Öz
This study investigates late period automobilization in Turkey at province level. Late period automobilization has freed itself from supply and demand side constraints. Production capacity has increased, import regimes have eased, and automobile prices have decreased significantly. Increase in household income relaxed automobile market on the demand side. Thus, late period automobilization is on the way to popularization. Particularly in low or middle income level provinces, automobilization has gained pace, and spread to all over Turkey. These provinces are those with income levels below 7.776 US dollars per capita (2009 values) or just above. Exceptions are few provinces in the east and southeast region of Turkey. An increase of 1.000 US dollars (2009 values) in per capita income raises the number of cars per thousand population by six. A province’s automobilization level positively affects provinces in its vicinity by 31,9%. The time ahead will be a period of spread in automobilization as well as concentration of automobilization. It is expected that automobilization will increase in all provinces, because ownership level is below saturation level. Automobile ownership will spread to all income groups and number of automobiles in households will increase as well. These developments herald a new era which affect urban growth dynamics as well as daily lives of households.
Anahtar Kelimeler
Transport Automobilization Automobile ownership Automobile demand and supply
Kaynakça
- Adkins, L.C. ve Charter Hill, R. (2011). Using Stata for Principles of Econometrics (4. bs). New Jersey: John Wiley and Sons.
- Aru, K. A. (1998). Türk kenti : Türk kent dokularının incelenmesine ve bugünkü koşullar içinde değerlendirilmesine ilişkin yöntem araştırması. İstanbul: YEM Yayınevi.
- Dargay, J. ve Gately, D. (1999). Income’s effect on car and vehicle ownership, worlwide: 1990-1995. Transportation Research A: Policy and Practice, 33(2), 101-138. https://doi.org/10.1016/S0965-8564(98)00026-3
- Dargay, J. (2001) The effect of income on car ownership: evidence of asymmetry. Transportation Research A: Policy and Practice, 35(9), 807-821. https://doi.org/10.1016/S0965-8564(00)00018-5
- Dupuy, G. (1999). From the “magic circle” to “automobile dependence”: measurements and political implications. Transport Policy, 6(1), 1-17. https://doi.org/10.1016/S0967- 070X(98)00028-6
- Newman, P. ve Kentworthy, J. (2015). The end of automobile dependence: how cities are moving beyond car-based planning. Washinton D.C.: Island Press.
- OICA (International Organization of Motor Vehicle Manufacturers). (2020). Production Statistics. 28. 03. 2020 tarihinde http://www.oica.net/production-statistics/ adresinden erişildi.
- Otomotiv Sanayii Derneği. (t.y). İstatistikler. 28.03.2020 tarihinde http://www.osd.org.tr/osd-yayinlari/istatistikler/ adresinden erişilmiştir.
- Özelçi Eceral, T., Armatlı Köroğlu, B., Çıngı Özüduru, B., Özdemir Sönmez, N., Sat, N. A., Şenbil, M. ve Varol, Ç. (2015). İlhan Tekeli ile günümüz ve geleceğe Dair. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- StataCorp. (2019). Stata: release 16, statistical software. College Station, TX: StataCorp LLC.
- Senbil, M. ve Yetiskul, E. (2012) Motorization in Turkey: The case of passenger cars. Association of European Schools of Planning (AESOP) 26. Yıllık Kongresi, Ankara, Türkiye, 11-15 Temmuz 11 2012.
- Şenbil, M. (2019) İzban effects on Izmir Urban Region. İçinde: Proceedings of International Symposium: Local Government Democracy and Izmir, Akdeniz Akademisi, 304–322.
- Tekeli, İ. ve Okyay, T. (1981). Dolmuşun öyküsü. Ankara: Çevre ve Mimarlık Bilimleri Derneği Yayınları.
- Tekeli, İ. Ve İlkin, S. (2004). Cumhuriyetin harcı 3: modernitenin altyapısı oluşurken. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Tekeli, İ. (2008). Türkiye’de bölgesel eşitsizlik ve bölge planlama yazıları. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Tekeli, İ. (2009). İstanbul ve Ankara için kent içi ulaşım tarihi yazıları. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Yayar, R., Çoban, M. N., ve Tekin, B. (2015). Otomobil sahipliğini etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Tokat ili kentsel alanda bir uygulama. Yönetim ve Ekonomi, 22 (2), 603-617.
Öz
Mevcut çalışma Türkiye’nin son dönemde girmiş olduğu otomobilleşme sürecini iller bazında incelemektedir. Bu dönemde otomobilleşme, geçmiş dönemlerde olan arz ve talep kısıtlarından sıyrılmıştır. Üretim kapasitesi artmış, ithalat rejimi kolaylaşmış, otomobil fiyatları da önemli ölçüde düşmüştür. Hane halkı gelirindeki artış otomobil piyasasını talep tarafında esnetmiştir. Dolayısıyla son dönemde otomobilleşme, popülerleşme istidadındadır. Özellikle ortalama gelir seviyesi görece düşük ve orta olan illerde otomobilleşme hız kazanarak Türkiye geneline yayılmıştır. Bu iller genellikle ortalama kişi başına gelirin 7.766 ABD doların (2009 değeri) altında ya da civarında olan illerdir. Burada istisna olanlar, güneydoğu ve doğu bölgelerinde bulunan kimi illerdir. Bir ildeki kişi başına gelirin 1.000 ABD doları (2009 değeri) artması bin kişi başına düşen otomobil sayısına altı otomobil eklemektedir. Bir ilin otomobilleşme düzeyi çevresindeki illeri %31,9 oranında pozitif yönlü etkilemektedir. Önümüzdeki dönem, otomobilleşmenin yaygınlaştığı kadar yoğunlaştığı bir dönem de olacaktır. Otomobilleşme genelde her ilde artmaya devame decektir çünkü Türkiye henüz otomobil sahipliğinde doyma seviyesine ulaşmamıştır. Otomobil sahipliği hem tüm gelir gruplarında yaygınlaşacak hem de hane başına otomobil sayısı artacaktır. Bu gelişmeler ve tahminler, yerleşmelerin büyüme dinamikleri kadar günlük yaşam döngülerini de etkileyecek bir sürecin de habercisidir.
Anahtar Kelimeler
Ulaşım Otomobilleşme Otomobil sahipliği Otomobil talebi ve arzı
Kaynakça
- Adkins, L.C. ve Charter Hill, R. (2011). Using Stata for Principles of Econometrics (4. bs). New Jersey: John Wiley and Sons.
- Aru, K. A. (1998). Türk kenti : Türk kent dokularının incelenmesine ve bugünkü koşullar içinde değerlendirilmesine ilişkin yöntem araştırması. İstanbul: YEM Yayınevi.
- Dargay, J. ve Gately, D. (1999). Income’s effect on car and vehicle ownership, worlwide: 1990-1995. Transportation Research A: Policy and Practice, 33(2), 101-138. https://doi.org/10.1016/S0965-8564(98)00026-3
- Dargay, J. (2001) The effect of income on car ownership: evidence of asymmetry. Transportation Research A: Policy and Practice, 35(9), 807-821. https://doi.org/10.1016/S0965-8564(00)00018-5
- Dupuy, G. (1999). From the “magic circle” to “automobile dependence”: measurements and political implications. Transport Policy, 6(1), 1-17. https://doi.org/10.1016/S0967- 070X(98)00028-6
- Newman, P. ve Kentworthy, J. (2015). The end of automobile dependence: how cities are moving beyond car-based planning. Washinton D.C.: Island Press.
- OICA (International Organization of Motor Vehicle Manufacturers). (2020). Production Statistics. 28. 03. 2020 tarihinde http://www.oica.net/production-statistics/ adresinden erişildi.
- Otomotiv Sanayii Derneği. (t.y). İstatistikler. 28.03.2020 tarihinde http://www.osd.org.tr/osd-yayinlari/istatistikler/ adresinden erişilmiştir.
- Özelçi Eceral, T., Armatlı Köroğlu, B., Çıngı Özüduru, B., Özdemir Sönmez, N., Sat, N. A., Şenbil, M. ve Varol, Ç. (2015). İlhan Tekeli ile günümüz ve geleceğe Dair. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- StataCorp. (2019). Stata: release 16, statistical software. College Station, TX: StataCorp LLC.
- Senbil, M. ve Yetiskul, E. (2012) Motorization in Turkey: The case of passenger cars. Association of European Schools of Planning (AESOP) 26. Yıllık Kongresi, Ankara, Türkiye, 11-15 Temmuz 11 2012.
- Şenbil, M. (2019) İzban effects on Izmir Urban Region. İçinde: Proceedings of International Symposium: Local Government Democracy and Izmir, Akdeniz Akademisi, 304–322.
- Tekeli, İ. ve Okyay, T. (1981). Dolmuşun öyküsü. Ankara: Çevre ve Mimarlık Bilimleri Derneği Yayınları.
- Tekeli, İ. Ve İlkin, S. (2004). Cumhuriyetin harcı 3: modernitenin altyapısı oluşurken. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Tekeli, İ. (2008). Türkiye’de bölgesel eşitsizlik ve bölge planlama yazıları. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Tekeli, İ. (2009). İstanbul ve Ankara için kent içi ulaşım tarihi yazıları. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Yayar, R., Çoban, M. N., ve Tekin, B. (2015). Otomobil sahipliğini etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Tokat ili kentsel alanda bir uygulama. Yönetim ve Ekonomi, 22 (2), 603-617.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 11 Sayı: 29 |
