Bern Sözleşmesi ve Türkiye’nin Katılım Süreci

Yıl 2021, , 1 - 42, 01.11.2021

Kadir Kurt

https://doi.org/10.33419/aamd.1015901

Cited By: 1

Öz

Bu makalede, bir dönem Lozan Antlaşması ile Türkiye’nin taraf olmayı yükümlendiği edebî, ilmî ve artistik eserlerin korunması hakkındaki Bern Sözleşmesi’ne katılım süreci, dönemin hükûmetine konu hakkında yetki kanununun çıkarıldığı 1952’ye kadar ele alınmıştır. Tercümenin kültürel inşa araçlarından biri olarak kullanıldığı bu süreçte Türkiye’nin uzun bir süre boyunca sözleşmeye katılmamasının da cevapları aranmıştır. Anlam ifade etmesi bakımından konunun telif haklarıyla aynı doğrultuda ele alınması, Türkiye’de yeni bir telif hakkı kanunu oluşturmadaki gecikmenin sebepleri arasında Batı ile uyum ve Bern Sözleşmesi’nin yeri de incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bern Sözleşmesi, Edebî-Fennî ve Sınaî Mülkiyet, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu, Hakk-ı Telif, Mülkiyet-i Edebiye ve Fenniye, Lozan Antlaşması, Telif Hakları

Berne Convention and Turkey’s Participation Process

Öz

In this study, participation process to the Berne Convention of which Turkey undertook to be a party with the Treaty of Lausanne and which is about the protection of literary, scientific and artistic works was discussed until 1952 when the empowering act was introduced to the government of the period about the issue. In this process where translation was used as one of the cultural construction tools, answers were sought on why Turkey could not participate in this convention for a long time. The importance of the Bern Convention and the compliance of Turkey with the West were examined among the reasons that delay the legislation of new copyright.

Anahtar Kelimeler

Bern Convention, Copyright, Law on Intellectual and Artistic Works, Literary and Scientific Property, Literary-Scientific and Industrial Property, Treaty of Lausanne

Kaynakça

• Actes de la 2me Conférence Internationale pour la Protection des OEuvres Littéraires et Artistiques Réunie à Berne (7 Au-18 Septembre 1885), Imprimerie K.-J. WYSS, Berne 1885.
• Actes de la 3me Conférence Internationale pour la Protection des OEuvres Littéraires et Artistiques Réunie à Berne (6 Au-9 Septembre 1886), Imprimerie K.-J. WYSS, Berne 1886.
• Actes de la Conférence Internationale pour la Protection des Droits d’Auteur Réunie à Berne (8 Au 19 Septembre 1884), Imprimerie K.-J. WYSS, Berne 1884.
• Actes de la Conférence Réunie à Berlin avec les Actes de Ratification (14 Octobre-14 Novembre 1908), Bureau de l’Union Internationale Littéraire et Artistique, Berne 1910.
• Actes de la Conférence Réunie à Paris (15 Avril-4 Mai 1896), Bureau International de l’Union, Berne 1897.
• Actes de la Conférence Réunie à Rome (7 Mai-2 Juin 1928), Bureau de l’Union Internationale pour la Protection des OEuvres Litteraires et Artistiques, Berne 1929.
• Bern Sözleşmesi, Çev. İlhan Akipek, Millî Eğitim Basımevi, Ankara 1950.
• Berne Convention for the Protection of Literary and Artistic Works, (Paris Act of July 24, 1971, as Amended on September 28, 1979), WIPO Publication, Geneva 1996.
• Birinci Türk Neşriyat Kongresi, Edebiyatçılar Derneği Yayınları, Ankara 1997.
• Bulletin de l’Association Littéraire Internationale, Numéro 14, Paris, Avril 1882.
• Bulletin de l’Association Littéraire Internationale, Numéro 18, Paris, Novembre 1883.
• Convention de Berne Revisée (13 Novembre 1908), Protocole Additionnel (20 Mars 1914), Bureau de l’Union Internationale pour la Protection des OEuvres Litteraires et Artistiques, Berne 1929.
• Cumhuriyet, 12 Mayıs 1939; Cumhuriyet, 16 Haziran 1948; Cumhuriyet, 6 Mayıs 1939.
• Documents de la Conférence Réunie à Bruxelles (5 Au-26 Juin 1948), Bureau de l’Union Internationale pour la Protectiondes OEuvres Litteraires et Artistiques, Berne 1951.
• Düstur (Tertip Dışı), Matbaa-i Amire, İstanbul 1282; Düstur, I. Tertip, Cilt I; Düstur, I. Tertip, Cilt II; Düstur, II. Tertip, Cilt II.
• Erim, Nihat, Devletlerarası Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri, Cilt I, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1953.
• Hikmet, Sait, “Mülkiyet-i Edebiye ve Fenniye Hakkında”, Servet-i Fünûn, S 1072, 8 Kânunuevvel 1327, s.131-140.
• Hikmet, Sait, “Mülkiyet-i Edebiye ve Fenniye Hakkında”, Servet-i Fünûn, S 1075, 19 Kânunuevvel 1327, s.196-199.
• Hikmet, Sait, “Mülkiyet-i Edebiye ve Fenniye Hakkında”, Servet-i Fünûn, S 1081, 19 Kânunuevvel 1327, s.348-354.
• Hikmet, Sait, “Mülkiyet-i Edebiye ve Fenniye Hakkında”, Servet-i Fünûn, S 1089, 5 Nisan 1328, s.531-537.
• Hikmet, Sait, “Mülkiyet-i Edebiye ve Fenniye Hakkında”, Servet-i Fünûn, S 1091, 19 Nisan 1328, s.584-591.
• Hikmet, Sait, Mülkiyet-i Edebiye ve Fenniye, Hâkimiyet-i Milliye Matbaası, Ankara 1339 (1923).
• Hirsch, Ernst, “Bern Sözleşmesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt XII, S 1, 1950, s.130-145.
• Hirsch, Ernst, “Fikri Eserler Hakkında Kanun Projesi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt VII, S 2-3, 1941, s.429-504.
• Hirsch, Ernst, “Türkiye’de Tercüme Hakkının Veçhi Tekâmülü”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt V, 1939, s.46-62.
• Hirsch, Ernst, Hatıralarım, Kayzer Dönemi-Weimar Cumhuriyeti- Atatürk Ülkesi, Sevinç Matbaası, Ankara 1985.
• Hirsch, Ernst, Hukuki Bakımdan Fikri Say, Cilt II, İktisadi Yürüyüş Matbaası, İstanbul 1943.
• Kayaoğlu, Tacettin, Türkiye’de Tercüme Müesseseleri, Kitabevi Yayınları, İstanbul 1998.
• Kumsar, İsmail Alper, “Servet-i Fünûn’a Muhalif Bir Süreli Yayın: İrtika”, Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, S 38, 2015, s.179-200.
• Lozan Barış Konferansı, Tutanaklar-Belgeler, Çev. Seha L. Meray, Cilt I-VIII, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2001.
• Lozan Telgrafları I (1922-1923), Haz. Bilal N. Şimşir, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1990.
• Nur, Rıza, Hayat ve Hatıratım, Cilt III, Altındağ Yayınevi, İstanbul 1967.
• Öztrak, İlhan, “Fikir ve Sanat Eserleri Üzerindeki Hakların Korunması Yönünden Pozitif Hukuktaki Tarihi Gelişim”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt XXV, S 3, 1970, s.1-7.
• Records of The Diplomatic Conference For The Revision of The Berne Convention (Paris, July 5 to 24, 1971), WİPO Publication, Geneva 1974.
• Records of The Intellectual Property Conference of Stockholm (1967), Cilt I-II, WİPO Publication, Geneva 1971.
• Resmî Gazete, 13 Aralık 1951; Resmî Gazete, 16 Haziran 1930; Resmî Gazete, 2 Haziran 1951; Resmî Gazete, 26 Haziran 1930; Resmî Gazete, 29 Mayıs 1930.
• Röthlisberger, Ernst, Gesetze über das Urheberrecht in allen Ländern, nebst den darauf bezüglichen Internationalen Verträgen und den Bestimmungen über das Verlagsrecht, Verlag von G. Hedeler, Leipzig 1902.
• Schwardz B., Andreas, “Yabancı Memleketlerde Telif Hukukunun Bugünkü Durumu”, Çev. Bülent Davran, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt VII, S 2-3, 1941, s.519-540.
• Soysal, İsmail, Türkiye’nin Siyasal Antlaşmaları I, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2000.
• Tercüme, 19 Mayıs 1940; Tevhîd-i Efkâr, 13 Şevval 1341 (29 Mayıs 1339); Tevhîd-i Efkâr, 14 Şevval 1341 (30 Mayıs 1339); Tevhîd-i Efkâr, 20 Şevval 1341 (5 Haziran 1339).
• The Berne Convention, (For the Protection of Literary and Artistic Works from 1886 to 1986), International Bureau of Intellectual Property, Geneva 1986.
• Türkçe Sözlük, Cilt II, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1998.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, 10 Nisan 1926.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, 16 Şubat 1929.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, 21 Mayıs 1927.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, 23 Mayıs 1951.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Gizli Celse Zabıtları, 1 Kânunusani 1338 (1 Ocak 1922).
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu: 30.10.0.0., Yer No: 20.118.1.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu: 30.10.0.0., Yer No: 220.481.3.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu: 30.18.1.1., Yer No: 18.23.14.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu: 30.18.1.1., Yer No: 24.27.6.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu: 30.18.1.1., Yer No: 30.56.6.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu: 30.18.1.1., Yer No: 27.74.17.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu: 30.18.1.1., Yer No: 28.17.19.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu: 30.18.1.2., Yer No: 11.31.9.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), Bâbı-ı Alî Evrak Odası (BEO), 3312/248332.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), Hariciye Nezâreti İdare (HR. İD.), nr: 1850/1.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), Hariciye Nezâreti Tahrîrat Kalemi (HR. TH.), nr: 52/79.
• Ulus, 12 Mayıs 1939; Ulus, 6 Mayıs 1939.
• Vakit, 12 Mayıs 1939; Vakit, 6 Mayıs 1939.