Öz
The issue of recognition and enforcement of foreign court decisions in Turkish Law is regulated between the 50th and 60th articles of the Law on the Private international law and Procedural Law dated 27.11.2007 and numbered 5718 (MÖHUK). In accordance with these regulations, one of the conditions required for achieving recognition or enforcement of a judgement of a foreign court in Turkey is; “These judgemets shall not manifestly contrary to the Turkish public order.” In our study, firstly the concept of public order in private international law and the scope of this concept will be mentioned, and then a brief information will be given about the criteria which are sought in the recognition and enforcement of foreign court decisions in Turkish private international law. Subsequently, will be focused on the “public order” intervention, which is the subject of our study, and detailed and comparative information will be given on the subject. At this point, the theory of extenuated effect explaining public order intervention and the purpose of this intervention will be included. Within the framework of the prohibition of revision, the boundaries of public order intervention and the limits of discretion of the judge shall be examined in the context of basic and procedural criteria. In the course of these examinations, in addition to the Turkish doctrine, the views of the German doctrine on the subject will be discussed and the theoretical knowledge will be tried to be concretized in the light of Turkish Supreme Court decisions
Anahtar Kelimeler
Recognition Enforcement of Foreign Court Decision Public Order Prohibition of Revision Theory of Extenuated Effect Justified Decision
Kaynakça
- Akıncı, Ziya :Milletlerarası Ticari Hakem Kararları ve Tenfizi, Vedat Publications, Ankara, 1994.
- Apaydın, Eylem :Ortak Hayata Son Verilmesi Sonrası Ortak Velayet Hususunda Yasal Düzenleme Gereği, İnÜHFD, V.9, I.1, 2018, p.445-476. Atakan, Arda :Kamu Düzeni Kavramı, MÜHF- HAD, V.11, I.1-2, p.59-136. Cuniberti, Gilles :The Recognition of Foreign Judgements Lacking Reasons in Europe: Access to Justice Foreign Court Avoidance and Efficiency, International and Comparative Law Quarterly, V.1, I.57, 2008, p.25-52. Çelikel, Aysel :Yeni Kanuna Göre Yabancı Mahkeme Kararlarının Tenfiz Şartları, http://dergipark.gov.tr/download/arti cle-file/99838, (D.A: 23.11.2018), p.7-13.
- Atakan, Arda :Kamu Düzeni Kavramı, MÜHF- HAD, V.11, I.1-2, p.59-136.
- Cuniberti, Gilles :The Recognition of Foreign Judgements Lacking Reasons in Europe: Access to Justice Foreign Court Avoidance and Efficiency, International and Comparative Law Quarterly, V.1, I.57, 2008, p.25-52.
- Çelikel, Aysel :Yeni Kanuna Göre Yabancı Mahkeme Kararlarının Tenfiz Şartları, http://dergipark.gov.tr/download/arti cle-file/99838, (D.A: 23.11.2018), p.7-13.
- Çelikel, Aysel/ Erdem, Bahadır :Milletlerarası Özel Hukuk, Beta, 15.P., 2017.
- Çelikel, Aysel/ Öztekin Gelgel, Günseli :Yabancılar Hukuku, Yenilenmiş 23.P., Beta, 2017, p.66.
- D’Alessandro, Elena: :The Impact of Article 6 of the European Convention of Human Rights on the Enforcement of Foreign Judgements Rendered in a NonContracting State, http://www.iapl2011congress.com/Inhalt/Papers/Paper%20%20%20Dalessandro%20%20The%20Impact%20of%20Article% 206.pdf,p.1, (D.A:23.11.2018).
- Dayınlarlı, Kemal :Milli- Milletlerarası Kamu Düzeni ve Tahkime Etkileri, 2. P., 2011.
- Demir Gökyayla, Cemile :Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizinde Kamu Düzeni, Seçkin, 2001.
- Dolunay, Ayhan :Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizinde Kamu Düzeni, http://docs.neu.edu.tr/staff/ayhan.doluna y/PUBLICATION_2.pdf, (D.A:24.11.2018), p.45-63.
- Dolunay, Ayhan :Türk Hukukunda ve Kıbrıs Türk Hukukunda Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, On İki Levha Publications, İstanbul, 2015.
- Ekşi, Nuray :Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, Beta, İstanbul, 2013.
- Erdoğan, Burcu İrge :5718 Sayılı MÖHUK Uyarınca Tenkis Davasında Uygulanacak Hukukun Kamu Düzeni Bakımından 30 Değerlendirilmesi ve Yetkili Mahkeme, DEÜHFD, V.20, I.1 2018, p.397-430.
- Erkan, Mustafa :Bir Tabu: Taşınmazın Aynına İlişkin Davalarda Münhasır Yetki, SÜHFD, V.20, I.1, 2012, p. 11-51.
- Ersen Perçin, Gizem :Gerekçesiz Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizinde Kamu Düzeni Engeli, Beykent University Faculty of Law Journal, V.1, I.1, p.61-86.
- Esen, Emre :Alman Hukukunda İhtarlı Basit Dava Usulü (Mahnfahren) Çerçevesinde Verilen Kararların Türk Hukukunda Tenfizi, MHB, I.1-2, 2007, p.21-80.
- Gürzumar, Aydanur :Türk Devletler Özel Hukuku Açısından Boşanma Davalarında Kamu Düzeninin Etkisi, MHB, I.12, 1994, p.21-54.
- Kropholler, Jan :Internationales Privatrecht, Mohr Siebeck, 6. Neubearbeitete Auflage; 2006
- Hoffmeister, Frank/ Kleinlein, Thomas :International Public Order, Max Planck Encyclopedia of Public International Law, 2013, http://opil.ouplaw.com/view/10.109 3/law:epil/9780199231690/law9780199231690-e1430?prd=EPIL, (D.A: 06.11.2018).
- Huysal, Burak :6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu İle Getirilen Yenilikler Işığında Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi 32 Konusunda Bazı Tespitler, V.32, I.1, 2012, p.71-101.
- Koneti, Selim :İsviçre Federal Mahkemesinin Borçlar Hukuku Kararları, Ankara, 1968
- Koster, J. :Public Policy in Private International Law, Yale Law Journal, V.29, Issue.7, p.744-766.
- Köle, Mehmet :Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanıma ve Tenfizinde Usul, Dicle University Faculty of Law Journal, V.21, I.34, 2016, p.39-98.
- Mutlu, Işıl Umut :Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfizinde Kamu Düzeninin Etkisi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Master’s Thesis, Ankara, 2003.
- Nomer, Ergin :Milletlerarası Usul Hukuku, Beta, İstanbul, 2018, p. 123.
- Nomer, Ergin : Rızai Boşanma ve Kamu Düzeni, MHB, V.4, I.2, 1984, p.94-98.
- Nomer, Ergin :Yabancı Çekişmesiz Yargı Kararlarının Tanınmasında Kesinleşme Şartı, Erdoğan Moroğlu's 65th Birthday Award, 2. P., İstanbul 2010, p.909-922.
- Nomer, Ergin :Yabancı Mahkeme Kararlarının Tenfizinde “Gerekçe”, İstanbul Kültür University Faculty of Law Journal, V.10, I.1, 2011, p.9-16.
- Özden, Bülent :Alman Mahkemelerinde “Kamu Düzeni” Kavramının Uygulanması, Journal of 34 Comparative Law Studies of Istanbul University, I.19, 1993, p.101-106.
- Reid, Karen : A Practitioner’s Guide To The European Convention On Human Rights, Sweet&Maxwell, 4. P., Londra, 2012.
- Seviğ, Vedat Raşit :Fransız Jürispridansına Bakış, http://dergipark.gov.tr/download/arti cle-file/13943, (D.A:23.11.2018), p.191-208.
- Yağcı, Salim Serdar :Milletlerarası Özel Hukukta Vasıflandırma, D.E.Ü. Faculty of Law Journal, V.19, S.I.2017, p.26332646.
- Süzen, Begüm :Yabancı Mahkemelerden Verilen Birlikte Velayet Kararlarının Tenfizi, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, V.10, I.133-134, p.27-52.
- Şanlı, Cemal :Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları, Beta, 6. P., İstanbul, 2006.
- Şanlı, Cemal/ Esen, Emre/ Ataman Figanmeşe, İnci :Milletlerarası Özel Hukuk, Vedat Kitapçılık, 4. P., İstanbul, 2015.
- Tarman, Zeynep Derya :Milletlerarası Evlat Edinme Hukukunda Kamu Düzeni Engeli, AUHFD, I.2, 2011, p.331-365.
- Tarman, Zeynep Derya :Yabancı Mahkeme ve Hakem Kararlarının Türkiye’de Tenfizinde Karşılaşılan Sorunlara İlişkin bazı Tespitler, Public and 36 Private International Law Bulletin, Volume.37, Issue.2, p.798-820.
- Tekinalp, Gülören :Milletlerarası Özel Hukuk Bağlama Kuralları, Genişletilmiş 11. P., Vedat Publications, İstanbul, 2011.
- Tiryakioğlu, Bilgin :Yabancı Boşanma Kararlarının Türkiye’de Tanınması ve Tenfizi, AÜHF Publications, Ankara, 1996.
- Tütüncübaşı, Uğur :Yabancı Çekişmesiz Yargı Kararlarının Türk Hukukunda Tanınması, Adalet, 2014.
Öz
Yabancı mahkeme kararlarının Türk Hukukunda tanınması ve tenfizi, 12.12.2007 yürürlük tarihli ve 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Kanunu'nun (MÖHUK) 50. ve 60. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Bu düzenlemelere uygun olarak, Türkiye'de bir yabancı mahkeme kararının tanınması veya tenfizi için gerekli şartlardan biri; “hükmün kamu düzenine açıkça aykırı olmaması” dır.
Çalışmamızda öncelikle milletlerarası özel hukuk bağlamında kamu düzeni kavramı ve bu kavramın kapsamı ele alınmış, ardından Türk mahkemesinde yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizinde aranan koşullar hakkında kısa bir bilgi verilmiştir. Daha sonra çalışmamızın konusu olan “kamu düzeni” müdahalesi üzerinde durulmuş ve bu konuda detaylı ve karşılaştırmalı bilgiler verilmiştir.
Bu kapsamda, kamu düzeni müdahalesini ve bu müdahalenin amacını açıklayan “hafifletilmiş etki teorisi” incelenmiştir. Revizyon yasağı çerçevesinde kamu düzeni müdahalesinin sınırları ve hâkimin takdir yetkisi sınırları, temel ve usule dayalı kriterler bağlamında incelenmiştir. Konuyla ilgili Türk doktrininin yanı sıra, Alman doktrininin konuyla ilgili görüşleri tartışılmış ve Yargıtay kararları ışığında verilen teorik bilgiler somutlaştırılmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi Kamu Düzeni Revizyon Yasağı Hafifletilmiş Etki Teorisi Gerekçeli Karar
Kaynakça
- Akıncı, Ziya :Milletlerarası Ticari Hakem Kararları ve Tenfizi, Vedat Publications, Ankara, 1994.
- Apaydın, Eylem :Ortak Hayata Son Verilmesi Sonrası Ortak Velayet Hususunda Yasal Düzenleme Gereği, İnÜHFD, V.9, I.1, 2018, p.445-476. Atakan, Arda :Kamu Düzeni Kavramı, MÜHF- HAD, V.11, I.1-2, p.59-136. Cuniberti, Gilles :The Recognition of Foreign Judgements Lacking Reasons in Europe: Access to Justice Foreign Court Avoidance and Efficiency, International and Comparative Law Quarterly, V.1, I.57, 2008, p.25-52. Çelikel, Aysel :Yeni Kanuna Göre Yabancı Mahkeme Kararlarının Tenfiz Şartları, http://dergipark.gov.tr/download/arti cle-file/99838, (D.A: 23.11.2018), p.7-13.
- Atakan, Arda :Kamu Düzeni Kavramı, MÜHF- HAD, V.11, I.1-2, p.59-136.
- Cuniberti, Gilles :The Recognition of Foreign Judgements Lacking Reasons in Europe: Access to Justice Foreign Court Avoidance and Efficiency, International and Comparative Law Quarterly, V.1, I.57, 2008, p.25-52.
- Çelikel, Aysel :Yeni Kanuna Göre Yabancı Mahkeme Kararlarının Tenfiz Şartları, http://dergipark.gov.tr/download/arti cle-file/99838, (D.A: 23.11.2018), p.7-13.
- Çelikel, Aysel/ Erdem, Bahadır :Milletlerarası Özel Hukuk, Beta, 15.P., 2017.
- Çelikel, Aysel/ Öztekin Gelgel, Günseli :Yabancılar Hukuku, Yenilenmiş 23.P., Beta, 2017, p.66.
- D’Alessandro, Elena: :The Impact of Article 6 of the European Convention of Human Rights on the Enforcement of Foreign Judgements Rendered in a NonContracting State, http://www.iapl2011congress.com/Inhalt/Papers/Paper%20%20%20Dalessandro%20%20The%20Impact%20of%20Article% 206.pdf,p.1, (D.A:23.11.2018).
- Dayınlarlı, Kemal :Milli- Milletlerarası Kamu Düzeni ve Tahkime Etkileri, 2. P., 2011.
- Demir Gökyayla, Cemile :Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizinde Kamu Düzeni, Seçkin, 2001.
- Dolunay, Ayhan :Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizinde Kamu Düzeni, http://docs.neu.edu.tr/staff/ayhan.doluna y/PUBLICATION_2.pdf, (D.A:24.11.2018), p.45-63.
- Dolunay, Ayhan :Türk Hukukunda ve Kıbrıs Türk Hukukunda Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, On İki Levha Publications, İstanbul, 2015.
- Ekşi, Nuray :Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, Beta, İstanbul, 2013.
- Erdoğan, Burcu İrge :5718 Sayılı MÖHUK Uyarınca Tenkis Davasında Uygulanacak Hukukun Kamu Düzeni Bakımından 30 Değerlendirilmesi ve Yetkili Mahkeme, DEÜHFD, V.20, I.1 2018, p.397-430.
- Erkan, Mustafa :Bir Tabu: Taşınmazın Aynına İlişkin Davalarda Münhasır Yetki, SÜHFD, V.20, I.1, 2012, p. 11-51.
- Ersen Perçin, Gizem :Gerekçesiz Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizinde Kamu Düzeni Engeli, Beykent University Faculty of Law Journal, V.1, I.1, p.61-86.
- Esen, Emre :Alman Hukukunda İhtarlı Basit Dava Usulü (Mahnfahren) Çerçevesinde Verilen Kararların Türk Hukukunda Tenfizi, MHB, I.1-2, 2007, p.21-80.
- Gürzumar, Aydanur :Türk Devletler Özel Hukuku Açısından Boşanma Davalarında Kamu Düzeninin Etkisi, MHB, I.12, 1994, p.21-54.
- Kropholler, Jan :Internationales Privatrecht, Mohr Siebeck, 6. Neubearbeitete Auflage; 2006
- Hoffmeister, Frank/ Kleinlein, Thomas :International Public Order, Max Planck Encyclopedia of Public International Law, 2013, http://opil.ouplaw.com/view/10.109 3/law:epil/9780199231690/law9780199231690-e1430?prd=EPIL, (D.A: 06.11.2018).
- Huysal, Burak :6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu İle Getirilen Yenilikler Işığında Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi 32 Konusunda Bazı Tespitler, V.32, I.1, 2012, p.71-101.
- Koneti, Selim :İsviçre Federal Mahkemesinin Borçlar Hukuku Kararları, Ankara, 1968
- Koster, J. :Public Policy in Private International Law, Yale Law Journal, V.29, Issue.7, p.744-766.
- Köle, Mehmet :Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanıma ve Tenfizinde Usul, Dicle University Faculty of Law Journal, V.21, I.34, 2016, p.39-98.
- Mutlu, Işıl Umut :Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfizinde Kamu Düzeninin Etkisi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Master’s Thesis, Ankara, 2003.
- Nomer, Ergin :Milletlerarası Usul Hukuku, Beta, İstanbul, 2018, p. 123.
- Nomer, Ergin : Rızai Boşanma ve Kamu Düzeni, MHB, V.4, I.2, 1984, p.94-98.
- Nomer, Ergin :Yabancı Çekişmesiz Yargı Kararlarının Tanınmasında Kesinleşme Şartı, Erdoğan Moroğlu's 65th Birthday Award, 2. P., İstanbul 2010, p.909-922.
- Nomer, Ergin :Yabancı Mahkeme Kararlarının Tenfizinde “Gerekçe”, İstanbul Kültür University Faculty of Law Journal, V.10, I.1, 2011, p.9-16.
- Özden, Bülent :Alman Mahkemelerinde “Kamu Düzeni” Kavramının Uygulanması, Journal of 34 Comparative Law Studies of Istanbul University, I.19, 1993, p.101-106.
- Reid, Karen : A Practitioner’s Guide To The European Convention On Human Rights, Sweet&Maxwell, 4. P., Londra, 2012.
- Seviğ, Vedat Raşit :Fransız Jürispridansına Bakış, http://dergipark.gov.tr/download/arti cle-file/13943, (D.A:23.11.2018), p.191-208.
- Yağcı, Salim Serdar :Milletlerarası Özel Hukukta Vasıflandırma, D.E.Ü. Faculty of Law Journal, V.19, S.I.2017, p.26332646.
- Süzen, Begüm :Yabancı Mahkemelerden Verilen Birlikte Velayet Kararlarının Tenfizi, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, V.10, I.133-134, p.27-52.
- Şanlı, Cemal :Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları, Beta, 6. P., İstanbul, 2006.
- Şanlı, Cemal/ Esen, Emre/ Ataman Figanmeşe, İnci :Milletlerarası Özel Hukuk, Vedat Kitapçılık, 4. P., İstanbul, 2015.
- Tarman, Zeynep Derya :Milletlerarası Evlat Edinme Hukukunda Kamu Düzeni Engeli, AUHFD, I.2, 2011, p.331-365.
- Tarman, Zeynep Derya :Yabancı Mahkeme ve Hakem Kararlarının Türkiye’de Tenfizinde Karşılaşılan Sorunlara İlişkin bazı Tespitler, Public and 36 Private International Law Bulletin, Volume.37, Issue.2, p.798-820.
- Tekinalp, Gülören :Milletlerarası Özel Hukuk Bağlama Kuralları, Genişletilmiş 11. P., Vedat Publications, İstanbul, 2011.
- Tiryakioğlu, Bilgin :Yabancı Boşanma Kararlarının Türkiye’de Tanınması ve Tenfizi, AÜHF Publications, Ankara, 1996.
- Tütüncübaşı, Uğur :Yabancı Çekişmesiz Yargı Kararlarının Türk Hukukunda Tanınması, Adalet, 2014.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Hukuk |
| Bölüm | ÖZEL HUKUK MAKALELERİ |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Temmuz 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Sayı: 2 |
Kaynak Göster
Cited By
Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizinde Kamu Düzeni ile Davanın Esasına Girme (Revision Au Fond) Yasağı Arasındaki İlişki
Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi
https://doi.org/10.33433/maruhad.1354551
- Makale Dosyaları
