“Fikir Hareketleri” Dergisinde (1933-1940) Hüseyin Cahit’in (Yalçın) Türk Devrimi’ne Bakışı

Yıl 2006, Cilt: 22 Sayı: 64-65-66, 347 - 378, 05.11.2006

Nahit Yüksel

Öz

Hüseyin Cahit (Yalçın) (1875-1957), elli yılı aşkın meslek yaşamında üç
ayrı devrede (1908-1914, 1922-1925 ve 1943-1947) Tanin gazetesini çıkaran ünlü gazeteci ve siyasetçidir. İttihat ve Terakki örgütünün önde gelen
üyelerinden biridir. Henüz Kurtuluş Savaşı’nın sürdüğü sırada İstanbul’da
çıkardığı Tanin gazetesinde, Savaş’a destek vermekle birlikte, Ankara Hükümeti ile zaman zaman belirli konularda ters düşmüş ve adı muhalif gazetecilerle birlikte anılmaya başlanmıştır. Cumhuriyetin ilanı usulüne ve
Hilafetin kaldırılmasına karşı takındığı tutum dolayısıyla Cumhurbaşkanı
Mustafa Kemal Paşa’nın ve Hükümetin tepkisini çekmiş, İstiklal Mahkemelerinde yargılanmış ve Nutuk’ta ağır bir dille suçlanmıştır. Bu makalenin amacı, Hüseyin Cahit’in (Yalçın) Türk Devrimini nasıl yorumladığını
ve siyasal iktidarla ne tür ilişkisinin olduğunu, 1933-1940 devresinde yayımlanan haftalık Fikir Hareketleri dergisinden izlemektir. Başyazar,
1920’li yılların kötü izlenimlerini silme ve siyasal iktidarla uzlaşma arayışı içindedir. Dergide, orta sınıf söylemine dayalı bir demokrasi savunusu
yapmıştır. Cumhuriyetin kuruluşu esnasında temsili demokrasinin gereklerinin yerine getirilmemesini (Cumhuriyet Halk Fırkası Liderliği ile Cumhurbaşkanlığı’nın aynı kişide birleşmesini) kıyasıya eleştiren Tanin Başyazarı’nın yerini, Fikir Hareketleri’nde, bu kez, iki savaş arası dönemin dünya koşullarını (diktatörlüklerin yaygınlaşması ve demokrasinin gözden
düşmesi) dikkate alan, demokrasiyi korumak pahasına, gerektiğinde kısa
süreli diktatörlükleri bile salık veren, iktisadi hürriyeti demokrasi için olmazsa olmaz koşul saymayan ve anti-komünist söylemi dergisinin ana
söylemi yapan bir Hüseyin Cahit almıştır. 

Anahtar Kelimeler

Hüseyin Cahit (Yalçın), orta sınıf, demokrasi, Fikir Hareketleri, diktatörlük

Hüseyin Cahit Yalçın’s View to Turkish Revolution in Magazine “Fikir Hareketleri”

Öz

Hüseyin Cahit (Yalçın) (1875-1957), is a famous journalist and
politician had issued the well-known newspaper "Tanin" within three
diffrent periods (1908-1914, 1922-1925, 1943-1947) over his fifty years
occupational life. He was one of the very important members of the party
of "İttihat ve Terakki". During the Independence War, although he
supported the war in his daily, Tanin, issued in İstanbul, at the same time
he had some disputes with TGNA Governement with some spesific issues
and therefore his name was started to be called as opponent journalists.
The President Mustafa Kemal and the governement criticized of his
attitude about the proclamation of republic and abolishment of caliphate,
the editor underwent a trial at Liberty Court and was accused in "Nutuk"
severely. The aim of this article is to follow-up Hüseyin Cahit’s
explanation of Turkish revolution and his relations with the politicial
power from weekly magazine "Fikir Hareketleri" which was publihed in
the period of 1933-1940. The editor was seeking for an elimination of the
negative impressions of 1920s and comprime with the politicial power. In
the journal he had made a middle-class expression based democracy
defending. The editor of Tanin, who had criticised the infringement of
requirement of representative democracy (for example combination of the
presidency of republic and the leadership of "Cumhuriyet Halk Fırkası" on
the same figure) very hardly is replaced with the Hüseyin Cahit, who took
into consideration the world conditions (dictatorship became widespread
and democracies became unpopular of the period between two wars)
commended short term dictatorship when necessary for protecting the
democracy, not adopted the economic liberty as an indispensable
requirement and made the anti-communist expression as the basic
expression for his journal in the "Fikir Hareketleri".

Anahtar Kelimeler

Hüseyin Cahit (Yalçın), middle-class, democracy, Fikir Hareketleri, dictatorship

Kaynakça

• -