Sağlık Okuryazarlığı ve Hemşirelik

Yıl 2019, Cilt: 28 Sayı: 3, 216 - 221, 02.08.2019

Elif Kaya Sibel Karaca Sivrikaya

Öz

Çağlar boyu gelişim gösteren sağlık
sistemi, toplumun sağlık okuryazarlığı oranının artması ile iyileşmeye devam
edecektir. Özellikle son yüzyılda hasta merkezli bakımı hedef haline getiren
sağlık sisteminde, toplumun sağlığı ile ilgili bilgilere erişmesi, bu bilgileri
anlayıp değerlendirebilmesi hem sağlığın kalitesini yükseltmiş hem de sağlığın
geliştirilmesinde gözle görülür bir fark yaratmıştır. Toplum sağlığı sorunu
haline gelen sağlık okuryazarlığı ile ilgili başta Avrupa Ülkeleri olmak üzere
tüm dünyada yapılan çalışmalar hız kazanmıştır. Sağlık okuryazarlığı farklı
şekillerde tanımlanmış, sınıflandırılmış ve ölçekler geliştirilmiştir.
Çalışmalardaki amaç, sağlık bilincini ve buna paralel olarak sağlık bakım
kalitesini yükseltmektir. Bu konuda en büyük pay sağlık personellerine ve
hemşirelere düşmektedir. Hasta ile birebir iletişimde olan hemşirelik mesleği;
sahip olduğu bağımsız rollere dayanarak hastaya sağlık bilincinin yerleşmesi,
randevu kartları, ilaçların uygun şekilde kullanılması gibi birtakım bakım ve
hizmet sunumunda, eğitim ve danışmanlık görevini üstlenmektedir. Toplumun
okuma-yazma oranına da bağlı olan sağlık okuryazarlığı kişinin sağlık
sorumluluğunun farkına varması ile artmaktadır. Bu farkındalık açısından kilit
görevi gören hemşirelik meslek üyelerinin gerek bireysel gerek eğitim alanında
sağlık okuryazarlığı ile ilgili farkındalığı artırılmalıdır. Bunun sonucunda
hemşirelerin hasta ile iletişimi kuvvetlenecek, hastalarda sağlık bilinci tam
anlamıyla yerleşecek, sağlık bakım kalitesi artacak, sağlığa ayrılan bütçe
azalacak ve sağlık sistemi gelişim göstermeye devam edecektir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Okuryazarlığı, Hemşirelik, Sağlık, Okuryazarlık

Health Lıterature and Nursıng

Öz

The health system will continue to improve
with increasing age-related health literacy. Particularly in the last century,
access to information about the health of the community in the healthcare
system, which has made patient-centered care a target, has made it possible to
understand and evaluate this information, both in raising the quality of health
and making a visible difference in the development of health. Work on health
literacy, which has become a public health problem, has been accelerated all
over the world, especially in the European countries. Health literacy is
defined, categorized and developed in different forms. The aim of the studies
is to raise the awareness of health and the quality of health care in parallel
therewith. The greatest share in this regard falls to health personnel and
nurses. The nursing profession, which is in contact with the patient in person;
Based on the independent roles that he has, he undertakes training and
counseling in the provision of care and services, such as placement of health
consciousness, appointment cards, proper use of medicines. Health literacy,
which is also linked to the literacy rate of the society, is increasing with
the awareness of the health responsibility of the person. The awareness of
nursing profession members who play a key role in this awareness on health
literacy in both individual and educational field should be increased. As a
result, nurses' communication with the patient will be strengthened, health
awareness will be fully established, health care quality will be increased,
health budget will be decreased and health system will continue to show
improvement.

Anahtar Kelimeler

Health Literacy, Nursing, Health, Literacy

Kaynakça

• Referans1 Cajita MI, Denhaerynck K, Dobbels F, Berben L, Russell CL, Davidson PM et al. Health literacy in heart transplantation: Prevalence, correlates and associations with health behaviors-Findings from the international Brıght study. J Heart Lung Transplant, 2017 Mar;36(3):272-79.
• Referans2 Quaglio G, Sorensen K, Rübig P, Bertinato L, Brand H, Karapiperis T et al. Accelerating the health literacy agenda in Europe. Health Promot Int, 2016 April 20;32(6):1074-80.
• Referans3 Nutbeam D. Health literacy as a public health goal: a challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promot Int, 2000 September 1;15(1):259-67.
• Referans4 Nutbeam D. The evolving concept of health literacy. Soc Sci Med. 2008 Oct 25;67(12):2072-8.
• Referans5 Çopurlar KC, Kartal M. What is Health Literacy? How to measure it? Why is it important? TJFMPC, 2016 03 15;10(1):42-7.
• Referans6 Aronis NK, Edgar B, Lin W, Martins MA, Paasche-Orlow MK, Magnani JW. Health literacy and atrial fibrillation: relevance and future directions for patient-centred care. Eur Cardiol, 2017 Sep 19;12(1):52–7.
• Referans7 Yılmaz M, Tiraki Z. Sağlık okuryazarlığı nedir? Nasıl ölçülür? DEUHFED, 2016 October 01;9(4):142-7. URL: http://www.deuhyoedergi.org/index.php/DEUHYOED
• Referans8 Sorensen K, Pelıkan Mj, Röthlın F, Ganahl K, Slonska S, Doyle G et al. Health literacy in Europe: comparative results of the European health literacy survey (HLS-EU). Eur J Public Health, 2015 Apr 5;25(6):1053-8.
• Referans9 Kutner M, Greenberg E, Jin Y, Paulsen C. The health literacy of America’s adults: results from the 2003 National Assessment of Adult Literacy. Education [Internet]. 2006;6:1–59. URL:http://nces.ed.gov/pubsearch/pubsinfo.asp?pubid=2006483 Erişim Tarihi: 27 ‎Haziran ‎2017.
• Referans10 Taş AT, Akış N. Sağlık okuryazarlığı. STED. 2016 04 22;25(3):119-24.
• Referans11 Scott SA. Health Literacy Education in Baccalaureate Nursing Programs in the United States. Nurs Educ Perspect. 2016 May-Jun;37(3):153-8.
• Referans12 Goeman D, Conway S, Norman R et al. Optimising Health Literacy and Access of Service Provision to Community Dwelling Older People with Diabetes Receiving Home Nursing Support. J Diabetes Res. 2016 August 3;2016; Article ID 2483263, 12 pages.
• Referans13 Dewalt D, Nancy D, Sheridan S. et al. Literacy and Health Outcomes A Systematic Review of the Literature. J Gen Intern Med, 2004 Dec;19(12):1228-39.
• Referans14 Hahn EA, Magasi SR, Carlozzi NE et al. Health and functional literacy in physical rehabilitation patients. Health Lit Res Pract. 2017 April 5;1(2):71-85.
• Referans15 Robinson BM. Evaluating the Role of Health Literacy in Communities: A Review of Community Health Needs Assessments of Georgia Hospitals [Public Health Capstone Projects]. Atlanta, Georgıa: Graduate Faculty of Georgia State University; 2017.
• Referans16 Yılmazel G, Çetinkaya F. Sağlık okuryazarlığının toplum sağlığı açısından önemi. TAF Prev. Med. Bull. 2016 Mar 26;15(1):69-74.
• Referans17 Kendir C, Akkaya K, Arslantaş İ, Kartal M. Health Literacy of Students Who Applied to Medical and Nursing Faculty in Dokuz Eylul University. TJFMPC. 2017 05 29;11(3):144-51.
• Referans18 Bostock S, Steptoe A. Association between low functional health literacy and mortality in older adults: longitudinal cohort study. BMC. 2012 March 16;344(1602):1-10.
• Referans19 Erdağ GÇ. Sağlık Okuryazarlığı. Yıldırım F, Keser A, editörler. Sağlığın Temel Belirleyicisi Olarak Sağlık Okuryazarlığı. 3. Baskı. Ankara: Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi. 2015. s. 1-14.
• Referans20 Aslantekin F, Yumrutaş M. Sağlık okuryazarlığı ve ölçümü. TAF Prev. Med. Bull.
• Referans21 Neuhauser L. Integrating participatory design and health literacy to improve research and interventions. Information Services & Use. 2017;37(2):153-76. DOI 10.3233/ISU-170829.
• Referans22 Özdemir H, Alper Z, Uncu Y, Bilgel N. Health literacy among adults: a study from Turkey. Health Educ Res. 2010 January 15;25(3)464–477.
• Referans23 Tanrıöver M, Yıldırım HH, Ready FN, Çakır B, Akalın HE. Sağlık okuryazarlığı çalışmaları: Sınırlı sağlık okuryazarlığının prevalansı ve sonuçları. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Araştırması. Birinci Baskı. Sağlık-Sen Yayınları Ankara. 2014;21-7.
• Referans24 McCaffery KJ, Holmes-Rovner M, Smith SK et al. Addressing health literacy in patient decision aids. BMC. 2013 November 29; 13(Suppl 2):s10.
• Referans25 Kennard DK. Health literacy concepts in nursing education. Nurs Educ Perspect. 2016 Mar-Apr;37(2):118-9.
• Referans26 Fiedler S, Pförtner TK, Nitzsche A, McKee L, Pfaff H. Health literacy of commercial industry managers: an exploratory qualitative study in Germany. Health Promot Int. 2017;32(5):1-11.
• Referans27 Berens E, Vogt D, Messer M, Hurrelmann K, Schaeffer D. Health literacy among different age groups in Germany: results of a cross-sectional survey. BMC Public Health [Internet]. 2016;1–8. Available from: http://dx.doi.org/10.1186/s12889-016-3810-6. Erişim Tarihi: 05.07.2017.
• Referans28 Parker RM, Baker DW, Williams MV, Nurss JR. The test of functional health literacy in adults. J Gen Intern Med. 1995 Oct;10(10):537-41.
• Referans29 Connell AM, Fry-bowers EK. Knowledge and perceptions of health literacy. Among nursing professionals. J Health Commun. 2011 Sep 27;730(16): 295-307.
• Referans30 Johnston R, Fowler C, Wilson V, Kelly M. Opportunities for nurses to ıncrease parental health literacy: a discussion paper. Issues Compr Pediatr Nurs. 2015 Sep 14;38(4):266-81.
• Referans31 Mayer G, Villaire M. Health literacy: An opportunity for nurses to lead by example. Elsevier Inc., 2011 Mar-Apr;59(2):59-60.
• Referans32 Dickens C, Lambert BL, Cromwell T. et al. Nurse overestimation of patients’ health literacy. J Health Commun. 2013 Oct 4; 18(Suppl 1):62–69.
• Referans33 Masoompour M, Tirgari B, Ghazanfari Z. İnvestigating the relationship between health literacy, self-efficacy, and self-care behaviors in patients with diabetes. Int J Evid Based Healthc. 2017 09 13;7(3):17-25.