The Historical Process of Syria's Kurdish Issue (1946-2011)

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 2, 159 - 190, 28.12.2018

Özkan Gökcan

https://doi.org/10.26513/tocd.425958

Cited By: 1

Öz

In parallel with the period after the civil war
started in Syria, the Kurds who sit in the agenda of the international public
are among the most discriminated and oppressed communities in the history of
Syria. The Kurds, who had relatively good conditions to keep their cultures and
languages alive during the French mandate period, became the subject of one of
the most important issue of the country after the independence of Syria in
1946. It is possible to say that the exclusionary and discriminatory state
policies that have started to be applied to the Kurds together with the second
half of the 20th century played an essential role in this situation. Politics
that take citizenship rights from their hands, impede their cultural and
linguistic activities and restrict their participation in the political and
social spheres have made the Kurdish issue one of the most important problems
of the country. This study examines how Syria's Kurdish issue has emerged and
how it has progressed until the Syrian civil war. It is possible to say that such
an examination has important clues to understand the position of the Kurds
after the beginning of the civil war.

Anahtar Kelimeler

Syrian Kurds, Baas Regime, Arab Belt, Qamishli Riots, Hafez al-Assad

Suriye’nin Kürt Meselesinin Tarihsel Seyri (1946-2011)

Öz

Suriye’de
iç savaşın başlamasının ardından yaşanan sürece paralel olarak bir anda
uluslararası kamuoyunun gündemine oturan Kürtler, Suriye tarihinde en fazla
ayrımcılığa ve baskıya maruz kalmış topluluklardan biridir. Fransız manda
yönetimi döneminde kültürlerini ve dillerini yaşatma konusunda görece iyi
koşullara sahip olan Kürtler, 1946 yılında Suriye’nin bağımsızlığını
kazanmasının ardından ülkenin en önemli sorunlarından birinin öznesi haline
gelmiştir. Bu durumun ortaya çıkmasında 20. yüzyılın ikinci yarısı ile birlikte
Kürtlere yönelik uygulanmaya başlanan ayrımcı ve dışlayıcı devlet
politikalarının temel rolü oynadığını söylemek mümkündür. Kürtlerin vatandaşlık
haklarını ellerinden alan, kültürel ve dilsel faaliyetlerini engelleyen,
siyasal ve toplumsal alana katılımlarını kısıtlayan politikalar, Kürt meselesini
ülkenin en önemli sorunlarından biri haline getirmiştir. Bu çalışmada
Suriye’nin Kürt meselesinin nasıl ortaya çıktığı ve iç savaşa kadarki süreçte
nasıl bir gelişim sergilediği devlet politikaları üzerinden incelenmektedir.
Böyle bir incelemenin iç savaşın başlamasının ardından Kürtlerin bulunduğu
pozisyonu anlama adına önemli ipuçları barındırdığını söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Suriye Kürtleri, Baas Rejimi, Arap Kuşağı, Kamışlı Olayları, Hafız Esad

Kaynakça

• Ataman, Muhittin. Suriye’de İktidar Mücadelesi: Baas Rejimi, Toplumsal Talepler ve Uluslararası Toplum, Ankara: SETA (Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı) Yayınları, 2012.
• Bölme, Selin M. “Hoybun Örgütü: Kürt Milliyetçiliğinde Yeni Bir Evre”, International Journal of Kurdish Studies, Vol. 1, No. 2, 2015: 35-55.
• Chailand, Gérard. The Kurdish Tragedy, İngilizce’ye Çev. Philip Black, Londray: Zed Book, 1994.
• Constitution of Syria 1973, http://www.icla.up.ac.za/images/un/use-of-force/asia-pacific/SyrianArabRepublic/Constitution%20Syrian%20Arab%20Republic%201973.pdf, erişim tarihi: 06.06.2018. Eger Asa A. The Islamic-Byzantine Frontier: Interaction and Exchange Among Muslim and Christian Communities, London and New York: I. B. Tauris, 2015.
• Fuccaro, Nelida. “Manda Yönetimi Suriye’sinde Kürtler ve Kürt Milliyetçiliği: Siyaset, Kültür ve Kimlik”, Kürt Milliyetçiliğinin Kökenleri, Abbas Vali (ed.), Çev. F. Adsay, Ü. Aydoğmuş ve S. Kılıç, İstanbul: Avesta Yayınları, 2005, ss. 231-260.
• Gambill, Gary C. “The Kurdish Reawakening in Syria", Middle East Intelligence Bulletin, Vol 6, No. 4, 2004: 13.
• Gunter, Michael M. Out of Nowhere: The Kurds in Syria in Peace and War, London: Hurst Publishers, 2014.
• Hamidi, İbrahim. “Syria's Stability May Well Be In Kurdish Hands”, 2005, http://www.dailystar.com.lb/Opinion/Commentary/2005/May-06/95880-syrias-stability-may-well-be-in-kurdish-hands.ashx, erişim tarihi: 06.06.2018.
• Hassanpour, Amir. Kürdistan’da Milliyetçilik ve Dil: 1918-1985, Çev. İ. Bingöl ve C. Gündoğan, İstanbul: Avesta Yayınları, 2005.
• Habitat International Coalition Housing and Land Rights Network. Systematic Housing and Land Rights Violations against Syrian Kurds, Geneva: Habitat International Coalition Housing and Land Rights Network Publications, 2011. Human Rights Watch. Syria Unmasked: The Suppression of Human Rights by the Asad Regime, New Haven ve Londra: Yale University Press, 1991.
• Human Right Watch. Syria The Silenced Kurds Vol. 8, No. 4(E), New York: Human Rights Watch Publications, 1996.
• Human Rights Watch. Under Kurdish Rule Abuses in PYD-run Enclaves of Syria, New York: Human Rights Watch Publications, 2014.
• IMPR/International Middle East Peace Research Center. Suriye Kürtlerinin Türkiye’deki Kürt Sorunu Ve Çözümüne Yönelik Algısı: Suriye Kürtleri Saha Araştırması Raporu, Ankara: IMPR Yayınları, 2014.
• Kirişçi, Kemal ve Winrow, Gareth. M. Kürt Sorunu: Kökeni ve Gelişimi, Çev. Ahmet Fethi İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2010.
• Koring, Paul. “Daring Dissidents Speak Out in Syria”, 04.05.2005, https://www.theglobeandmail.com/news/world/daring-dissidents-speak-out-in-syria/article1118713/, erişim tarihi: 11.04.2018. KurdWatch. Yazidi in Syria between Acceptance and Marginalization/Report 7, Berlin: KurdWatch Publications, 2010.
• KurdWatch. Decree 49 — Dispossession of the Kurdish Population/Report 6, Berlin: KurdWatch Publications, 2010.
• Lowe, Robert. The Syrian Kurds: A People Discovered, London: Chatham House (The Royal Institute of International Affairs) Publications, 2006.
• McDowall, David. Modern Kürt Tarihi, Çev. Neşenur Domaniç, İstanbul: Doruk Yayınları, 2004.
• Nazdar, Mustafa. “The Kurds in Syria”, A People Without a Country: The Kurds and Kurdistan, Gérard Chaliand (ed.), Londra: Zed Books, 1993: 194-201.
• Özkaya Abdi N. “Suriye Kürtleri: Siyasi Etkisizlik ve Suriye Devleti’nin Politikaları”, Uluslararası Hukuk ve Politika, C. 8, No. 2: 90-116.
• Schøtt, Anne S. The Kurds of Syria: From the Forgetten People to World-Stage Actors, Copenhagen: Royal Danish Defence College, 2017.
• Taştekin, Fehim. Rojava: Kürtlerin Zamanı, İstanbul: İletişim Yayınları, 2016.
• Tejel, Jordi. Suriye Kürtleri: Tarih, Siyaset ve Toplum, Çev. Burçin Koç, İstanbul: İntifada Yayınları, 2015.
• U.S. Department of State, “Background Note: Syria”, 09.03.2012, https://web.archive.org/web/20121017055548/http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/3580.htm, erişim tarihi: 28.03.2018.
• Van Daam, Nikolaos. Suriye’de İktidar Mücadelesi: Esad ve Baas Partisi Yönetiminde Siyaset ve Toplum, Çev. Semih İdiz ve Aslı F. Çalkıvik, İstanbul: İletişim Yayıncılık, 2000.
• Vanlı, İsmet Ş. “The Kurds in Syria and Lebanon”, The Kurds: A Contemporary Overview, Philip G. Kreyenbroek and Stefan Sperl (eds), London and New York: Rouledge Publications, 2000: 112-134.
• Wikileaks, “No Dividend on Sarg-Kurdish Backchannel Talks”, 2009, https://wikileaks.org/plusd/cables/09DAMASCUS826_a.html, eirişim tarihi: 17.04.2018 Winter, Stefan. “The Other ‘Nahḍah’: The Bedirxans, The Millîs and The Tribal Roots of Kurdish Nationalism in Syria”, Oriente Moderno, Vol. 86, No. 3, 2006: 461-474.Worldometers, “Syria Population”, 2018, http://www.worldometers.info/world-population/syria-population/, erişim tarihi: 12.05.2018.
• World Population Rewiev, “Syria Population 2018”, 24.01.2018, http://worldpopulationreview.com/countries/syria-population/, erişim tarihi: 13.05.2018.Yıldız, Kerim. The Kurds in Syria The Forgotten People, London: Pluto Press, 2005.