Atatürk ve Harf İnkılâbı

Yıl 2011, Cilt: 27 Sayı: 79, 37 - 70, 01.03.2011

Cengiz Dönmez

Öz

Atatürk’e göre iyi eğitilmiş bilinçli bir toplum, cumhuriyet yönetiminin yerleşmesi ve yaşaması için gereklidir. Böyle bir toplumu
oluşturmak, öncelikle okuma yazmanın kolay öğrenildiği bir alfabe
ile mümkündür. Bu noktada bir Harf İnkılâbı kaçınılmazdır ve yapılmalıdır. İşte bu çalışmada; ilk olarak Atatürk’ün Harf İnkılâbı ile ilgili düşünceleri ve bu konudaki çalışmaları anlatılmış ve daha sonra
da Harf İnkılâbı’nın amaçları, gerçekleştirilmesi ve uygulanması gibi konular üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Alfabe, Harf İnkılâbı, Atatürk’ün Harf İnkılâbı ile İlgili Düşünce ve Çalışmaları, Dil Encümeni

Atatürk and Alphabet Reform

Öz

From Atatürk’s point of view, a well-educated and conscious society is required for the republican administration’s establishment
and survival. Generating such a society is primarily possible with an
alphabet can be learned literacy swimmingly. At this point an Alphabet Reform is indispensable and it must be done. In this study firstly, Atatürk’s ideas and studies about Alphabet Reform had been explained and then focused on issues such as Alphabet Reform’s purposes, realization and implementation. 

Anahtar Kelimeler

Alphabet, Alphabet Reform, Atatürk’s Ideas and Studies about Alphabet Reform, Language Commission

Kaynakça

• BAŞBAKANLIK DEVLET ARŞİVLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ CUMHURİYET ARŞİVİ KATALOGLARI Tarih: 02.10.1928, Dosya: M94, Fon Kodu: 230.0.0.0, Yer No: 149.56.8.
• Tarih: 07.11.1928, Dosya: 1476, Fon Kodu: 30.10.0.0, Yer No: 144.32.6.
• Tarih: 10.11.1928, Fon Kodu: 51.0.0.0, Yer No: 3.18.2.
• Tarih: 24.11.1928, Fon Kodu: 51.0.0.0, Yer No: 5.46.8.
• Tarih: 10.12.1928, Fon Kodu: 51.0.0.0, Yer No: 5.46.12.
• Tarih: 03.01.1929, Sayı: 7518, Dosya: 147-8, Fon Kodu: 30.18.1.2, Yer No: 1.11.28.
• Tarih: 23.12.1931, Sayı: 12073, Dosya: 147-22, Fon Kodu: 30.18.1.2, Yer No: 24.81.15.
• Tarih: 06.12.1932, Dosya: 14714, Fon Kodu: 30.10.0.0, Yer No: 144.32.14.
• Tarih: 19.03.1933, Sayı: 14034, Fon Kodu: 30.18.1.2, Yer No: 34.18.17.
• Cumhuriyet; 2 Aralık 1928.
• Cumhuriyet; 2 Kasım 1928.
• Akşam; 1 Eylül 1928.
• Hâkimiyet-i Millîye; 27 Haziran 1928
• Ergün, Mustafa; Atatürk Devri Türk Eğitimi, Ocak Yayınları, Ankara 1997.
• Eroğlu Hamza, Gönülal İsmet, Arıkan Muzaffer; Atatürk ve Türk Toplumu, Türkiye Zirai Donatım Kurumu Yayınları, Ankara 1981.
• Heid, Uriel; Türkiye’de Dil Devrimi, Çeviren Nejlet Öztürk, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2001.
• İnan, A. Afet , M. Kemal Atatürk’ün Karlsbad Hatıraları, TTK Yayınları, Ankara 1983.
• İnan, A. Afet ; Ellinci Yılında Türk Harf Devrimi, Harf Devriminin 50. Yılı Sempozyumu, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, TTK Basımevi, Ankara 1991.
• Jaschke, Gotthard; Yeni Türkiye’de İslamlık, Çeviren Hayrullah Örs, Birinci Baskı, Bilgi Yayınevi, Ankara 1972.
• Kansu, Mazhar Müfit ; Erzurum’dan Ölümüne Kadar Atatürk’le Beraber, C.I, 3. Baskı, TTK Yayınları, Ankara 1988.
• Korkmaz, Zeynep; Atatürkçü Düşüncede Türk Dilinin Yeri, Atatürk’ün Düşünce Yapısı ve Türkiye, (Seçilmiş Makaleler), Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Ankara 2006.
• Paçacıoğlu, Burhan; Sivas Basınında Harf İnkılâbı, Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları, Önder Matbaacılık, Sivas 1990.
• Sonnenhol, Gustov Adolf; Günümüzde Atatürk Kültür Devrimi ve Gelişim, Mustafa Kemal Atatürk 1881-1981, Çeviren Murat Ünlü, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara 1997.
• Şimşir, Bilal N.; Türk Yazı Devrimi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1992.
• TBMM Kanunlar Mecmuası; C. 7, TBMM Matbaası, Ankara 1929.
• TBMM Zabıt Ceridesi; C.5, TBMM Basımevi, Ankara 1928.
• Tüfekçi, Gürbüz D.; Atatürk’ün Düşünce Yapısı, 2. Baskı, Atatürk’ün Doğumunun 100. Yıl Armağanı, Tes-İş Federasyonu Yayınları, Ankara 1981.
• Türkiye Cumhuriyeti Hükümetleri 1923 – 1960; C.I, Başbakanlık Basımevi, Ankara 1978.
• Velidedeoğlu, Hıfzı V.; Millî Mücadele Anılarım, 2. Baskı, Hil Yayınları, İstanbul 1983.
• Akalın, Şükrü Haluk; Cumhuriyet Döneminde Türkçe, Türkler Ansiklopedisi, Cilt 18, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002.
• Akyüz, Yahya; Atatürk’ün Eğitim Düşüncesinin Kökenleri, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt VIII, Sayı 23, Ankara 1992.
• Taneri, Aydın; Atatürk ve Harf İnkılâbı, Millî Kültür, Sayı 63, Aralık 1988.
• Ortaylı, İlber; Tarihsel ve Toplumsal Nedenleriyle Harf Devrimi, Atatürk Dönemi’nin Ekonomik ve Toplumsal Tarihi İle İlgili Sorunlar Sempozyumu, İstanbul Yüksek İktisat ve Ticaret Mektebi Mezunları Derneği Yayını, İstanbul 1977.
• Ortaylı, İlber; Harf Devrimi Üzerine Bir Değerlendirme. Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, C5, İletişim Yayınları.