Bir Fizik Tedavi Dal Merkezine Başvuran Postmenapozal Kadınlarda Osteoporotik Kırıklardan Korunma Davranışının Belirlenmesi

Yıl 2019, Cilt: 28 Sayı: 3, 201 - 195, 02.08.2019

Ceren Varer Akpınar

https://doi.org/10.17942/sted.446001

Öz

Osteoporoz önlenebilir bir hastalıktır. Osteoporozdan korunma
yolları ve neden olan risk faktörlerinin belirlenmesi, risk altındaki kişilerin
eğitimi ve risk faktörlerine yönelik bilgi düzeylerinin ve farkındalıklarının
arttırılması osteoporoz ve osteoporoza bağlı kırıkları azaltmak açısından
önemlidir. Çalışmanın amacı risk altında olan postmenopozal dönemdeki
kadınların osteoporotik kırıktan korunmayla ilgili davranış ve niyetini ölçmek,
risk faktörleri ve korunma yolları açısından farkındalıklarını arttırmaktır. Araştırma
kesitsel tiptedir. Araştırmanın evrenini bir fizik tedavi dal merkezine Ekim-Aralık
2017 tarihleri arasında başvuran 55 yaş üstü postmenapozal dönemdeki 228 kadın oluşturmaktadır.
Katılımcılara sosyo-demografik özellikler ve kırık gelişimini etkileyebilecek
özellikleri sorgulayan anket uygulanmıştır. Osteoporotik kırıktan korunmaya
yönelik niyet ve davranışı ölçmek 2015 yılında geliştirilen geçerlilik ve güvenilirlik
analizleri yapılmış bir osteoporotik kırıklardan korunma ölçeği kullanılmıştır.
Araştırmaya katılan kadınların yaş ortalaması 65,69±7,74’dir. Ölçekten alınan ortalama
puan 86,25±12,27 (56-102)  olarak
hesaplanmıştır. Biriyle beraber yaşayanlarda, genel sağlık algısı yüksek
olanlarda, günlük işlerde aktif olanlarda, düşme deneyimi yaşayanlarda ve daha
önce osteoporoz ile ilgili bilgi alanlarda osteoporozdan korunma ve tedavi ile
ilgili davranış ve niyeti anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur. Çalışmaya katılan kadınlarda, korunma ve tedavi ile ilgili davranış
ve niyetin iyi düzeyde olduğu
belirlenmişti. Daha önce bilgi sahibi olmanın , sağlık algısının iyi olmasının
ve günlük işlerde aktif olmanın bu niyeti etkilediği belirlenmiştir. Bu nedenle
özellikle risk grubu olan kadınlarda osteoporoza ilişkin farkındalık düzeyinin
artırılması, eğitim verilmesi, aktif olmalarının desteklenmesi önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Osteoporoz, korunma, davranış, niyet, postmenapozal

Kaynakça

• [1] Allsworth A., “Osteoporosis nursing implications,” Orthop. trauma Nurs., pp. 380–9, 2005.
• [2] W. H. Organization, “Scıentıfıc group on the assessment of osteoporosıs at prımary health care level,” 2004.
• [3] J. C. Gallagher, “Effect of early menopause on bone mineral density and fractures,” J. North Am. Menopause Soc., vol. 14, no. 3, pp. 567–571, 2007.
• [4] M. Eryavuz Sarıdoğan, Osteoporoz Epidemiyolojisi. Güneş Kitapevi, 2001.
• [5] B. M. Alkan, F. Fidan, A. Tosun, and Ö. Ardıçoğlu, “Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Polikliniğimize Başvuran Hastalarda Osteoporoz insidansı,” Turk Osteoporoz Derg., vol. 17, pp. 10–13, 2011.
• [6] C. Matthis and U. Weber, “Health impact associated with vertebral deformities: results from the European vertebral osteoporosis study,” Osteoporos Int., vol. 8, no. 4, pp. 364–72, 1998.
• [7] M. Sinaki, Osteoporosıs.
• [8] R. Braddom, Physical Medicine and Rehabilition, Fourth Edition. 2011.
• [9] J. M. Freeman, “A theory-based premenopausal osteoporosıs preventıon program,PhD Thesis,” 2004.
• [10] S. Aydin, “Osteoporotik kırıklardan korunma ölçeğinin (OKKÖ) geliştirilmesi,” 2015.
• [11] R. Çıtıl, M. Özdemir, S. Poyrazoğlu, E. Balcı, M. Aykut, and Y. Öztürk, “Kayseri Melikgazi Sağlık Grup Başkanlığı Bölgesindeki Kadınların Osteoporoza Yönelik Bilgi ve Davranışları,” Osteoporoz Dünyasından, vol. 13, pp. 60–66, 2007.
• [12] A. Koç, C. Aypak, H. Yikilkan, D. I. Akbiyik, and S. Görpelioǧlu, “On sekiz-35 Yaş Arası Kadınların Osteoporoz Hakkındaki Bilgi Tutum ve Davranış Düzeyleri,” Turk Osteoporoz Derg., vol. 22, no. 1, pp. 11–16, 2016.
• [13] Y. G. Kutsal et al., “Awareness of osteoporotic patients,” Osteoporos. Int., vol. 16, no. 2, pp. 128–133, 2005.
• [14] A. Aksu, M. Zinnuroğlu, B. Karaoğlan, and S. Akın, “Osteoporoz, Eğitim Durumu ve Farkındalık Düzeyi Araştırma Sonuçları,” Osteoporoz Dünyasından, vol. 11, no. 1, pp. 36–40, 2005.
• [15] H. Kandiş, A. Karakuş, Y. Katırcı, S. Karapolat, and İ. H. Kara, “Geriatrik Yaş Grubu ve Adli Travmalar,” Turkish J. Geriatr., vol. 14, no. 3, pp. 193–198, 2011.
• [16] A. I. Venouziou, Z. H. Dailiana, S. E. Varitimidis, M. E. Hantes, N. E. Gougoulias, and K. N. Malizos, “Radial nerve palsy associated with humeral shaft fracture. Is the energy of trauma a prognostic factor?,” Injury, vol. 42, no. 11, pp. 1289–1293, 2011.
• [17] A. Gemalmaz and A. Oge, “Knowledge and awareness about osteoporosis and its related factors among rural Turkish women,” Clin. Rheumatol., vol. 27, no. 6, pp. 723–728, 2008.
• [18] E. E. Kurt, F. A. Koç, F. Tuncay, H. R. Erdem, and F. Kıranatlıoğlu, “Kırsal Bölgede Yaşayan Risk Grubu Kadınların Osteoporoz Bilgi ve Farkındalık Düzeyi,” Turk Osteoporoz Derg., vol. 21, no. 2, pp. 63–68, 2015.
• [19] H. L. Matthews, M. Laya, and D. E. DeWitt, “Rural Women and Osteoporosis: Awareness and Educational Needs,” J. Rural Heal., vol. 22, no. 3, pp. 279–283, 2006.
• [20] Ö. Aylin, “Ortopedi ve travmatoloji kliniklerinde yatan kadın hastaların osteoporoz bilgi düzeyi ve öz-etkililik algılarının değerlendirilmesi,” 2008.
• [21] H. A. Monsanto, “Level of awareness about osteoporosis among women 50 years and older in Puerto Rico,” P. R. Health Sci. J., vol. 29, no. 1, pp. 54–59, 2010.[22] C. Özgürbüz, “Derleme: Osteoporoz ve fiziksel aktivite,” Spor Hekim. Derg., vol. 43, pp. 99–109, 2008.
• [23] C. H. Orces, C. Casas, S. Lee, R. Garcia-Cavazos, and W. White, “Determinants of Osteoporosis Prevention in Low-income Mexican-American Women,” South. medıcal J., vol. 96, no. 458–64, 2003.
• [24] V. T. Covello and R. G. Peters, “Women’s Perceptions of the Risks of Age-Related Diseases, Including Breast Cancer: Reports from a 3-Year Research Study,” Health Commun., vol. 14, pp. 339–360, 2002.