Tereke kayıtları, Osmanlı sosyo-kültürel ve ekonomik tarihine ait kıymetli kaynaklar arasında yer alır. Bu kayıtlar tutuldukları devrin toplumsal tabakalarına, aile yapılanmasına, şahısların gelir düzeylerine, emtia türlerine ve bunların kıymetlerine ışık tutmaktadır. İşte bu çalışma, 18. yüzyılın sonlarına doğru sırasıyla vakʻanüvîslik makamına tayin edilmiş iki Osmanlı müellifi ve devlet adamı Saʻdullah Enverî ile Halîl Nûrî efendilerin malvarlıklarını tereke kayıtları üzerinden tahlil etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, ilk olarak, müelliflerin hayat hikâyelerine genel hatlarıyla değindikten sonra, iki müellife ait tereke kayıtlarının şeklî hususiyetlerini ele aldık. Ardından tereke verileri ışığında müelliflerin aile efradı, vekil ve vasîleri, menkul ve gayr-i menkul malvarlıklarını konu edindik. Çalışmanın son kısmında terekelerin taksimi ve servetlerin dönemsel açıdan iktisadî tahlillerine eğildik. Kayıtların tutulma sebepleri, kayıt işlemlerine nezaret eden görevliler, yazım usulü ve kâtiplerin imlâ hataları, vekil ve vasilerin hukuki konumları, müelliflerin servetlerine ait ayrıntılı veriler, her iki müellifin malvarlıklarının kendi yaşadıkları dönem standartlarına göre ekonomik açıdan konumu ve günümüz iktisadî şartlarıyla mukayesesi gibi meseleler çerçevesinde mezkûr konu başlıklarını etraflıca ele aldık.
The Estate registers (Tereke) are one of the important sources concerning Ottoman socio-cultural and economic history. These records shed light on social stratum, family structures, amount of personal income, types and values of commodities in the relevant period. This study aims to analyze the property of the chroniclers and statesmen Sa’dullah Enverī and Khalīl Nūrī, who were successively appointed to the chronicler-post in the later XVIIIth century, through the estate registers. I firstly mention both authors’ biography and examine the character of the estate records concerning the authors. Then, from many aspects, I evaluate their family members, attorneys, trustees and properties. In the final chapter, I focus on the distribution of the estates and periodically economic analyses of the writers’ affluence. What is more to all the items elaborated above, I deepen the subject with extras such as motives for record-keeping, supervising clerks, writing methodology and spelling mistakes of scribes, official positions of attorneys and trustees, comprehensive statistics related to the estates and properties, worth of the assets in their lifetimes including specific comparisons with modern-day conditions.
Chronicler (Waq’anüvīs) Sa’dullah Enverī Khalīl Nūrī The Estate Registers The Ottoman Piastre (Kurus) The Ottoman Traditional Silver Currency (Akche)
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 12 Nisan 2022 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 86 Sayı: 305 |
Belleten Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.