“Çanakkale” Can’t be Passed Through in Respect of Tanin Newspaper

Yıl 2005, Cilt: 21 Sayı: 61, 123 - 182, 11.03.2020

Şaduman Halıcı

https://doi.org/10.33419/aamd.702440

Öz

The balance between the big industrializing countries broke down as Germany achieved its unity in XIX th century. The economic and political benefits made German and Austro-Hungarian Empire get closer. England, France and Russia took place against them. The tension between the two groups turned to a battle as crown prince of Austro-Hungarian Empire was killed. Ottoman Empire declared its neutrality proclamation when the war began. Hovvever, after a short while, it joint the war beside of German powers as a result of Enver Paşa’s efforts. Ottoman Army had a heavy loss because of cold weather and diseases in Sarıkamış. On the other hand, Russia started to lose against Germany because of its social and economic problems. England and France decide to pass through the Straits in order to save Russia. They were also planning to end the war.

England and France began to implement their plans by making the maneuvers first from the land then from both land and sea with the back up of their colonies. But they sustained defeats one by one in Gelibolu, (Gallipoli) the land to where they came with great expectations, and had to evacuate the peninsula.

Newspaper Tanin, the one who advocated that Straits couldn’t be passed as a spokesman of ittihat ve Terakki Committee, watched the maneuver with a great attention. It described the war as a new battle between İslam and Christianity. Throughout the War, it kept dwelling upon the military conditions of both sides and the reasons of the defeats of both allied powers and success of Turkish soldiers via news, comments and the letters which were sent by front correspondents. It called attention on the fake publications of France and England press. It called out the nation on duty for the requirements of the army. It criticized the movements of allied powers those were not obeying the Law of War and they invited the Government to take precautions. They welcomed the Çanakkale Glory with great enthusiasm and evaluated the consequences of the glory for Turkey.

Anahtar Kelimeler

Newspaper Tanin, Çanakkale - Dardanelle, Gelibolu Yarımadası Gallipoli Peninsula, Boğazlar - Straits, Anafartalar

Tanin Gazetesine Göre “Çanakkale” Geçilmez

Öz

Avrupa’nın sanayileşen büyük devletleri arasındaki denge XIX. yüzyılda Almanya’nın birliğini sağlaması ile bozuldu. Yeni düzende ekonomik ve siyasal çıkarlar Almanya ile Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nu birbirine yaklaştırdı. Karşısında ise İngiltere, Fransa ve Rusya yer aldı. Gruplar arasındaki gerginlik Avusturya-Macaristan veliahdının öldürülmesi İle sıcak çatışmaya dönüştü. Savaş başladığında Osmanlı İmparatorluğu tarafsızlığını ilân etti. Ancak kısa süre sonra Enver Paşanın girişimleri ile Almanya yanında I. Dünya Savaşı’na katıldı. Osmanlı ordusu daha savaşın başında Sarıkamış’ta Ruslardan öte soğuk ve hastalık yüzünden büyük kayıplara uğradı. Ekonomik ve toplumsal sorunlarla karşı karşıya kalan Rusya ise Almanlar karşısında yenilgi almaya başladı. İngiltere ve Fransa, müttefikleri olan Rusya’yı bu durumdan kurtarmak için Boğazları geçme projelerini uygulama kararı aldı. Böylece savaşı da bitirmeyi plânlıyorlardı.

İngiltere ve Fransa, sömürgelerinden aldıkları destekle Önce karadan, ardından hem karadan hem denizden yaptıkları harekâtla plânlarını uygulamaya koydular. Ancak, büyük umutlarla geldikleri Gelibolu’da, ardı ardına yenilgi aldılar ve sonunda yarımadayı boşalttılar.

Harekâtın başından itibaren Boğazların geçilemeyeceğini savunan ve İttihat ve Terakki Cemİyeti’nin sözcüsü olan Tanin gazetesi de harekâtı duyarlılıkla izledi. Savaşı, Müslümanlık ile Hıristiyanlık arasındaki yeni bir mücadele olarak niteledi. Savaş süresince verdiği haber ve yorumlarla, cephe muhabirlerinin gönderdiği mektuplarla tarafların askerî durumları, müttefiklerin yenilgi ve Türk askerinin başarı nedenleri üzerinde durdu. İngiliz ve Fransız basınının yalan yayınlarına kamuoyunun dikkatini çekti. Ordunun gereksinimleri için ulusu göreve çağırdı. Müttefiklerin savaş hukuku dışına çıkan hareketlerini eleştirdi. Hükümeti önlem almaya çağırdı. Çanakkale zaferini büyük bir coşku ile karşıladı ve zaferin Türkiye açısından sonuçlarını değerlendirdi.

Anahtar Kelimeler

Tanin Gazetesi, Çanakkale, Gelibolu Yarımadası, Boğazlar, Anafartalar

Kaynakça

• Tanin, 10 Mart 1915 (25 Şubat 1331), No: 2234
• “Siyasat: Bombardımanın Esrarı”, Tanin, 11 Mart 1915 (26 Şubat 1331), No: 2235
• “Siyasat; Boğazlar, Rusya, İngiltere”, Tanin, 29 Mart 1915 (16 Mart 1331), No: 2253
• Tanin, 24 Mart 1915 (11 Mart 1331), No: 2248
• “Sİyasat: İngiltere’nin Bir Oyunu”, Tanin, 26 Mart 1915 (13 Mart 1331), No: 2250
• Siyasal: Rus Musibeti”, Tanin, 4 Mart 1915 (19 Şubat 1331), No: 2228
• Siyasat: Boğazlar, Rusya, İngiltere”, Tanin, 29 Mart 1915(16 Mart 1331), No: 2253
• “Siyasat: İngiliz Nefreti”, Tanin, 17 Temmuz 1915 (4 Temmuz 1331), No: 2263
• “Siyasat: İngilizler Ne İle Meşgul”, Tanin, 21 Temmuz 1915 (8 Temmuz 1331), No: 2267
• Tanin, 24 Mart 1915(11 Mart 1331), No: 2248
• Tanin, 21 Şubat 1915 (8 Şubat 1330), No: 2218
• Tanin, 18 Mart 1915 (5 Mart 1330), No: 2242
• Tanin, 21 Şubat 1915 (8 Şubat 1330), No: 2218
• Tanin, 24 Şubat 1915 (11 Şubat 1330), No: 2220
• Tanin, 26 Şubat 1915 (13 Şubat 1330), No: 2222
• Tanin, 26 Şubat 1915 (13 Şubat 1330), No: 2222
• Tanin, 27 Şubat 1915 (14 Şubat 1330), No: 2223
• Tanin, 2 Mart 1915 (17 Şubat 1330), No: 2226
• “Siyasat: Boğazlar Önünde Nümayişler”, Tanin, 3 Mart 1915 (18 Şubat 1330), No: 2227
• Tanin, 4 Mart 1915 (19 Şubat 1330), No: 2228; 5 Mart 1915 (20 Şubat 1330), No: 2229
• Tanin, 6 Mart 1915 (21 Şubat 1330), No: 2230; 7 Mart 1915 (22 Şubat 1330), No: 2231
• Tanin, 8 Mart 1915 (23 Şubat 1330), No; 2232
• Tanin, 9 Mart 1915 (24 Şubat 1330), No: 2233
• Tanin, 10 Mart 1915 (25 Şubat 1330), No: 2234
• Tanin, 11 Mart 1915 (26 Şubat 1330), No: 2235
• Tanin, 12 Mart 1915 (27 Şubat 1330), No: 2236
• Tanin, 6 Mart 1915 (21 Şubat 1330), No: 2230
• Tanin, 18 Mart 1915 (5 Mart 1330), No: 2242
• Tanin, 15 Mart 1915(2 Mart 1331), No: 2239
• Tanin, 14 Mart 1915 (1 Mart 1331), No: 2238; 16 Mart 1915 (3 Mart 1331), No: 22340
• Tanin, 15 Mart 1915 (2 Mart 1331), No: 2239
• Tanin, 16 Mart 1915 (3 Mart 1331). No: 2240
• Tanin, 18 Mart 1915 (5 Mart 1331), No: 2242
• Tanin, 19 Mart 1915 (6 Mart 1331), No: 2243
• “Çanakkale Harekatı Bahriyesi 4”, Tanin, 15 Kanunusani 1916 (2 Kanunusani 1331), No: 2545
• Tanin, 25 Mart 1915 (12 Mart 1331), No: 2249
• Tanin, 22 Mart 1915 (9 Mart 1331), No: 2246
• Tanin, 27 Mart 1915 (14 Mart 1331), No: 2251
• “Siyasat: Yeııi Zafer”, Tanin, 20 Mart 1915 (7 Mart 1331), No: 2244
• Tanin, 20 Mart'1915 (7 Mart 1331), No: 2244
• “Siyasal: Yalan Siyaseti”, Tanin, 23 Mart 1915 (10 Mart 1331), No: 2247
• ^Tanin^ö Mart 1915 (13 Mart 1331), No; 2250
• 4 - 1 “Siyasat: Son Zafer ve Tesİratı”, Tanın, 21 Mart 1915 (8 Mart 1331), No: 2245
• Tanin, 6 Nisan 1915 (24 Mart 1331), No: 2261
• Tanin, 20 Mart 1915 (7 Mart 1331), No: 2244; 21 Mart 1915 (8 Mart 1331), No: 2245
• Tanin, 22 Mart 1915 (9 Mart 1331), No: 2246
• Tanin, 12 Nisan 1915 (30 Mart 1331), No: 2267
• Tanin, 24 Mart 1915 (11 Mart 1331), No: 2248
• Taııin, 20 Mart 1915 (7 Mart 1331), No: 2244
• Tanin, 25 Mart 1915 (12 Mart 1331), No: 2249
• Tanin, 6 Nisan 1915 (24 Mart 1331), No: 2261
• Tanin, 26 Mart 1915 (13 Mart 1331), No: 2250
• Tanin. 18 Mart 1915 (5 Mart 1331), No: 2242
• Taııİn, 22 Mart 1915 (9 Mart J331), No: 2246
• Tanin, 24 Mart 1915 (11 Mart 1331), No: 2248
• Tanin, 20 Mart 1915 (7 Mart 1331), No: 2244
• Tanin, 21 Mart 1915 (8 Mart 1331), No: 2245; 22 Mart 1915 (9 Mart 1331), No: 2246
• “Tanin, 28 Mart 1915 (15 Mart 1331), No: 2252
• Tanin, 30 Mart 1915 (17 Mart 1331), No: 2254
• Tanin, 5 Nisan 1915 (23 Mart 1331), No: 2260; 7 Nisan 1915 (25 Mart 1331), No: 2262
• Tanin, 13 Temmuz 1915 (30 Haziran 1331), No: 2359
• Tanin, 3 Teşrinisani 1915 (21 Teşrinievvel 1331), No: 247
• Taııin, 22 Kanunuevvel 1915 (9 Kanunuevvel 1331), No: 2521
• Tanin, 22 Kanunuevvel 1915 (9 Kanunuevvel 1331), No: 2521
• Tanin, 19 Mayıs 1915 (6 Mayıs 1331), No: 2306
• Tanin, 18 Mayıs 1915 (5 May ( s 1331), No: 2305
• Tanin, 19 Mayıs 1915 (6 Mayıs 1331), No: 2306
• Tanin, 10 Temmuz 1915 (27 Haziran 1331), No: 2356
• Tanin, 14 Mayıs 1915 (1 Mayıs 1331), No: 2299; 15 Mayıs 1915 (2 Mayıs 1331), No: 2300
• Tanin, 15 Mayıs 1915 (2 Mayıs 1331), No: 2300
• Tanin, 19 Mayıs 1915 (6 Mayıs 1331), No: 2306
• Tanin, 26 Mayıs 1915 (13 Mayıs 1331), No: 2313; 27 Mayıs 1915 (14 Mayıs 1331), No: 2314
• Tanin, 28 Mayıs 1915 (15 Mayıs 1331), No: 2315
• Tanin, 21 Mayıs 1915 (8 Mayıs 1331), No: 2308
• “Siyasal: Çanakkale Muharebesinde Yeni Bir Safha”, Tanin, 28 Mayıs 1915 (15 Mayıs 1331), No: 2315 Tanin, 29 Mayıs 1915 (16 Mayıs 1331), No: 2314
• Tanin, 29 Mayıs 1915 (16 Mayıs 1331), No: 2314
• Tanin, 6 Haziran 1915 (24 Mayıs 1331), No: 2322
• Tanin, 3 Haziran 1915 (21 Mayıs 1331), No: 2319
• Tanin, 6 Haziran 1915 (24 Mayıs 1331), No: 2322
• Tanin, 16 Temmuz 1915 (3 Temuz 1331), No: 2362
• T\»nin, 4 Haziran 1915 (22 Mayıs 1331), No: 2320
• Taniıı, 7 Haziran 1915 (25 Mayıs 1331), No: 2325
• “Siyasat: Yeni Zafer”, Tanin, 7 Haziran 1915 (25 Mayıs 1331), No: 2325
• Tanın, 8 Haziran 1915 (26 Mayıs 1331), No: 2326
• Tanin, 8 Haziran 1915 (26 Mayıs 1331), No: 2326
• Tanin, 19 Haziran J915 (6 Haziran 1331), No: 2335.
• Ellis Ashmead Bartlett, Çanakkale Gerçeği, İstanbul: Yeditepe Yayınevi, 2005
• Tanin, 20 Haziran 1915 (7 Haziran 1331), No: 2336; 21 Haziran 1915 (8 Haziran 1331), No: 2337
• Tanin, 23 Haziran 1915 (10 Haziran 1331), No: 2339; 24 Haziran 1915 (11 Haziran 1331), No: 2340
• Tanin, 26 Haziran 1915(13 Haziran 1331), No: 2342
• Hanin, 23 Haziran 1915 (10 Haziran 1331), No: 2339
• Tanın, 30 Haziran 1915 (16 Haziran 1331), No: 2345
• Tanin, 1 Temmuz 1915 (18 Haziran 1331), No: 2347; 2 Temmuz 1915 (19 Haziran 1331), No: 2348
• Tanin, 3 Temmuz 1915 (20 Haziran 1331), No: 2349
• Tanin, 4 Temmuz 1915 (21 Haziran 1331), No: 2350
• Tanin, 5 Temmuz 1915 (22 Haziran 1331), No: 2351; 8 Temmuz 1915 (25 Haziran 1331), No: 2354
• Tanin, 7 Temmuz 1915 (24 Haziran 1331), No: 2353
• Tanin, 5 Temmuz 1915 (22 Haziran 1331), No: 2351
• Tanin, 7 Temmuz 1915 (24 Haziran 1331), No: 2353
• Tanin, 8 Temmuz 1915 (25 Haziran 1331), No: 2354
• Tanin, 8 Temmuz 1915 (25 Haziran 1331), No: 2354
• “Sİyasat: Çanakkale ve Arkanjel”, Tanin, 13 Temmuz 1915 (30 Haziran 1331), No: 2359
• Tanin, 14 Temmuz 1915 (1 Temmuz 1331), No: 2360
• Tanin, 15 Temmuz 1915 (2 Temmuz 1331), No: 2361.