı Yangını Örneği”, İdealkent, 9 (23) 189-215.
• Quarantelli, E.L. (2003) “Urban Vulnerability to Disasters in Developing Countries: Managing Risks”, A. Kreimer, M. Arnold, A. Carlin (eds), Building Safer Cities: The Future of Disaster Risk. The World Bank, Washington, DC, 211-29.
• Smith, K. ve Petley, D.N. (2009) Environmental Hazards: Assessing Risk and Reducing Disaster, 5. Baskı, Routledge.
• Wisner, B. (2003) “Disaster risk reduction in megacities: making the most of human and social capital”, A. Kreimer, M. Arnold, A. Carlin (eds), Building safer cities: The future of disaster risk, The World Bank, Washington, DC, 181-96.