Öğrenci Görüşleriyle İlahiyat Fakülteleri Türk Din Mûsikîsi Dersinde Kullanılan Öğretim Yöntemleri ve Anlayışları Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 1, 117 - 144, 30.06.2019

Arda Göksu

Öz

Bu araştırmanın amacı, ilahiyat fakültelerinde
okutulan Türk din mûsikîsi dersinde kullanılan öğretim yöntemlerini ve
anlayışlarını öğrenci görüşlerini temel alarak ayrıntılı bir şekilde belirlemektir.
Çalışmanın evrenini, Türkiye'deki ilahiyat fakültelerinde Türk din mûsikîsi
dersini alan öğrenciler oluşturmaktadır. Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi
İlahiyat Fakültesi'nde bu dersi alan 2. sınıf öğrencileri ise örneklemi teşkil
etmektedir. Bu amaçla; örneklem
grubu ile tam sayım yöntemi kullanılarak anket çalışması yapılmıştır. Anket
çalışması, 2017-2018 eğitim öğretim yılında Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi
İlahiyat Fakültesi'nde öğrenim görmekte olan 81 öğrenciye uygulanmıştır. Anketlerden
elde edilen verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler ve
parametrik olmayan testler kullanılmıştır.

     Öğrenci
görüşleri ile elde edilen araştırmanın bulgularına göre; ilahiyat
fakültelerinde okutulan Türk din mûsikîsi derslerinde; makam, usûl, form
çalışmalarıyla beraber çok dinlemek ve çok tekrar etmek gibi meşk sisteminin de
temelini oluşturan öğretim yöntem ve anlayışlarının uygulanmaya çalışıldığı tespit
edilmiştir.

     Bununla
birlikte; öğrencilerin Türk din mûsikîsinde kullanılan çalgıları tanıma, aktif
olarak tasavvuf mûsikîsi korolarında
görev alma ve daha çok zaman ayırarak çalışma konularında cinsiyetlerine
göre istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar olduğu görülmektedir. Hazırlanan
ders notlarından ve ses kayıtları ile videolardan yararlanma durumlarında ve
yine dinlemek, çok tekrar, nefes yerleri çalışmaları, makam, perde hassasiyeti,
form, usûl, dönem ve bestekâr ile ilgili bilgilere yönelik çalışmalarda da
mezun olunan lise türüne göre anlamlı farklılıklar bulunmaktadır.

     Elde
edilen sonuçlar değerlendirilerek tartışılmış ve Türk din mûsikîsi dersinde
kullanılan öğretim yöntem ve anlayışlarının geliştirilmesine ve daha etkin
kullanılmasına yönelik sonuç ve önerilere ulaşılmıştır.  

Anahtar Kelimeler

İlahiyat Fakültesi, Türk Din Mûsikîsi, Türk Din Mûsikîsi Dersi

A Research on Students’ Views on Teaching Methods and Approaches Used in Turkish Religious Music Courses at Faculties of Theology

Öz

The aim of this
research is to determine the teaching methods and approaches used in the
Turkish religious music course in the faculties of theology in detail based on
the views of students. The population of the study consists of students
studying at faculties of theology, who take Turkish religious music course. The
sample group is comprised of 2^nd year students studying at Tekirdag
Namık Kemal University, Faculty of Theology. For this purpose, survey method
was used by implementing total population sampling technique. The survey was
conducted among 81 Tekirdag Namık Kemal University, Faculty of Theology
students. To evaluate the data obtained from the survey,
descriptive statistics and nonparametric tests were used. According to the
findings of the research obtained from the views of the students, it was observed
that in Turkish religious music courses taught at faculties of theology, along
with maqam, usûl and form practices; a lot of listening and repetition
methods and approaches which constitute the basis of meşk system were also
tried to be used. However, some statistically significant differences
were detected according to gender variable in terms of recognizing musical
instruments used in Turkish religious music, taking part in Sufi music choirs
and spending more time to practice. Also, there are significant differences
among students according to the high school graduation variable in terms of
making use of lecture notes, sound recordings and videos; doing a lot of
repetitions and breathing exercises on works; maqam, pitch accuracy, form and
usûl practices and studies relating to the period and composer. As a result of the study, the findings were analyzed
and discussed. Some solutions were offered to improve the current methods and
approaches used in Turkish religious music course in order to make it more
effective.

Anahtar Kelimeler

Faculty of Theology, Turkish Religious Music, Turkish Religious Music Course, Teaching Methods

Kaynakça

• Akdoğan, Bayram. “Din Görevlilerine Mûsikî Eğitimi Verilmesi Hakkında Örnek Bir Metot”. AÜİFD 43/2 (2002): 315-353.
• Akdoğan, Bayram. Türk Din Mûsikîsi Dersleri. Ankara: Bilgi Ajans&Matbaa, 2010.
• Aksoy, Bülent. Geçmişin Musıki Mirasına Bakışlar. İstanbul: Pan Yayıncılık, 2008.
• Ateş, Erdoğan. Türk Din Mûsikîsi - Cami ve Tekke Mûsikîsi Türleri, Dini Mûsikî Tarihi, Tanımlar ve Örnek Eserler. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2017.
• Balcı, Ali. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara: Pegem A Yayıncılık, 2007.
• Behar, Cem. Zaman, Mekân, Müzik Klâsik Türk Musıkisinde Eğitim (Meşk), İcra ve Aktarım. İstanbul: Afa Yayınları, 1993.
• Behar, Cem. Osmanlı / Türk Musikisinin Kısa Tarihi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2015.
• Büyüköztürk, Şener. “Anket Geliştirme”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 3/2 (2005): 133-148.
• Demir, Arif. “İmam Hatip Liselerinde Dînî Mûsikî Dersi Öğretmen Yeterlilikleri (2012 Rize/Çayeli Dînî Mûsikî Semineri İzlenimleri)”. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi özel sayı (2013): 57-70.
• Dinç, Sema. "İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Türk Din Mûsikîsi Alanında Derse Giren Kadın Öğretim Elemanları Hakkındaki Tutumları (Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Örneği)". Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/34, (2018): 505-538.
• Ezgi, Suphi. Amelî ve Nazarî Türk Mûsikîsi. İstanbul: İstanbul Konservatuarı Yayını, 1933.
• Göksu, Arda. Geleneksel Türk Çalgı Müziği Üst Düzey İcracılarının Performans Gelişim Süreci İle Devlet Konservatuvarları Çalgı Eğitiminde Kullanılan Öğretim Yöntemleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi, 2014.
• Kaçar, Gülçin Yahya. Türk Mûsikîsi Rehberi. Ankara: Maya Akademi, 2009.
• Kaçar, Gülçin Yahya. Türk Mûsikîsi Üzerine Görüşler (Analiz ve Yorumlar). Ankara: Maya Akademi, 2012.
• Kalender, Ruhi. "Dini Mûsikî Dersi Özel Öğretim Yöntemleri", A.Ü.İ.F, Diyanet Vakfı, D.İ.B, “Din Öğretimi ve Din Hizmetleri Semineri” Tebliğ Notu (1988), Ankara.
• Kartal, Mahmut. Bilimsel Araştırmalarda Hipotez Testleri Parametrik ve Nonparametrik Teknikler. Ankara: Nobel Yayın, 2006.
• Kınık, Mehmet. Güzel Sanatlar Fakülteleri Müzik Bölümlerinde Bağlama Dersi Başlangıç Düzeyine Yönelik Öğretim Programı Önerisi. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2010.
• Levendoğlu Öner, Oya. “İstanbul’da Müzik: Evrensel Bir Mesaj Mı?”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1/30 (2011): 315-326.
• Okutan, Bülent - Şahin, Ö. - Demir, H. - Bostancı, E. - Öcal, N. - Toydemin, D. - Demirci, G. - Acar, F. – Yoldaş, Z. Öğretim Yöntem ve Teknikleri. Ankara: İhtiyaç Yayıncılık, 2009.
• Tekin, Vasfi Nadir. SPSS Uygulamalı İstatistik Teknikleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2006.
• Tıraşcı, Mehmet. Ruhi Kalender'in Hayatı, Eserleri ve Mûsikî Hakkındaki Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 2010.
• Tıraşcı, Mehmet. “Ruhi Kalender'e Göre Mûsikî ve Türk Mûsikîsine Dâir Değerlendirmeler”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/2 (2011): 91–125.
• Tıraşcı, Mehmet. "Güneydoğu ve Doğu Anadolu Çevresinde Arapça, Kürtçe, Zazaca Mevlidler ve Müzikal Olarak İcra Ediliş Tarzları". C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/2 (2013): 209-236.
• Tıraşcı, Mehmet. “İbn Haldun’un Mukaddime’sinde Mûsikî”. C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi 18/1 (2014): 99-115.
• Tıraşcı, Mehmet. Türk Mûsikîsi Nazariyatı Tarihi. İstanbul: Kayıhan Yayınları, 2017.
• Toper, E. – Delice, S. – Erbahar, D. “Milenyum’un Albümü: Bekir Sıdkı Sezgin”. Musikişinas Dergisi 6 (2003): 168 – 173.
• Torun, Mutlu. Ud Metodu - Gelenekle Geleceğe. İstanbul: Çağlar Yayınları, 2000.
• [e-mail]