Öz
Marmaray projesi kapsamında İstanbul’un Üsküdar, Sirkeci ve Yenikapı bölgelerinde yapılan kazılar, kent arkeolojisi açısından oldukça önemli bulgulara ulaşmamızı sağlamıştır. Kazılar sırasında ele geçirilen buluntular sayesinde İstanbul’un 8500 yıllık tarihi içerisinde yaşadığı jeolojik değişimlerin yanında sosyal, kültürel ve sanatsal gelişimi de aydınlatılmıştır. Bunun yanı sıra özellikle Yenikapı’da ortaya çıkarılan Bizans dönemine ait 37 adet gemi ve tekne batığı ile kentin bu dönemdeki yeme içme alışkanlıklarının yanında ticari hayatı hakkında da birçok yeni bilgiye ulaşılmıştır. Kazılar sırasında ele geçirilen Osmanlı Dönemi’ne ait seramikler şehrin fethinden, Cumhuriyet Dönemi’ne kadar uzanan süreçte sahip olduğu sosyal hayatın ortaya koyulmasına yardımcı olmuştur. İstanbul ve Anadolu’nun farklı bölgelerinde yapılan kazılar sayesinde Osmanlı Dönemi sırsız seramikleri hakkında bilgilerimiz her geçen gün artmaktadır. Marmaray projesi kapsamında yapılan kazılar ile bu bilgiler daha da artırılmıştır. İstanbul’da daha önce gerçekleştirilen kazılar sırasında elde edilen Osmanlı Dönemi sırsız seramikleri ile çalışmamızda değerlendirdiğimiz seramiklerin form, hamur ve bezeme anlayışı açısında örtüşmesi şehrin günlük kullanım eşyalarında belki de o günün modasına uygun olarak benzer seramiklerin kullanıldığını düşündürmektedir. Çalışmamız kapsamında incelediğimiz seramikler formlarına göre başlıklara ayrılmış, bu başlıklar altında malzeme ve süsleme özellikleri hakkında da bilgiler verilerek İstanbul ve dışında yapılan diğer kazılar sırasında ele geçirilen seramikler ile karşılaştırılarak tarihlendirme yapılmaya çalışılmıştır. Bunu yanı sıra özellikle 18-20. yüzyıllar arasında kentin günlük kullanım eşyası ihtiyacını karşılayan üretim noktalarından birinin de Üsküdar civarı olması gerektiği konusunda bilgiler sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Karagöz, Ş. “Marmaray Projesi Üsküdar İstasyonu Arkeolojik Kurtarma Kazıları”, İDOL Arkeologlar Derneği Dergisi, S. 34, Ankara 2007a, 2-15. Öney, G. Türk Çini Sanatı, Yapı ve Kredi Bankası Yayınları, İstanbul, 1976. Özkul Fındık, N. İznik Roma Tiyatrosu Kazı Buluntuları Arasındaki Osmanlı Seramikleri, Kültür Bakanlığı Yayınları Ankara, 2001b. Pulak, C. “ Yenikapı Bizans Batıkları”, Gün Işığında İstanbul’un Sekiz Bin Yılı Marmaray, Metro, Sultanahmet Kazıları, Vehbi Koç Vakfı Yayınları, İstanbul 2007, 202-215.
Öz
The excavations in the areas of Üsküdar, Sirkeci and Yenikapı of Istanbul within the scope of the Marmaray project enabled us to reach very important findings in terms of urban archeology. The finds discovered during the excavations reveal the social, cultural and artistic development of Istanbul as well as the geological changes that it has experienced in its 8500-year history. In addition, 37 shipwrecks of the Byzantine period, especially in Yenikapi, have also provided many new information about the commercial life as well as eating habits of the city during this period. The ceramics belonging to the Ottoman period seized during the excavations helped to reveal the social life of the city from the conquest to the period of the Republic era. Thanks to the excavations carried out in different regions of Istanbul and Anatolia, our knowledge about the unglazed pottery of the Ottoman Period is increasing day by day. With the excavations made within the scope of the Marmaray project, this information has been further increased. The overlap of the ceramics we evaluated in our study with the Ottoman Period unglazed ceramics obtained during the excavations carried out in Istanbul beforehand in terms of form, dough and embellishment suggests that similar ceramics are used in the daily use of the city, perhaps in accordance with the fashion of that day. The ceramics which we examined in our study were separated according to their forms and under these headings, information about the material and decoration features were given and the dates were tried to be compared with the ceramics seized during the other excavations made in and outside Istanbul. Besides, especially between 18th-20th. centuries, information about the fact that one of the production points meeting the needs of the daily use goods of the city should be Üsküdar neighborhood.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Karagöz, Ş. “Marmaray Projesi Üsküdar İstasyonu Arkeolojik Kurtarma Kazıları”, İDOL Arkeologlar Derneği Dergisi, S. 34, Ankara 2007a, 2-15. Öney, G. Türk Çini Sanatı, Yapı ve Kredi Bankası Yayınları, İstanbul, 1976. Özkul Fındık, N. İznik Roma Tiyatrosu Kazı Buluntuları Arasındaki Osmanlı Seramikleri, Kültür Bakanlığı Yayınları Ankara, 2001b. Pulak, C. “ Yenikapı Bizans Batıkları”, Gün Işığında İstanbul’un Sekiz Bin Yılı Marmaray, Metro, Sultanahmet Kazıları, Vehbi Koç Vakfı Yayınları, İstanbul 2007, 202-215.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | ARAŞTIRMA |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 3 Mayıs 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 28 Sayı: 1 |
