Araştırma Makalesi
Investigation of Relationship between Udder Morphology, Lactation Traits and Milk Components in Morkaraman and Awassi
Öz
In this study, it was aimed to determine the relationship between lactation traits, milk components and udder morphology in Morkaraman which accounts for approximately 21% of sheep raised in Turkey and was also used by some breeders for milk yield and Awassi sheep. 34 Morkaraman and 32 Awassi sheep were used in this study. Udder measurements were taken once in the middle lactation period (50-65 days of lactation) 2 hours before milking. Electronic caliper was used for measurements. Milk samples were taken every 15 days after birth to determine lactation traits and milk composition. While breed had statistically significant effect on lactation milk yield and lactation length, age had statistically significant effect on all of lactation traits (p<0.05). Breed and udder type had no statistical effect on any milk component. 23.5% of Morkaraman and 25% of Awassi have type I udder, while the others have type III udder. In contrast to Morkaraman, positive correlation was found between udder circumference and both lactation milk yield and daily average milk yield and also between udder lenght and both lactation milk yield and daily average milk yield in Awassi. There was more correlation between udder traits and lactation characteristics in Awassi compared to Morkaraman. Although udder type had no significant effect on lactation traits, it was determined that type I udder may be more suitable for machine milking in terms of udder size. New studies on the rate of milking from the alveoli and cistern area in machine milking are recommended.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akdag, F., Teke, B., Ugurlu, M., Onyay, F.B., Kocak, O. and Demir, H. 2018. Udder types and associated traits affect milk composition and subclinical mastitis in Karayaka sheep. Indian Journal of Animal Sciences, 88(10), 1186-1192.
- Al-Jundi, A. 2010. Milk yield and lamb growth of Syrian-Awassi sheep graze on cereal and cereal-legume mixture forages. MSc. Thesis. Çukurova Unversity, Institute of Natural and Applied Science. Adana. 66 pages
- Alkass, J.E and Akreyi I.A.I. 2015. Milk production of Awassi and Karadi ewes raised under farm conditions. Advanced Journal of Agricultural Research, Vol. 4(01), 008-013.
- Altincekic, S.Ö. and Koyuncu, M. 2011. Kıvırcık, Tahirova ve Karacabey Merinosu koyunlarında meme morfolojisi özelliklerinde linear puanlama ve meme ölçüleri arasındaki ilişkiler. Journal of the Faculty of Veterinary Medicine, Kafkas University, 17: 71-76.
- Celik, S. and Ozdemir, S. 2003. The variations of some chemical and physicochemical parameters of Morkaraman sheep milk during lactation. Journal of the Faculty of Agriculture, 34(3), 263-268.
- Dag, B. and Ugur, Z. 2004. Relationships among udder traits and milk production in unimproved Awassi sheep. Journal of Animal and Veterinary Advances. 3,730-735.
- de la Fuente, L.F., Fernandez, G. and San Primitivo, F. 1996. A linear evaluation system for udder traits in dairy sheep, Livestock Production Science 45, 171-178.
- Dogan, Ş., Aytekin, İ., and Boztepe, S., 2013. Anadolu Merinosu koyunlarında meme tipleri ile meme özellikleri, süt verimi ve bileşenleri arasındaki ilişkiler. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(2), 58-69.
- Dzidic, A., Kaps, M., and Bruckmaier, R.M. 2004. Machine milking of Istrian dairy crossbreed ewes: udder morphology and milking characteristics. Small Ruminant Research, 55(1-3), 183-189.
- Emediato, R.M.S., Siqueira, E.R., Stradiotto, M.M., Maest´a, S.A. and Fernandes S. 2008. Relationship between udder measurements and milk yield in Bergamasca ewes in Brazil. Small Ruminant Research 75, 232–235.
- Epstein, H., 1985. The Awassi Sheep with special reference to the improved dairy type. FAO Animal Production and Health Paper, Food and Agriculture Organization of the United Nations. Rome. 57
- Gursu, G. and Aygün, T. 2014. Some characteristics of milk yield in Awassi ewes maintained at village conditions. Journal of Advanced Agricultural Technologies 1(1), 19-23.
- Izadifard, J., and Zamiri, M.J. 1997. Lactation performance of two Iranian fat-tailed sheep breeds. Small Ruminant Research, 24(2), 69-76.
- Kaygısız, A. and Dag, B. 2017. Elit İvesi koyunlarında meme tipinin ve bazı çevre faktörlerinin süt verimine etkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 20(4): 344-349.
- Kırmızıbayrak, T., Aksoy, A.R., Saatçı, M. and Tilki, M. 2005. Tuj ve Morkaraman koyunların süt verimi ve meme özellikleri ile bu özellikler arasındaki ilişkiler. Kafkas Univ Vet Fak Derg, 11(1), 11-15.
- Kocak, S., Celikeloglu, K., Celik, H. A., Bozkurt, Z. and Tekerli, M. 2018. Some lactation traits, somatic cell count and udder characteristics of Pırlak sheep. Eurasian Journal of Veterinary Sciences, 34(1), 36-42.
- Kominakis, A. P., Papavasiliou, D. and Rogdakis, E. 2009. Relationships among udder characteristics, milk yield and, non-yield traits in Frizarta dairy sheep. Small Ruminant Research, 84(1-3), 82-88.
- Kukovics, S. Molnar, A., Ábrahám, M., Németh, T, and Komlósi, I. 2006. Effects of udder traits on the milk yield of sheep. Archives Animal Breeding, 49(2), 165-175.
- Kucuk, M., Ozturk, Y. and Bayram, D. 2000. Yarı entansif şartlarda Hamdani, Karagül, ve Morkaraman koyunlarının süt verimi özelliklerinin karşılaştırılması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 11(1), 44-48.
- Macit, M. and Aksoy, A. 1996. Atatürk Üniversitesi tarım işletmesinde yetiştirilen İvesi ve Morkaraman koyunlarının yarı entansif şartlarda bazı önemli verim özellikleri bakımından karşılaştırılması. Tübitak Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences, 20, 465-470.
- Makovicky P., Nagy M. and Makovický P. 2014. The comparison of ewe udder morphology traits of improved Valachian, Tsigai, Lacaune breeds and their crosses. Mljekarstvo 64: 86–93.
- Makovický P., Margetín M. and Makovicky P. 2017. Estimation of genetic and phenotypic parameters for udder morphology traits in different dairy sheep genotypes. Acta Universitatis Agriculturae et Silviculturae Mendelianae Brunensis 65, 105– 10.
- Martinez M.E., Calderon C., de la Barra R., de la Fuente L.F. and Gonzalo C. 2011. Udder morphological traits and milk yield of Chilota and Suffolk down sheep breeds. Chilean Journal of agricultural Research 71(1), 90-95.
- Milerski M., Margetin M., Capistrak A., Apolen D., Spanik J. and Oravcova M. 2006. Relationships between external and internal udder measurements and the linear scores for udder morphology traits in dairy sheep. Czech Journal of Animal Science 51(9): 383–90.
- Ozbey, O. and Akcan, A. 2000. Production performance of Akkaraman, Morkaraman and Awasi sheep under semi-intensive conditions I. Fertility and milk production characteristics. Veteriner Bilimleri Dergisi, 16(1), 109-120.
- Ozyurek, S., Dogan, T., Mustafa, Y. and Nurinisa, E. 2018. Determination of morphological and linear udder traits in Morkaraman, Tuj and Awassi sheep. Indian J. Anim. Res., 52 (83), 424-430.
- Perez Linarez, J., Gomes Gil, J.L. and Garcia Lopez, J., 1984. A study on udder morphology in Mancha ewes. In: Sever Cuesta (Editor), III Symposium International de Dvdeno Mecanico de Pequenos Ruminates, Volladolid, Espana, May 1984, Madrid, Spain (abstracted in Animal Breeding Abstract, 53 (1984)
- Prpic, Z., Mioe, B., Vnuèec, I., Drzaic, V. and Pavic, V. 2013. Non-genetic factors of udder morphology traits in Istrian ewes. Mljekarstvo 63, 72-80.
- Sagi, R. and Morag, M. 1974. Udder conformation, milk yield and milk fractionation in the dairy ewes. Annales de Zootechnie 23, 185–92.
- Snowder, G.D. and Glimp, H.A., 1991. Influence of breed, num- ber of suckling lambs, and stage of lactation on ewe milk production and lamb growth under range conditions. Journal of Animal Science, 69, 923-930.
- Sahan, N., Say, D., and Kacar, A. 2005. Changes in chemical and mineral contents of Awassi ewes’ milk during lactation. Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences, 29 (3), 589-593.
- Seker, İ., Selim, K. and Bayraktar, M. 2000. İvesi ve Ost-FrizXİvesi Melezi (F1) koyunlarda linear meme özellikleri ve bunlar ile süt verimi arasındaki ilişkiler. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 40(2), 1-11.
- Talafha, A.Q. and Ababneh, M.M. 2011. Awassi sheep reproduction and milk production: review. Tropical Animal Health Production, 43(7), 1319-1326.
- URL-1, www.tuik.gov.tr. 09.09.2019
- Unal, N., Akçapınar, H., Atasoy, F., Yakan, A. and Ugurlu M. 2008a. Bafra koyunlarında bazı meme özellikleri ve kuzularda büyüme ile bu özelliklerin farklı süt kontrol yöntemleriyle tespit edilen süt verimi ve sağım özellikleriyle fenotipik korelasyonları Ankara Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 55, 117-124
- Unal, N., Akcapinar, H., Atasoy, F., Yakan, A. and Ugurlu, M. 2008b. Milk yield and milking traits measured with different methods in Bafra sheep. Revue de Medecine Veterinaire, 159(10), 497-501.
- Ustuner, H., and Ogan, M.M. 2013. Main productive performance of Awassi sheep in the Central Anatolian Region of Turkey. Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences, 37(3), 271-276.
- Yakan, A., 2012. Koyun ve keçilerde süt verim kontrol yöntemleri ve laktasyon süt veriminin hesaplanması. Adana Veteriner Kontrol Enstitüsü Müdürlüğü Dergisi 2,18-23.
- Yıldız A. and Yıldız N. 2002. Ceylanpınar Tarım İşletmesi’nde yetiştirilen İvesi koyunlarının süt verimi ve laktasyon süresi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 13(1-2), 117-121.
- Yılmaz, O., Çak, B., and Bolacali, M. 2011. Effects of lactation stage, age, birth type and body weight on chemical composotion of Red Karaman sheep milk. Kafkas Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 17(3), 383-386.
Morkaraman ve İvesi Koyunlarında Meme Morfolojisi, Laktasyon Özellikleri ve Süt Bileşenleri Arasındaki İlişkinin Araştırılması
Öz
Çalışmada Türkiye koyun varlığının yaklaşık %21’ini oluşturan ve bazı yetiştiricilerin süt verim yönünde de kullandığı Morkaraman ırkı ile ıslah edilmemiş İvesi koyunlarında laktasyon özellikleri ile süt bileşenlerinin meme morfolojisi ile ilişkisini belirlemek amaçlanmıştır. Çalışmada 34 baş Morkaraman ve 32 baş İvesi ırkı koyun kullanılmıştır. Meme ölçüleri laktasyonun ortasında (laktasyonun 50-65. günleri) bir kere olmak üzere sağımdan 2 saat önce alınmıştır. Ölçümlerin alınmasında elektronik kumpas kullanılmıştır. Süt bileşiminin belirlenmesi amacıyla doğumdan sonra her 15 günde bir süt numuneleri alınmıştır. Irk, laktasyon süt verimi ve laktasyon süresi üzerinde, yaş ise tüm laktasyon özellikleri üzerinde istatistiki olarak önemli etkiye sahip olmuştur (p<0.05). Meme tipi hem laktasyon özellikleri hem de süt bileşenleri üzerinde önemli bir etkiye sahip olmamıştır. Morkaraman ırkının %23.5’i ve İvesi ırkının ise %25’i tip I memeye sahipken geri kalanları tip III memeye sahiptir. Meme çevresi ve meme uzunluğu İvesi ırkında daha büyük bulunurken, sağ ve sol meme uzunluğu Morkaraman ırkında daha uzun bulunmuştur. Morkaraman ırkının aksine İvesi ırkında meme çevresi ile laktasyon süt verimi ve günlük ortalama süt verimi arasında ayrıca meme uzunluğu ile laktasyon süt verimi ve günlük ortalama süt verimi arasında pozitif korelasyon belirlenmiştir. İvesi ırkında Morkaraman ırkına nazaran meme özellikleri ile laktasyon özellikleri arasında daha fazla pozitif korelasyon tespit edilmiştir. Meme tipi laktasyon özellikleri üzerinde önemli bir etkiye sahip olmamamsına rağmen meme ölçüleri açısından meme I tipinin makine sağıma daha uygun olabileceği belirlenmiştir. Makineli sağımda alveol ve cistern alandan sütün gelme hızı üzerine yeni çalışmaların yapılması tavsiye edilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akdag, F., Teke, B., Ugurlu, M., Onyay, F.B., Kocak, O. and Demir, H. 2018. Udder types and associated traits affect milk composition and subclinical mastitis in Karayaka sheep. Indian Journal of Animal Sciences, 88(10), 1186-1192.
- Al-Jundi, A. 2010. Milk yield and lamb growth of Syrian-Awassi sheep graze on cereal and cereal-legume mixture forages. MSc. Thesis. Çukurova Unversity, Institute of Natural and Applied Science. Adana. 66 pages
- Alkass, J.E and Akreyi I.A.I. 2015. Milk production of Awassi and Karadi ewes raised under farm conditions. Advanced Journal of Agricultural Research, Vol. 4(01), 008-013.
- Altincekic, S.Ö. and Koyuncu, M. 2011. Kıvırcık, Tahirova ve Karacabey Merinosu koyunlarında meme morfolojisi özelliklerinde linear puanlama ve meme ölçüleri arasındaki ilişkiler. Journal of the Faculty of Veterinary Medicine, Kafkas University, 17: 71-76.
- Celik, S. and Ozdemir, S. 2003. The variations of some chemical and physicochemical parameters of Morkaraman sheep milk during lactation. Journal of the Faculty of Agriculture, 34(3), 263-268.
- Dag, B. and Ugur, Z. 2004. Relationships among udder traits and milk production in unimproved Awassi sheep. Journal of Animal and Veterinary Advances. 3,730-735.
- de la Fuente, L.F., Fernandez, G. and San Primitivo, F. 1996. A linear evaluation system for udder traits in dairy sheep, Livestock Production Science 45, 171-178.
- Dogan, Ş., Aytekin, İ., and Boztepe, S., 2013. Anadolu Merinosu koyunlarında meme tipleri ile meme özellikleri, süt verimi ve bileşenleri arasındaki ilişkiler. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(2), 58-69.
- Dzidic, A., Kaps, M., and Bruckmaier, R.M. 2004. Machine milking of Istrian dairy crossbreed ewes: udder morphology and milking characteristics. Small Ruminant Research, 55(1-3), 183-189.
- Emediato, R.M.S., Siqueira, E.R., Stradiotto, M.M., Maest´a, S.A. and Fernandes S. 2008. Relationship between udder measurements and milk yield in Bergamasca ewes in Brazil. Small Ruminant Research 75, 232–235.
- Epstein, H., 1985. The Awassi Sheep with special reference to the improved dairy type. FAO Animal Production and Health Paper, Food and Agriculture Organization of the United Nations. Rome. 57
- Gursu, G. and Aygün, T. 2014. Some characteristics of milk yield in Awassi ewes maintained at village conditions. Journal of Advanced Agricultural Technologies 1(1), 19-23.
- Izadifard, J., and Zamiri, M.J. 1997. Lactation performance of two Iranian fat-tailed sheep breeds. Small Ruminant Research, 24(2), 69-76.
- Kaygısız, A. and Dag, B. 2017. Elit İvesi koyunlarında meme tipinin ve bazı çevre faktörlerinin süt verimine etkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 20(4): 344-349.
- Kırmızıbayrak, T., Aksoy, A.R., Saatçı, M. and Tilki, M. 2005. Tuj ve Morkaraman koyunların süt verimi ve meme özellikleri ile bu özellikler arasındaki ilişkiler. Kafkas Univ Vet Fak Derg, 11(1), 11-15.
- Kocak, S., Celikeloglu, K., Celik, H. A., Bozkurt, Z. and Tekerli, M. 2018. Some lactation traits, somatic cell count and udder characteristics of Pırlak sheep. Eurasian Journal of Veterinary Sciences, 34(1), 36-42.
- Kominakis, A. P., Papavasiliou, D. and Rogdakis, E. 2009. Relationships among udder characteristics, milk yield and, non-yield traits in Frizarta dairy sheep. Small Ruminant Research, 84(1-3), 82-88.
- Kukovics, S. Molnar, A., Ábrahám, M., Németh, T, and Komlósi, I. 2006. Effects of udder traits on the milk yield of sheep. Archives Animal Breeding, 49(2), 165-175.
- Kucuk, M., Ozturk, Y. and Bayram, D. 2000. Yarı entansif şartlarda Hamdani, Karagül, ve Morkaraman koyunlarının süt verimi özelliklerinin karşılaştırılması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 11(1), 44-48.
- Macit, M. and Aksoy, A. 1996. Atatürk Üniversitesi tarım işletmesinde yetiştirilen İvesi ve Morkaraman koyunlarının yarı entansif şartlarda bazı önemli verim özellikleri bakımından karşılaştırılması. Tübitak Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences, 20, 465-470.
- Makovicky P., Nagy M. and Makovický P. 2014. The comparison of ewe udder morphology traits of improved Valachian, Tsigai, Lacaune breeds and their crosses. Mljekarstvo 64: 86–93.
- Makovický P., Margetín M. and Makovicky P. 2017. Estimation of genetic and phenotypic parameters for udder morphology traits in different dairy sheep genotypes. Acta Universitatis Agriculturae et Silviculturae Mendelianae Brunensis 65, 105– 10.
- Martinez M.E., Calderon C., de la Barra R., de la Fuente L.F. and Gonzalo C. 2011. Udder morphological traits and milk yield of Chilota and Suffolk down sheep breeds. Chilean Journal of agricultural Research 71(1), 90-95.
- Milerski M., Margetin M., Capistrak A., Apolen D., Spanik J. and Oravcova M. 2006. Relationships between external and internal udder measurements and the linear scores for udder morphology traits in dairy sheep. Czech Journal of Animal Science 51(9): 383–90.
- Ozbey, O. and Akcan, A. 2000. Production performance of Akkaraman, Morkaraman and Awasi sheep under semi-intensive conditions I. Fertility and milk production characteristics. Veteriner Bilimleri Dergisi, 16(1), 109-120.
- Ozyurek, S., Dogan, T., Mustafa, Y. and Nurinisa, E. 2018. Determination of morphological and linear udder traits in Morkaraman, Tuj and Awassi sheep. Indian J. Anim. Res., 52 (83), 424-430.
- Perez Linarez, J., Gomes Gil, J.L. and Garcia Lopez, J., 1984. A study on udder morphology in Mancha ewes. In: Sever Cuesta (Editor), III Symposium International de Dvdeno Mecanico de Pequenos Ruminates, Volladolid, Espana, May 1984, Madrid, Spain (abstracted in Animal Breeding Abstract, 53 (1984)
- Prpic, Z., Mioe, B., Vnuèec, I., Drzaic, V. and Pavic, V. 2013. Non-genetic factors of udder morphology traits in Istrian ewes. Mljekarstvo 63, 72-80.
- Sagi, R. and Morag, M. 1974. Udder conformation, milk yield and milk fractionation in the dairy ewes. Annales de Zootechnie 23, 185–92.
- Snowder, G.D. and Glimp, H.A., 1991. Influence of breed, num- ber of suckling lambs, and stage of lactation on ewe milk production and lamb growth under range conditions. Journal of Animal Science, 69, 923-930.
- Sahan, N., Say, D., and Kacar, A. 2005. Changes in chemical and mineral contents of Awassi ewes’ milk during lactation. Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences, 29 (3), 589-593.
- Seker, İ., Selim, K. and Bayraktar, M. 2000. İvesi ve Ost-FrizXİvesi Melezi (F1) koyunlarda linear meme özellikleri ve bunlar ile süt verimi arasındaki ilişkiler. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 40(2), 1-11.
- Talafha, A.Q. and Ababneh, M.M. 2011. Awassi sheep reproduction and milk production: review. Tropical Animal Health Production, 43(7), 1319-1326.
- URL-1, www.tuik.gov.tr. 09.09.2019
- Unal, N., Akçapınar, H., Atasoy, F., Yakan, A. and Ugurlu M. 2008a. Bafra koyunlarında bazı meme özellikleri ve kuzularda büyüme ile bu özelliklerin farklı süt kontrol yöntemleriyle tespit edilen süt verimi ve sağım özellikleriyle fenotipik korelasyonları Ankara Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 55, 117-124
- Unal, N., Akcapinar, H., Atasoy, F., Yakan, A. and Ugurlu, M. 2008b. Milk yield and milking traits measured with different methods in Bafra sheep. Revue de Medecine Veterinaire, 159(10), 497-501.
- Ustuner, H., and Ogan, M.M. 2013. Main productive performance of Awassi sheep in the Central Anatolian Region of Turkey. Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences, 37(3), 271-276.
- Yakan, A., 2012. Koyun ve keçilerde süt verim kontrol yöntemleri ve laktasyon süt veriminin hesaplanması. Adana Veteriner Kontrol Enstitüsü Müdürlüğü Dergisi 2,18-23.
- Yıldız A. and Yıldız N. 2002. Ceylanpınar Tarım İşletmesi’nde yetiştirilen İvesi koyunlarının süt verimi ve laktasyon süresi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 13(1-2), 117-121.
- Yılmaz, O., Çak, B., and Bolacali, M. 2011. Effects of lactation stage, age, birth type and body weight on chemical composotion of Red Karaman sheep milk. Kafkas Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 17(3), 383-386.
Toplam 40 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Mühendislik |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Ocak 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 7 Ekim 2019 |
| Kabul Tarihi | 28 Aralık 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 10 Sayı: 1 |
