Bal Arısının (Apis mellifera L.) Kivi Bitkisinin Polenlerinden Yararlanma Düzeyleri

Yıl 2016, Cilt: 8 Sayı: 1, 15 - 21, 01.06.2016

Ahmet Kuvancı Ahmet Güler Fevzi Aksoy Yaşar Karaoglan

Öz

Bu çalışma, Karadeniz Bölgesi Ordu ili Perşembe ilçesi Efirli köyünde, benzer özellik taşıyan 3 ayrı Harward çeşidi kivi bahçesinde yürütülmüştür. Her bir bahçede belirlenen 6 dişi kivi bitkisinin 3 tanesine arı girişi serbest bırakılmış, 3 tanesine ise arıların girmesini engellemek için kafes içerisine alınarak çiçeklenmeden 3 gün önce 3.8 mm x 3.8 mm gözenekleri bulunan file ile kapatılmıştır. Belirlenen her bahçeye çiçeklenme öncesi 5’er adet arılı kovan getirilmiştir. Çiçeklenme döneminde her bir bitkide 5 çiçek üzerinde eş zamanlı olarak 10’ar dakika süreyle bal arısı ve diğer böceklerin ziyaret sayımları yapılmıştır. Bal arılarının, bitkinin 12 günlük çiçeklenme dönemi içerisinde 5 çiçek üzerine ortalama 5.63 adet ziyaret yaptığı saptanmış olup morfolojik olarak bal arısına eşit veya daha büyük böceklerin ziyaret gerçekleştirmediği gözlenmiştir. Bitkilerdeki tam çiçeklenme döneminde ağaçlar üzerindeki çiçek sayısı ortalama 775.51 adet çiçek/ağaç olarak belirlenmiştir. Bitkideki çiçeklenme süresince kovanlara her gün polen tuzakları takılarak, günlük polen sayımları yapılmıştır. Tuzaklarından toplanan ve rastgele seçilen 200 polen paleti içerisinde ortalama olarak 33.55 kivi polen paleti belirlenmiştir. Arı tarafından tozlaştırılan ağaçlarda ortalama olarak çiçeklerin %98.92’si arı girişine kapatılan ağaçlarda ise ortalam %32.08’si döllenerek meyveye dönüştüğü saptanmıştır. Bal arıları etkin tozlaşmaya bağlı kivide verim ve kaliteyi artırmakta olup Kivi Bitkisi de Bal arıları için çok iyi bir polen kaynağıdır.

Anahtar Kelimeler

Bal arısı, Apis mellifera, kivi, polinasyon, polen, polen tuzağI

Kaynakça

• Crane, E., 1975. Honey A Comprehensive Survey, Heinemann, London.
• Delaplane, K. S., Mayer, D. F., 2000. Crop Pollination by Bees, CABI Publishing University Press, Cambridge, 344pp.
• Eckert, J. E., 1933. The flight range of the honeybee. J. Agric. Res. 47:257-285.
• Eriş, A., 1989. Türkiye için yeni bir meyve türü kivi.T.C Ziraat Bankası Kültür Yayınları No:2, Ankara.
• Eynard, I., 1986. Ambiente Colturale Dell'actinidiaed Aspetti Biolgici. L' Actinidia In Italia. Agricultura Ricerca. s:11-26, Roma.
• Fewell, J.H., Winston, M.L., 1992. Colony state and regulation of polen foraging in the honey bee, Behav. Ecol. Sociobiol 30:387-393 s.
• Ferguson, A.R., 1984. Kiwifruit: A Botanical Review. In: Horticultural Reviews, Vol:6 Avi. Publishing Company, Inc. Westport, Connecticut.
• Free, J.B., 1992.Insect pollination of crops. Academic Press Harcourt Brace.
• Free, J.B., 1993. Insect pollination of crops. 2. Edition, Academic Press, London, 684pp.
• Gemici, Y., Güven, A., Gemici, M., 1995. Polenler. Bilim ve Teknik Dergisi; sayı:330, cilt:28, s 75-79.
• Gregor, S.E. 1976. İnsec pollination of cultivated crop plants. U.S.D.A. Agriculture Handbook No.496. Washington Dc., U.S. Depart. Of Agric., 411
• Goodwın, R.M., 1986. Increased kiwifruit polen collection after feeding sugar syrup to honey bees within their hive. Hort. Abst., 56(10):7589.
• Güler, A., 2006. Bal arısı. OMÜ Ziraat Fakültesi Ders Kitabı.No:55 S:9-11.
• Hoppıng, M.E., Hacking, N.J., 1982. A Method For The Rapid Collection Of Kiwifruit Pollen. Hort. Abst., 52
• Howpage, D., Hart, R., Vithange,V., 2001. Influence of honey bee on kiwifruit pollination and fruit quality under Australian conditions. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science. 2001, s 29:51-59
• Lecomte, J., 1960. Observations sur la compotement des abeilles butineuses. Annls Abeille 3-16: 411,414.
• Levın, M.D., 1983. “Value of bee pollination to U. S. agriculture”, Bulletin of the ntomological Society of America, 29: s 50-51.
• Özbek, H., 1979. Kültür bitkilerinin tozlaşmasında bal arısı (Apis mellifera L.). Atatürk Üniv. Zir. Fak. Derg., 10 (1-2): 171-177.
• Özbek, H., 1995. Türkiye‟de tehdit altında bulunan yabanarı (Hymenoptera: Apoidea) türleri ve alınacak önlemler. II. Ulusal Ekoloji ve Çevre Kongresi 11-13 Eylül 1995, Ankara.
• Özbek, H., 1996. Zirai mücadelede ilaçlarının arılara etkileri. II. Ulusal Zirai Mücadele İlaçları Sempozyumu, 18-20 Kasım 1996, Ankara, 140-148.
• Özbek, H., 2003. Türkiye‟de arılar ve tozlaşma sorunu. (Bees and pollination problem in Turkey) Uludağ Arıcılık.3 (3):41-44.
• Özbek, H., 2008. Türkiye‟de ılıman iklim meyve türlerini ziyaret eden böcek türleri. Uludağ Arıcılık Dergisi. 8 (3):
• Robınson, W. S., Nowogrodski, R., Morse, R. A., 1989. “ The value of honeybees as pollinators of US crops”, American Bee Journal, 128(6):411-423; 129(7):477- 487.
• Samancı, H., 1990. Kivi (Actinidia) Yetiştiriciliği, TAV Yayınları, Yayın No:22, 128s. Yalova.
• Sawyer, R., 1988. Honey Identification. Cariff Academic Pres, Wales. UK. 115 p.
• Sorkun, K., 2008. Türkiye‟nin Nektarlı Bitkileri, Polenleri ve Balları. Palme Yayıncılık No:462, 1,183,189,208s. Ankara
• Testolın, R., Vizzotto, G., Costa, G., 1991.Kiwifruit pollination by wind and insects in Italy. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science 19: 381-384.
• Yousef, J., ve Bergamini, A., 1981. L' Actinidia – Sa Culture. La Maison Rustique, 22p. Paris. Zenginbal, H., Özcan, M., 2004. Kivinin (Actinidia chinensis planch.) Döllenme Biyolojisi OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 2005, 20(2):98-105. Samsun.
• Hrassnigg, N., Crailsheim K., 1998. The İnfluence of brood on the pollen consumption of worker bees (Apis mellifera L.). Journal of İnsect Physiology, 44, 393-404.
• Standifer, L.N., Moeller, F.E., Kauffeld N.M,. Herbert E.W.and Shimanuki H., 1977. Supplemental Feeding OF Honey Bee Colonies. United States Department of Agri culture, Agriculture İnformation Bullettin No. 413,8 p.