Sosyal Sermayenin Hizmet İnovasyonu Üzerine Etkisinde Bilgi Paylaşımının Aracılık Rolü: Otel İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 1, 31 - 48, 30.06.2019

Serdar Çöp , Murat Topcu

Öz

Günümüz koşullarında
işletmelerin rekabet edebilmeleri için sahip olduğu bilgiyi ve çalışanlarının
yenilikçi fikirlerini kaliteli ve hızlı bir şekilde yeni ürün veya hizmete
dönüştürmesi gerekmektedir. Bu dönüşüme etki eden işletmede birbirine bağlı
kişilerin, grupların veya örgütlerin aralarında yarattıkları iyi niyet,
dostluk, sempati gibi sosyal ağlardan meydana gelen sosyal sermaye bir değer
olarak ortaya çıkmaktadır. Bu faktörlerin turizm işletmelerinde yeni
hizmetlerin geliştirilmesi, sunumu, dağıtımı ve çalışan yenilikçi
davranışlarına ne ölçüde ve nasıl etkilediğinin ortaya çıkartılması çalışmanın
temel sorununu teşkil etmektedir. Bu etkileşimde bilgi paylaşımı, yeni
hizmetlerin geliştirilmesine, başka bir aktörden tecrübe kazanmaya yardımcı
olan en önemli aktarma mekanizması olarak düşünülmektedir. Bu kapsamda çalışma;
otel işletmelerinde sosyal sermaye yapısını ortaya çıkartmak ve bunun hizmet
inovasyonu üzerine olan etkisini ortaya koymak, örgüt içi bilgi paylaşımının bu
etkideki rolünü incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın örneklemi Türkiye
genelindeki turizm otel işletmelerinde çalışanlardan oluşmaktadır. Örneklem
içerisinden toplanan 305 anket verileri araştırmaya katılanların sosyal
sermaye, hizmet inovasyonu ve bilgi paylaşımı algısı ile bireysel özellikleri
arasındaki farklılığı ortaya çıkartmak için “anova” “t-testi” farklılaşmanın
hangi grup arasında olduğunu gösteren “Tukey” testi yapılmıştır. Sosyal sermaye
ile hizmet inovasyonu arasında bilgi paylaşımının aracılık rolünün tespitine
yönelik modeli test etmek için “Hiyerarşik Regresyon Analizi” yapılmıştır..
Model sosyal sermayenin hizmet inovasyonu ve bilgi paylaşımı üzerindeki
etkisini yordamaktadır ancak bilgi paylaşımı bu etkide kısmi aracılık rolü
üstlenmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Sosyal Sermaye, Bilgi Paylaşımı, Yenilikçi Davranış

Kaynakça

• Abdioğlu, H. ve Yavuz, S. (2013). İşletmelerde Sosyal Sermayenin Ölçümlenmesi Ve Raporlanmasına Yönelik Bir Araştırma, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 43-18.
• Abrams, L. C., Cross, R., Lesser, E., ve Levin, D. Z. (2003). Nurturing İnterpersonal Trust in Knowledge-Sharing Networks. Academy of Management Executive,17(4), 64–77.
• Adler, P. S. ve Kwon, S.W. (2002). Social Capital: Prospects for a New Concept, The Academy Management Review, 27 (1), 17 – 40
• Akova, İ. (1998). Türkiye’de Turizm Sektörünün Olanakları ve Ekonomik Fonksiyonları, İstanbul üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Dergisi, Sayı 8: ss.59- 92.
• Argote, L., ve Ingram, P. (2000). Knowledge Transfer: A Basis For Competitiveadvantage in Firms. Organizational Behavior And Human Decisions Processes, 82,150–169.
• Babalis, T., Xanthakou, Y., Kaila, M., Stavrou, N. (2012). Research Attitude And İnnovativecreative Thinking: Differences Between Undergraduate Male And Female Students [J]. Procedia. Soc. Behav. Sci. 69, 1452–1461
• Baron, R.M. ve Kenny D.A. (1986). The Moderator Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, and Statistical Considerations, Journal of Personality and Social Psychology, 51(6):1173-1182.
• Berger, P. L. ve Luckman, T. (1996). The Social Construction of Reality (London: Penguin Press).
• Besanger, S., Guest, S.R., Mcdonald, I. (2000). Demografic Change in Asia: The Impact on Optimal National Saving, Investment, And the Current Account, IMF Working Paper, WP/00/115: 3-5
• Birdi, K., Leach, D., Magadley, W. (2016). The relationship of individual capabilities and environmental support with different facets of designers' innovative behavior [J]. J.Prod. Innov. Manag. 33 (1), 19–35.
• Bolino, M.C., Turnley, W.H., Bloodgood, J.M. (2002). Citizenship Behavior And The Creation Of Social Capital İn Organizations. Acad. Manag. Rev. 27, 505–522.
• Bouma, J., Van Soest, D., Bulte, E. (2008). Trust And Cooperation: Social Capital And Community Resource Management. J. Environ. Econ. Manag. 56, 155–166.
• Brashear, T. G., , Boles Bellenger, J. S. ve Brooks, C. M. (2003), An Empirical Test of Trust-Building Processes and Outcomes in Sales Manager–Salesperson Relationships, Journal of the Academy of Marketing Science, 31(2): 189–200.
• Burt, R.S. (1992). Structural Holes: The Social Structure Of Competition. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Campo, S., Díaz, A.M., Yagüe, M.J. (2014). Hotel İnnovation And Performance İn Times Of Crisis. Int. J. Contemp. Hosp. Manage. 26 (8), 1292–1311.
• Casanueva, C., Gallego, Á., Sancho, M., (2013). Network Resources And Social Capitalin Airline Alliance Portfolios. Tour. Manag. 36, 441–453.
• Chalupnicek, P. (2010). The Capital İn Social Capital: An Austrian Perspective. Am. J. Econ. Sociol. 69, 1230–1250.
• Chan, A., Go, F. ve Pine, R. (1998). Service İnnovation İn Hong Kong: Attitudes And Practice. The Service Industry Journal, 18(2), 112–124.
• Chou, Y.K., (2006). Three Simple Models Of Soical Capital And Economic Growth. J. Socio- Econ. 35, 889–912.
• Coleman, J. (1990). Foundations Of Social Theory. Cambridge: The Belknap Press of Harvard University Press.
• Çalışkan, A., Akkoç, İ. ve Turunç, Ö. (2011). Örgütsel Performansın Artırılmasında Motivasyonel Davranışların Rolü: Yenilikçilik ve Girişimciliğin Aracılık Rolü, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İBF Dergisi, 16(3):363-401.
• Drucker, P.F. (1998). The Discipline Of İnnovation. Harvard Business Review; 76:149-157.
• Elçi, Ş. (2007). İnovasyon Kalkınmanın ve Rekabetin Anahtarı, Ankara: Technopolis Group
• Eren, E. (2013). Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası. Beta yayınları, Ankara.
• Fernandez, R.M., Castilla, E.J., ve Moore, P. (2000). Social Capital At Work: Networks And Employment At A Phone Center. American Journal of Sociology, 105: 1288-1356.
• Fisher, R., (2013). A Gentleman's Handshake: The Role Of Social Capital And Trust İn Transforming İnformation İnto Usable Knowledge. J. Rural. Stud. 31, 13–22.
• Gabbay, S.M., ve Zuckerman, E.W. (1998). Social Capital And Opportunity İn Corporote: The Contingent Effect Of Contact Density On Mobility Expectations. Social Science Research, 27: 189-217.
• Gebert, B. S. ve Kearney E. (2006). Cross Functionality And Innovation In New Product Development Teams: A Dilemmatic Structure And Its Consequences For The Management Of Diversity, Eur J Work Organ Psychol, 15:431–458. Göksel, A., Aydıntan, B.ve Bingöl, D. (2010). Örgütlerde Bilgi Paylaşım Davranışı: Sosyal Sermaye Boyutundan Bir Bakış, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 65(4):87-109.
• Grant, R. M. (1996). Toward A Knowledge-Based Theory Of The Firm. StrategicManagement Journal, 17, 109–122.
• Hanifan, L.J. (1916). The Rural School Community Center. Annals of the American Academy of Political and Social Science, 67,130-138.
• Hu, M. L. M., Horng, J. S., Sun, Y.H. C. (2009). Hospitality Teams: Knowledge Sharing And Service İnnovation Performance, Tourism Management 30 (2009) 41–50.
• Inkpen, A. C., ve Tsang, E. W. K. (2005). Social Capital, Networks, And Knowledge Transfer. Academy of Management Review, 30(1), 146–165.
• Jeong, M., ve Oh, H. (1998). Quality Function Development: An Extended Framework For Service Quality And Customer Satisfaction İn The Hospitality İndustry. International Journal of Hospitality Management, 17(4), 375–390.
• Kamaşak, R., ve Bulutlar, F. (2010). The İnfluence Of Knowledge Sharing On İnnovation. European Business Review Vol. 22 No. 3, 2010 pp. 306-317.
• Kim, T.T., Lee, G., Paek, S., Lee, S., (2013). Social Capital, Knowledge Sharing And Organizational Performance: What Structural Relationship Do They Have İnhotels? Int. J. Contemp. Hosp. Manag. 25, 683–704.
• Knack, S., Keefer P., (1997). Does Social Capital Have An Economic Pay Off ?, Quarterly Journal of Economics, Vol: 112, No: 4. pp. 1251-1288.
• Köhler, T., Janben, C., Plath, S.C., Reese, J.P., Lay, J., Steinhausen, S., Gloede, T., Kowalski, C., Schulz-Nieswandt F. ve Pfaff, H. (2010). Communication, Social Capital and Workplace Health Management as Determinants of The Innovative Climate in GERMAN Banks, Int J Public Health, 55(6): 561–570.
• Li, E.Y., LİAO, C.H., YEN, H.R., (2013). Co-authorship Networks And Research İmpact: A Social Capital Perspective. Res. Policy 42 (9), 1515–1530.
• Lin, H.F. (2007). Knowledge Sharing And Firm İnnovation Capability: An Empirical Study. International Journal of Manpower Vol. 28 No. 3/4, 2007 pp. 315-332.
• Lin, N., ve Dumin, M. (1996). Access To Occupations Through Social Ties. Social Networks, 8:365-385.
• Liu, C. H. (2017). Remodelling Progress İn Tourism And Hospitality Students’ Creativity Through Social Capital And Transformational Leadershipjournal Of Hospitality, Leisure, Sport & Tourism Education 21 (2017) 69–82.
• Liu, C. H. (2018). Examining Social Capital, Organizational Learning And Knowledge Transfer İn Cultural And Creative İndustries Of Practice, Tourism Management 64 (2018) 258-270.
• Lollo, E. (2012). Toward A Theory Of Social Capital Definition: İts Dimensions And Resulting Social Capital Types. 14th World Congress of Social Economics. United Kingdom, Glasgow.
• Loury, G.C. (1977). A Dynamic Theory Of Racial İncome Differences. In P.A. Wallace ve A.M. LaMonde (Eds.), Women, Minorities and Employment Discrimination (pp. 153-186). The Processes Of Social Capital And Employee Creativity: Empirical Evidence From İntraorganizational Networks. The International Journal of Human Resource Management, 24(20).
• Mıles, A.J. (2016). Yönetim ve Organizasyon Kuramları. (çev.ed. Musatafa POLAT, Korhan ARUN), Nobel Kitap, Ankara.
• Moran, P. (2005). Structural Relational Embeddedness: Social Capital And Managerial Performance. Strateg. Manag. J. 26 (12), 1129–1151.
• Moscardo G., Konovalov E., Murphy L., Nancy G. Mcgehee, A. S. (2017). Linking Tourism To Social Capital İn Destination Communities, Journal Of Destination Marketing & Management 6 (2017) 286–295.
• Mura, M., Lettieri, E. Spiller, N. ve Radaelli, G. (2012). Intellectual Capital and Innovative Work Behaviour: Opening the Black Box, International Journal of Engineering Business Management, 39(4):1-10.
• NAHAPIET, J., ve GHOSHAL, S. (1998). Social Capital, Intellectual Capital, and The Organizational Advantage”, Academy of Management Review, 23(2): 242-266.
• Narayan, D., Cassidy, M.F. (2001). A Dimensional Approach To Measuring Social Capital: Development And Validation Of A Social Capital İnventory. Curr. Sociol. 49 (2), 59–102.
• Newell, S., Tansley, C., ve Huangw, J. (2004). Social Capital And Knowledgeintegration İn An Erp Project Team: The İmportance Of Bridging And Bonding. British Journal of Management, 15, 43–57.
• Ng'ang'a, S.K., Bulte, E.H., Giller, K.E., Ndiwa, N.N., Kifugo, S.C., Ncıntire, J.M., Herrero, M., Rufino, M.C. (2016). Livestock Wealth And Social Capital As İnsurance Against Climate Risk: A Case Study Of Samburu County İn Kenya. Agric. Syst. 146, 44–54.
• Nonaka, I., ve Takeuchi, H. (1995). The Knowledge Creating Company (New York: Oxford University Press).
• Nooteboom, B. (2004). Learning By İnteraction: Absorptive Capacity Cognitive distance And Governance. Journal of Management and Governance, 4(1–2),69–92.Orfila, S. F., Mattsson, J. (2009). Innovation Behavior İn The Hotel İndustry. Omega 37 (2), 380–394.
• Ottenbacher, M.C., ve Harrington, R.J. (2007). The İnnovation Development Process Of Michelin-Starred Chefs. Int. J. Contemp. Hosp. Manage. 19 (6), 444–460.
• Örnek, İ. (2008). Yabancı Sermaye Akımlarının Yurtiçi Tasarruf ve Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63-2 ss.200-217.
• Özdemir, A.(2008). Sosyal Ağ Özellikleri Bakış Açısıyla Sosyal Sermaye ve Bilgi Yaratma İlişkisi: Akademisyenler Üzerinde Yapılan Bir Alan Araştırması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 81-102.
• Pivcevic, S., Petric, L., (2011). Empirical Evidence On İnnovation Activity İn Tourism:The Hotel Sector Perspective. The Business Review, Cambridge 17(1), 142–148.
• Portes, A., ve Sensenbrenner, J. (1993). Embeddednes And İmmigration: Notes On The Social Determinants Of Economic Action. American Journal of sociology, 98, 1320-1350.
• Portes, A. ve Landolt, P. (1996). The Downside Of Social Capital. The American Prospect, 26, May-June, 18-21.
• Portes, A. (1998). Social Capital: Its Origins And Applications İn Modern Sociology. Annual Review of Sociology, 24, 1-24.
• Putnam, R.D., (1993). The Prosperous Community: Social Capital And Public Life. Am. Prospect. 13, 35–42.
• Putnam, R., Leonardi, R.,ve Nanetti, R. (1993). Making Democracy Work: Civic Traditions İn Modern İtaly. Princetion, NJ: Princetion University Press.
• Sabatini, F., (2006). The Empirics of Social Capital and Economic Development: A Critical Perspective. FEEM Working Paper No. 15.2006
• Sainaghi, R., Baggio, R., (2014). Structural Social Capital And Hotel Performance: İsthere A Link? Int. J. Hosp. Manag. 37, 99–110.
• Şan, M. K. ve Şimşek, R. (2011). Sosyal Sermaye Kavramının Tarihsel-Sosyolojik Arkaplanı, Akademik İncelemeler Dergisi, 6 (1), 88-110.
• Scott, S. G., ve Bruce, R. A. (1994). Determinants Of İnnovative Behavior: A Path Model Of İndividual İnnovation İn The Workplace. Academy of Management Journal, 37(3), 580–607.
• Shalley, C.E., Gilson, L.L., (2004). What Leaders Need To Know: A Review Of Social Andcontextual Factors That Can Foster Or Hinder Creativity. Leadersh. Q. 15 (1),33–53.
• Taggar, S. (2002). A Multi-Level Model Of Creativity In Intact Workgroups, Academy of Management Journal, 45: 315-331.
• Tajeddini, K., Trueman, M., (2012). Managing Swiss Hospitality: How Culturalantecedents Of İnnovation And Customer-Oriented Value Systems Can İnfluence Performance İn The Hotel İndustry. Int. J. Hosp. Manage. 31 (4), 1119–1129.
• Torre, A., ve Scarborough, H. (2017). Reconsidering The Estimation Of The Economic İmpact Of Cultural Tourism. Tourism Management, 59, 621 e 629.
• Tsai, W., Ghoshal, S., (1998). Social capital and value creation: the role of intrafirm networks. Acad. Manag. J. 41 (4), 464–476.
• Turgut, E. (2013). Sosyal Sermaye ve Bilgi Paylaşımı Davranışının Yenilikçilik İklimine Etkisi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Yayımlanmış Doktora Tezi.
• Turgut, E. ve Begenirbaş, B. (2014). İlişkisel Sosyal Sermayenin Yenilikçi Davranışa Etkisinde Örtülü Bilgi Paylaşımı Davranışının Aracılık Rolü, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2014, Cilt: 7, Sayı: 1, s. 146-160.
• Van, F., Bulte, E., Adekunale, A., (2012). Social Capital And Agricultural İnnovation İn Sub-Saharan Africa. Agric. Syst. 108, 112–122.
• Hoof, V., B. ve Ridder, A.J., (2004). Knowledge Sharing İn Context: The İnfluence Of Organizational Commitment, Co. Journal of Knowledge Management; 2004; 8, 6; ABI/INFORM Global pg. 117
• Zaheer, A., Gulati, R., Nohria, N. (2000). Strategic Networks. Strateg. Manag. J. 21 (3), 203.
• Zhao, Z., Liu, Y., Shao, B., (2011). Analysis On İnnovative Behaviors Of Nursing Undergraduates [J]. Chin. Nurs. Res. 327 (1–3), 280–283.
• Zhao, W., Ritchie, J.R., Echtner, C.M. (2011). Social Capital And Tourism Entrepreneurship. Ann. Tour. Res. 38, 1570–1593.
• Zhou, J., Shin, S.J., Brass, D.J., Choi, J., Zhang, Z.X., (2009). Social Networks, Personal Values, And Creativity: Evidence For Curvilinear And İnteraction Effects. J. Appl. Psychol. 94 (6), 1544–1552.
• Woolcock, M., Narayan, D., (2000). Social Capital: İmplications For Development Theory, Research, And Policy. World Bank Res. Obs. 15 (2), 225–249.
• http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5aa97c2fa849c3.17594657 (Erişim tarihi: 14.03.2018)
• https://www.merriam-webster.com/dictionary/innovation (Erişim tarihi: 14.03.2018)