Öz
İnsanlar tarih boyunca güzelleşmek, bakımlı olmak,
kötü kokuları uzaklaştırmak, dış görünüşlerinin bir kısmını değiştirmek için
kozmetik ürünler kullanmışlardır. Başlangıçta insanlar aromatik bitkiler,
yağlar, çeşitli bitki özleri ve boyaları kullanmışlardır. Teknolojinin
gelişimiyle doğallıktan uzaklaştırılmış, kimyasallarla kalıcılığı ve kullanım süresi
arttırılmış ürünler kullanmaya başlamışlardır. Kozmetik ürünlerdeki
çeşitliliğin artması insanların kimyasal ürünlere maruziyetini de arttırmıştır.
İnsanlar kozmetik ürünlerdeki kimyasalları vücutlarına genelde deri yoluyla
alırlar ancak bazen ağız yoluyla ve inhalasyon şeklinde de almaktadırlar. Bir
kimyasal maddenin zararlı etkilerinin ortaya çıkması için hayatın hangi
döneminde kullanıldığı, kullanım süresi ve miktarının ne kadar olduğu, diğer
maddelerle etkileşimi ve vücutta kalma süresinin bilinmesi önemlidir. Kozmetik
ürünlerin kullanımında en riskli dönem gebelik, yenidoğan ve adölesan dönemleridir.
Bu dönemlerde kozmetik ürün kullanımı süreklilik arz eder ve içindeki
kimyasallar belli bir eşik değerin üzerine çıkarsa gebe, fetüs, yenidoğan ve adölesan
dönemindeki bireyin sağlığını olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Kozmetik
ürünlerdeki kimyasallar abortusa, ölü doğuma, düşük doğum ağırlığına, intrauterin
gelişim geriliğine, doğumsal defektlere, erken doğuma, bazı kanserlere, kadın
ve erkeklerde infertiliteye, pubertenin gecikmesine, endokrin sistem
bozuklukları ile bazı sistemik hastalıklara neden olabilmektedir. Kozmetik
ürünlerin gebe, fetüs ve yenidoğan sağlığına etkisinin zararsız olduğu
ispatlanana kadar her türlü kozmetik ürüne şüpheyle yaklaşılmalı ve
gerekmedikçe kullanılmamalıdır. Konu ile ilgili daha fazla çalışmalar yapılarak
kanıt düzeyleri oluşturulmalıdır. Gebelikte kozmetik ürün kullanımı konusunda sağlık
profesyonelleri tarafından halk bilinçlendirilmelidir. Bu derlemede kozmetik
ürünlerdeki bazı kimyasalların gebe, fetüs ve yenidoğan sağlığına etkilerine
dikkat çekmek amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Referans1 Kozmetik Yönetmeliği. Erişim Tarihi: 08.10.2019. Available from: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/05/20050523-3.htm
- Referans2 Kozmetik Ürünlerin Tanımı. Erişim Tarihi:08.10.2019. Available from: http://ekutuphane.teb.org.tr/pdf/tebakademi/ilac_disi/2.pdf
- Referans3 TC Milli Eğitim Bakanlığı, Güzellik ve Saç Bakım Hizmetleri, Temel Kozmetik. Erişim Tarihi: 08.10.2019. Available from: http://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Temel%20Kozmetik.pdf
- Referans4 Kocaöz S, Eroğlu K, Kozmetik ürünler ve kadın sağlığı. TAF Prev Med Bull 2014;13(5):413-20.
- Referans5 Özden S, Saygılı M, Sütütemiz N, Kozmetik ürünlerin tüketiminde sağlık bilincinin rolü. XI. Kongre Özel Dergisi, IBANESS Kongreler Serisi; 9-10 Mart 2019; Tekirdağ, Türkiye. 2019; 791-892.
- Referans6 Çağlar AB, Saral S, Kozmetolojide toksisite sorunu. Turk J Dermatol 2014; 4: 248-51.
- Referans7 Arıca DA, Selçuk LB, Aran T, Ateş E, Yaylı S, Bahadır S, Gebelikte kozmetik ve kişisel bakım ürünü kullanımı. Turk J Dermatol 2017;11:22-7.
- Referans8 Köse Ö, Sabuncuoğlu S, Erkekoğlu P, Gümüşel BK, Kozmetovijilans: Avrupa ve Türkiye’deki güncel durumu, uygulamaları ve kozmetovijilans anketleri. FABAD J. Pharm. Sci. 2018;43(1):79-90.
- Referans9 Vigan M, Castelain F, Cosmetovigilance: definition, regulation and use in practice. Eur J Dermatol 2014;24(6):643-9.
- Referans10 Kaymak Y, Tırnaksız F, Kozmetik ürünlere bağlı istenmeyen etkiler. Dermatose 2007;1:39-48.
- Referans11 Brzóska M, Borowska S, Metals in cosmetics: implications for human health. Journal of Applied Toxicology 2015;35(6):551-72.
- Referans12 Borlu M, Kozmetiklerle oluşan kontakt alerji paternleri. Türkiye Klinikleri Journal of Cosmetic Dermatology Special Topics 2012;5(1): 87-93.
- Referans13 Castanedo-Tardan MP, Zug KA, Patterns of cosmetic allergy. Dermatologic Clinics 2009;27(3):265-80.
- Referans14 Scheman A, Adverse reactions to cosmetic ingredients. Dermatologic Clinics 2000;18(4): 685-98.
- Referans15 Bülez A, Uçtu AK, Kozmetolojide kullanılan bazı kimyasalların gebelik, yenidoğan ve genel sağlık üzerine etkileri. STED 2018;27(6):421-26.
- Referans16 Nordeng H, Havnen GC, Use of herbal drugs in pregnancy: a survey among 400 Norwegian women. Pharmacoepidemiol Drug Saf 2004;13(6):371-80. Referans17 Yıldız H, Abuaf ÖK, Gebelik ve emzirme döneminde kozmesötik kullanımı. Türkderm 2013;47(4):194-9.
- Referans18 Silbergeld EK, Patrick TE, Environmental exposures, toxicologic mechanisms, and adverse pregnancy outcomes. Am J Obstet Gynecol 2005;192(5):11-21.
- Referans19 Yalvaç S, Kandemir NÖ, Gebelikte kozmetoloji: yüz-cilt bakımı, makyaj ve saç boyalarının gebeliğe etkisi. Turkiye Klinikleri J Gynecol Obst-Special Topics 2013;6(3):46-50.
- Referans20 Bilir N. Çalışma hayatı ve üreme sağlığı. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2002;11(3):86-90.
- Referans21 Demir N, Göktürk T, Akçay O, Bazı kozmetik ürünlerde ağır metal (pb, cd) tayini. SDU Journal of Science (E-Journal) 2014;9(2):194-200.
- Referans22 Örün E, Yalçın SS, Kurşun, civa, kadmiyum: çocuk sağlığına etkileri ve temasın belirlenmesinde saç örneklerinin kullanımı. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi 2011;3(2):73-81. Referans23 Viaene MK, Masschelein R, Leenders J, De Groof M, Swerts LJ, Roels HA, Neurobehavioural effects of occupational exposure to cadmium: a cross sectional epidemiological study. Occup Environ Med 2000;57(1):19-27.
- Referans24 Yang Q, Wen SW, Smith GN, Chen Y, Krewski D, Chen XK, Walker MC, Maternal cigarette smoking and the risk of pregnancy-induced hypertension and eclampsia. International Journal of Epidemiology 2005;35(2):288-93.
- Referans25 Trace Elements in Human Nutrition and Health. Erişim Tarihi: 08.10.2019. Available from: https://www.who.int/nutrition/publications/micronutrients/9241561734/en/ Referans26 Ayenimo JG, Yusuf AM, Adekunle AS, Makinde OW, Heavy metal exposure from personal care products. Bulletin of Environmental Contamination and Toxicology 2010;84(1):8-14.
- Referans27 Yaman Ü, Erkekoğlu P, Gümüşel BK, Endokrin bozucu kimyasal maddeler ve tiroid üzerine etkileri: poliklorlu bifeniller, ftalat ve bisfenol a. Hacettepe University Journal of the Faculty of Pharmacy 2015;35(1):1-19.
- Referans28 Huang PC, Kuo PL, Guo YL, Liao PC, Lee CC, Associations between urinary phthalate monoesters and thyroid hormones in pregnant women. Human Reproduction 2007;22(10):2715-22.
- Referans29 Frederiksen H, Skakkebaek NE, Andersson AM, Metabolism of phthalates in humans. Mol Nutr Food Res 2007;51(7):899-911.
- Referans30 Carlsen E, Giwercman A, Keiding N, Skakkebaek NE. Evidence for decreasing quality of semen during past 50 years. BMJ 1992;305(6854):609-13.
- Referans31 Toppari J, Larsen JC, Crıstıansen P, Male reproductive health and environmental xenoestrogens. Environ. Health Perspect 1996;104(Supll 4):741-803.
- Referans32 Von Goetz N, Wormuth M, Scheringer M, Hungerbühler K, Bisphenol a: how the most relevant exposure sources contribute to total consumer exposure. Risk Analysis 2010;30(3):473-87.
- Referans33 Sun Y, Irie M, Kishikawa, N, Wada M, Kuroda N, Nakashima K, Determination of bisphenol A in human breast milk by HPLC with columnswitching and fluorescence detection. Biomed Chromatogr 2004;18(8):501-7.
- Referans34 Ye X, Kuklenyik Z, Needham LL, Calafat AM, Measuring environmental phenols and chlorinated organic chemicals in breast milk using automated on-line columnswitching high performance liquid chromatography isotope dilution tandem mass spectrometr. J. Chromatogr. B Biomed. Sci 2006;831(1-2):110-5.
- Referans35 Weuve J, Sa¡nchez BN, Calafat AM, Exposure to phthalates in neonatal intensive care unit infants: urinary concentrations of monoesters and oxidative metabolites. Environ Health Perspect 2006;114(9):1424-31.
- Referans36 Durmaz E, Özmert EN, Fitalatlar ve çocuk sağlığı. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2010;53(4):305-17.
- Referans37 Koniecki D, Wang R, Moody RP, Zhu J, Phtalate in cosmetic and personal care products: concentrations and dermal exposure. Environmental Research 2011;111(3): 329-36.
- Referans38 Tanrıverdi HA, Gebelikte toksisite ve teratojenitenin temelleri. Turkiye Klinikleri J Gynecol Obst-Special Topics 2013;6(3):1-6.
- Referans39 Castelain F, Castelain M, Parabens: a real hazard or a scare story? European Journal of Dermatology 2012;22(6):723-7.
- Referans40 Crinnion WJ, Toxic effects of the easily avoidable phthalates and parabens. Alternative Medicine Review 2010;15(3):190-6.
- Referans41 Kaya B, Özcan ME, Uçucu bağımlılığı ve kötüye kullanımı: epidemiyoloji, risk grupları ve önleme programlarının gerekliliği. Klinik Psikiyatri 1999;2(3):189-96.
- Referans42 Eken ZE, Taşkın T, Alper S, Saç kozmetikleri ve kamuflaj teknikleri. Türkderm 2014;48: (Özel Sayı 1): 64-9.
- Referans43 Blackmore-Prince C, Chemical hair treatments and adverse pregnancy outcome among Black women in central North Carolina. American Journal of Epidemiology. 1999;149(8):712-6.
- Referans44 Thrasher JD, Kilburn KH, Embryo toxicity and teratogenicity of formaldehyde. Archieves of Environmental Health: An International Journal 2001;56(4):300-311.
- Referans45 Halperin WE, Goodman M, Stayner L, Elliot LJ, Keenlyside RA, Landrigan PJ, Nasal cancer in a worker exposed to formaldehyde. JAMA 1983;249(4):510-16.
- Referans46 Taskinen H, Kyyronen P, Hemminki K, Hoikkala M, Lajunen K, Lindbohm ML, Laboratory work and pregnancy outcome. J Occup Med 1994;36(3):311-9.
- Referans47 Chowdhury AR, Gautam AK, Patel KG, Trivedi HS, Steroidogenic inhibition in testicular tissue of formaldehyde exposed rats. Indian J Physiol Pharmacol 1992;3683):162-8.
- Referans48 IARC Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans, No. 88 Formaldehyde, 2-Butoxyethanol and 1-tert-Butoxypropan-2-ol. Erişim Tarihi: 08.10.2019. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK326468/
Öz
Throughout history, people have used cosmetic products
to flourish, to be well-groomed, to remove bad odors and to change part of
their appearance. Initially people used aromatic plants, oils, various plant
extracts and dyes. With the development of technology, they have started to use
products that have been removed from naturalness and whose durability and usage
time have been increased with chemicals. The increase in the variety of
cosmetic products has increased the exposure of people to chemical products.
People usually take chemicals from cosmetics into their bodies through the skin
however, they sometimes take by mouth and inhalation. For the harmful effects
of a chemical substance, it is important to know what period of life it is
used, how long it is used and how much it is used, its interaction with other
substances and the duration of its stay in the body. The most risky period in
the use of cosmetic products is pregnancy, newborn and adolescent periods.
During these periods, the use of cosmetic products is continuous and if the
chemicals in it rise above a certain threshold value, it may adversely affect
the health of the individual during pregnancy, fetus, newborn and adolescence.
Chemicals in cosmetic products can cause abortion, stillbirth, low birth
weight, intrauterine growth retardation, congenital defects, preterm labor,
some cancers, infertility in women and men, delayed puberty, endocrine system
disorders and some systemic diseases. Until the effect of cosmetic products on
pregnant, fetus and newborn health is proved to be harmless, any cosmetic
product should be approached with suspicion and should not be used unless
necessary. Further studies should be conducted to establish evidence levels.
Health professionals should raise public awareness of the use of cosmetic
products during pregnancy.
In this review, it is aimed to draw attention to the
effects of some chemicals in cosmetic products on pregnant, fetus and newborn
health.
Anahtar Kelimeler
Pregnant fetus cosmetic product chemical substance newborn health
Kaynakça
- Referans1 Kozmetik Yönetmeliği. Erişim Tarihi: 08.10.2019. Available from: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/05/20050523-3.htm
- Referans2 Kozmetik Ürünlerin Tanımı. Erişim Tarihi:08.10.2019. Available from: http://ekutuphane.teb.org.tr/pdf/tebakademi/ilac_disi/2.pdf
- Referans3 TC Milli Eğitim Bakanlığı, Güzellik ve Saç Bakım Hizmetleri, Temel Kozmetik. Erişim Tarihi: 08.10.2019. Available from: http://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Temel%20Kozmetik.pdf
- Referans4 Kocaöz S, Eroğlu K, Kozmetik ürünler ve kadın sağlığı. TAF Prev Med Bull 2014;13(5):413-20.
- Referans5 Özden S, Saygılı M, Sütütemiz N, Kozmetik ürünlerin tüketiminde sağlık bilincinin rolü. XI. Kongre Özel Dergisi, IBANESS Kongreler Serisi; 9-10 Mart 2019; Tekirdağ, Türkiye. 2019; 791-892.
- Referans6 Çağlar AB, Saral S, Kozmetolojide toksisite sorunu. Turk J Dermatol 2014; 4: 248-51.
- Referans7 Arıca DA, Selçuk LB, Aran T, Ateş E, Yaylı S, Bahadır S, Gebelikte kozmetik ve kişisel bakım ürünü kullanımı. Turk J Dermatol 2017;11:22-7.
- Referans8 Köse Ö, Sabuncuoğlu S, Erkekoğlu P, Gümüşel BK, Kozmetovijilans: Avrupa ve Türkiye’deki güncel durumu, uygulamaları ve kozmetovijilans anketleri. FABAD J. Pharm. Sci. 2018;43(1):79-90.
- Referans9 Vigan M, Castelain F, Cosmetovigilance: definition, regulation and use in practice. Eur J Dermatol 2014;24(6):643-9.
- Referans10 Kaymak Y, Tırnaksız F, Kozmetik ürünlere bağlı istenmeyen etkiler. Dermatose 2007;1:39-48.
- Referans11 Brzóska M, Borowska S, Metals in cosmetics: implications for human health. Journal of Applied Toxicology 2015;35(6):551-72.
- Referans12 Borlu M, Kozmetiklerle oluşan kontakt alerji paternleri. Türkiye Klinikleri Journal of Cosmetic Dermatology Special Topics 2012;5(1): 87-93.
- Referans13 Castanedo-Tardan MP, Zug KA, Patterns of cosmetic allergy. Dermatologic Clinics 2009;27(3):265-80.
- Referans14 Scheman A, Adverse reactions to cosmetic ingredients. Dermatologic Clinics 2000;18(4): 685-98.
- Referans15 Bülez A, Uçtu AK, Kozmetolojide kullanılan bazı kimyasalların gebelik, yenidoğan ve genel sağlık üzerine etkileri. STED 2018;27(6):421-26.
- Referans16 Nordeng H, Havnen GC, Use of herbal drugs in pregnancy: a survey among 400 Norwegian women. Pharmacoepidemiol Drug Saf 2004;13(6):371-80. Referans17 Yıldız H, Abuaf ÖK, Gebelik ve emzirme döneminde kozmesötik kullanımı. Türkderm 2013;47(4):194-9.
- Referans18 Silbergeld EK, Patrick TE, Environmental exposures, toxicologic mechanisms, and adverse pregnancy outcomes. Am J Obstet Gynecol 2005;192(5):11-21.
- Referans19 Yalvaç S, Kandemir NÖ, Gebelikte kozmetoloji: yüz-cilt bakımı, makyaj ve saç boyalarının gebeliğe etkisi. Turkiye Klinikleri J Gynecol Obst-Special Topics 2013;6(3):46-50.
- Referans20 Bilir N. Çalışma hayatı ve üreme sağlığı. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2002;11(3):86-90.
- Referans21 Demir N, Göktürk T, Akçay O, Bazı kozmetik ürünlerde ağır metal (pb, cd) tayini. SDU Journal of Science (E-Journal) 2014;9(2):194-200.
- Referans22 Örün E, Yalçın SS, Kurşun, civa, kadmiyum: çocuk sağlığına etkileri ve temasın belirlenmesinde saç örneklerinin kullanımı. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi 2011;3(2):73-81. Referans23 Viaene MK, Masschelein R, Leenders J, De Groof M, Swerts LJ, Roels HA, Neurobehavioural effects of occupational exposure to cadmium: a cross sectional epidemiological study. Occup Environ Med 2000;57(1):19-27.
- Referans24 Yang Q, Wen SW, Smith GN, Chen Y, Krewski D, Chen XK, Walker MC, Maternal cigarette smoking and the risk of pregnancy-induced hypertension and eclampsia. International Journal of Epidemiology 2005;35(2):288-93.
- Referans25 Trace Elements in Human Nutrition and Health. Erişim Tarihi: 08.10.2019. Available from: https://www.who.int/nutrition/publications/micronutrients/9241561734/en/ Referans26 Ayenimo JG, Yusuf AM, Adekunle AS, Makinde OW, Heavy metal exposure from personal care products. Bulletin of Environmental Contamination and Toxicology 2010;84(1):8-14.
- Referans27 Yaman Ü, Erkekoğlu P, Gümüşel BK, Endokrin bozucu kimyasal maddeler ve tiroid üzerine etkileri: poliklorlu bifeniller, ftalat ve bisfenol a. Hacettepe University Journal of the Faculty of Pharmacy 2015;35(1):1-19.
- Referans28 Huang PC, Kuo PL, Guo YL, Liao PC, Lee CC, Associations between urinary phthalate monoesters and thyroid hormones in pregnant women. Human Reproduction 2007;22(10):2715-22.
- Referans29 Frederiksen H, Skakkebaek NE, Andersson AM, Metabolism of phthalates in humans. Mol Nutr Food Res 2007;51(7):899-911.
- Referans30 Carlsen E, Giwercman A, Keiding N, Skakkebaek NE. Evidence for decreasing quality of semen during past 50 years. BMJ 1992;305(6854):609-13.
- Referans31 Toppari J, Larsen JC, Crıstıansen P, Male reproductive health and environmental xenoestrogens. Environ. Health Perspect 1996;104(Supll 4):741-803.
- Referans32 Von Goetz N, Wormuth M, Scheringer M, Hungerbühler K, Bisphenol a: how the most relevant exposure sources contribute to total consumer exposure. Risk Analysis 2010;30(3):473-87.
- Referans33 Sun Y, Irie M, Kishikawa, N, Wada M, Kuroda N, Nakashima K, Determination of bisphenol A in human breast milk by HPLC with columnswitching and fluorescence detection. Biomed Chromatogr 2004;18(8):501-7.
- Referans34 Ye X, Kuklenyik Z, Needham LL, Calafat AM, Measuring environmental phenols and chlorinated organic chemicals in breast milk using automated on-line columnswitching high performance liquid chromatography isotope dilution tandem mass spectrometr. J. Chromatogr. B Biomed. Sci 2006;831(1-2):110-5.
- Referans35 Weuve J, Sa¡nchez BN, Calafat AM, Exposure to phthalates in neonatal intensive care unit infants: urinary concentrations of monoesters and oxidative metabolites. Environ Health Perspect 2006;114(9):1424-31.
- Referans36 Durmaz E, Özmert EN, Fitalatlar ve çocuk sağlığı. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2010;53(4):305-17.
- Referans37 Koniecki D, Wang R, Moody RP, Zhu J, Phtalate in cosmetic and personal care products: concentrations and dermal exposure. Environmental Research 2011;111(3): 329-36.
- Referans38 Tanrıverdi HA, Gebelikte toksisite ve teratojenitenin temelleri. Turkiye Klinikleri J Gynecol Obst-Special Topics 2013;6(3):1-6.
- Referans39 Castelain F, Castelain M, Parabens: a real hazard or a scare story? European Journal of Dermatology 2012;22(6):723-7.
- Referans40 Crinnion WJ, Toxic effects of the easily avoidable phthalates and parabens. Alternative Medicine Review 2010;15(3):190-6.
- Referans41 Kaya B, Özcan ME, Uçucu bağımlılığı ve kötüye kullanımı: epidemiyoloji, risk grupları ve önleme programlarının gerekliliği. Klinik Psikiyatri 1999;2(3):189-96.
- Referans42 Eken ZE, Taşkın T, Alper S, Saç kozmetikleri ve kamuflaj teknikleri. Türkderm 2014;48: (Özel Sayı 1): 64-9.
- Referans43 Blackmore-Prince C, Chemical hair treatments and adverse pregnancy outcome among Black women in central North Carolina. American Journal of Epidemiology. 1999;149(8):712-6.
- Referans44 Thrasher JD, Kilburn KH, Embryo toxicity and teratogenicity of formaldehyde. Archieves of Environmental Health: An International Journal 2001;56(4):300-311.
- Referans45 Halperin WE, Goodman M, Stayner L, Elliot LJ, Keenlyside RA, Landrigan PJ, Nasal cancer in a worker exposed to formaldehyde. JAMA 1983;249(4):510-16.
- Referans46 Taskinen H, Kyyronen P, Hemminki K, Hoikkala M, Lajunen K, Lindbohm ML, Laboratory work and pregnancy outcome. J Occup Med 1994;36(3):311-9.
- Referans47 Chowdhury AR, Gautam AK, Patel KG, Trivedi HS, Steroidogenic inhibition in testicular tissue of formaldehyde exposed rats. Indian J Physiol Pharmacol 1992;3683):162-8.
- Referans48 IARC Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans, No. 88 Formaldehyde, 2-Butoxyethanol and 1-tert-Butoxypropan-2-ol. Erişim Tarihi: 08.10.2019. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK326468/
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Kadın Hastalıkları ve Doğum |
| Bölüm | Derleme |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Eylül 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 30 Ekim 2019 |
| Kabul Tarihi | 17 Nisan 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 17 Sayı: 3 |
