Mustafa Kemal Paşanın Büyük Taarruz Öncesinde Süvari Kolordusunu Denetlemesi ve Ilgın Manevrasında Süvari Kolordusu

Yıl 2004, Cilt: 20 Sayı: 58, 203 - 230, 01.03.2004

Zekeriya Türkmen

Öz

Mustafa Kemal Paşa, Büyük Taarruz öncesi gizlilik prensibi içerisinde Türk ordusunun hazırlıklarını tamamlamış; cephe hattına yaptığı gezilerle ordunun genel durumu yanında harbe hazırlık durumunu yerinde incelemiştir. 27 Mart - 4 Nisan 1922 tarihlerini kapsayan Batı Cephesi’ne yönelik teftiş gezisine Sovyet elçisi Aralov İle Azerbaycan elçisi Abİlov da katılmıştır. Bu sırada TBMM hüküme¬tine dost olan bu iki ülke heyetinin Batı Cephesi’ne götürülmeleri son derece anlamlıdır. Başkomutan, Türkiye’nin dostu olan ülke temsilcilerine Türk ordularının harbe hazırlık durumunu yerinde göstererek siyasî anlamda Sovyetler ve Azerbaycan’ın desteğini sürdürmelerini amaçladığı gibi, onlar vasıtasıyla dış dünyaya bir mesaj vermek, kendi kendisine yeterlilik ilkesi ile ordusunun ikmal ve iaşesini tamamlayan Türk milletinin başarıya çok yakın olduğunu göstermek istemiştir. Cephe hattında sürdürülen hazırlıkları Başkomutan Mustafa Kemal Paşa gururla takip etmiş, Sovyet ve Azerbaycan heyetleri de takdirle karşılamışlardır.

Başkomutan Mustafa Kemal Paşa heyetle birlikte Ankara’ya döndükten sonra 12 Nisan 1922 tarihinde yapılması plânlanan 5. Süvari Kolordusu manevrasını izlemek üzere Ilgın’a gitmiştir. Havaların yağmurlu geçmesinden dolayı 15 Nisan 1922 günü icra edilen ve iki süvari tümeninin katılımı ile gerçekleştirilen manevra başarılı geçmiştir. Mustafa Kemal Paşanın da haklı olarak gurur duymasına neden olan iyi eğitimli süvariler, Ağustos ayında başlayacak olan Büyük Taarruz harekâtında yıldırım hızıyla İzmir önlerine ulaşacaklardı.

Bu makalede Ilgm’da 5. Süvari Kolordusu tarafından Başkomutan Mustafa Kemal Paşanın emriyle düzenlenen büyük süvari manevrası ve Süvari Kolordusu-nun 1921-1922 yılma Batı Cephesi’ndeki faaliyetleri belgesel olarak anlatılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Ilgın manevrası, , 5. Süvari Kolordusu, Fahrettin (Altay) Paşa, Sovyet elçisi Aralov, Azerbaycan elçisi Abilov

Inspecting of the Cavalry Corps by Mustafa Kemal Pasha Before the Great Attack (Büyük Taarruz) and the Cavalry Corps in Ilgın Manaeuvre

Öz

Mustafa Kemal Pasha has completed the preparations of the Turkish Army under the principle of secrecy; has also observed the general State of the Army beside the State of readiness to war with trips to the front line. Aralov, Soviet Ambassador and Abilov, Azerbaijan Ambassador, have joined to the inspection trip directed to the Western Front which was made between March 27 - April 4, 1922. It was entİrely meaningful to take the two friend natİons of the government of the Turkish National Assembly to the Western Front. As the Chief-commander has aimed to keep the supports of Soviets and Azebaijan in means of politics by showing the sİtuation of the readiness of Tıırkish Army to war in its place and by this way, has desired to show that the Turkish Nation who completed the reinforcement and feeding of her army with the principle of self-sufficiency was so close to the success. The chief-commander, Mustafa Kemal Pasha, has proudly followed the preparations İn the front line and Soviet and Azerbaijani committees have witnessed to this with pleasure.

After the chief-commander, Mustafa Kemal Pasha, came back to Ankara with the commİttee, he has moved to Ilgın to watch the manoeouvre of the 5th Cavalry Corps which was planned to be realized on April 12, 1922. Although the manoeouvre has been realized on April 15, 1922 due to the rainy weather by the participation of 2 cavalry divisions, it has accomplished its mission. The well- traİned cavalries who made Mustafa Kemal Pasha feel proud, will have reached quickly to front of İzmir in The Great Attack [Büyük Taarruz] which will begin in AugLISt.

In this artİcle, the grand cavalry manoeuvre vvhich was realized İn Ilgın by the 5th Cavalry Corps with the order of the Chief-commander Mustafa Kemal Pasha and the activities of the cavalry corps İn the West Front between 1921-1922, have been described as documentary.

Anahtar Kelimeler

Chief-commander, Mustapha Kemal Pasha, Ilgın manoeuvre, 5th Cavalry Corps, Fahrettin (Altay) Pasha, Aralov, Soviet Ambassador, Abilov, Azerbaijan Ambassador

Kaynakça

• Zekeriya Türkmen, Mütareke Döneminde Ordunun Durumu ve Yemden Yapılanması (1918-1920), Ankara 2001
• Ferik Fahrettin (Altay), Türkiye İstiklal Muharebatında Süvari Kolordusu Harekâtı, Konya 1925
• Genelkurmay Başkanlığı Yay., Türk İstiklâl Harbi, Batı Cephesi, Büyük Taarruza Hazırlık ve Büyük Taarruz, c. Tl, Kısım 6, 1. Kitap, Ankara 1994
• Gnkur. ATAŞE Arşivi, İSH-20, Kulu (K): 1462, Göz (G): 72, Belge (B): 72/1-3
• Gnkur. ATAŞE Arşivi, İSH-20, K: 1642, G: 76, B: 76/1-2; ayrıca bk„ K: 1652, G: 72, B: 72/1-3
• Gnkur. ATAŞE Arşivi, ATAZB, K: 45, G: 6 aea
• TBMM GCZ., c. 3, îşbankass Yay., Ankara 1985, celse nr: 2, s. 6
• Gnkur. ATAŞE Arşivi, ATAZB, K: 45, G: 6 an, 6 ana, 6 ao
• Gnkur. ATAŞE Arşivi, ATAZB, K: 45, G: 6 aqa, 6 at
• S. İ. Aralov, Bir Sovyet Diplomatının Türkiye Hatıraları 1922-1923, Çev. Haşan Ali Ediz, İstanbul 1967
• “Aralov’un Türkiye Hatıraları”, Cumhuriyet, 24 Şubat 1967
• Fahrettin Altay, 10 Yıl Savaş 1912-1922 ve Sonrası, Ankara 1970
• Gnkur. ATAŞE Arşivi, ATAZB, K: 45, G: 6 baa, 6 bb, 6 bba
• Gnkıır. ATAŞE Arşivi, ATAZB, K: 45, G: 6 bba, 6bc, 6 bd
• Gnkur. ATAŞE Arşivi, ATAZB, K: 45, G: 7
• Babalık Gazetesi, sy: 859, 4 Nisan 1338 (1922)
• Mehmet Önder, “Akşehir'de Garp Cephesi Karargahı ve Büyük Taarruz Kararı”, Büyük Zafer’in 50 nci Yıldönümü Armağanı, İstanbul 1972
• Babalık Gazetesi, sy: 859, 4 Nisan 1338 (1922)
• Gııkur. ATAŞE Arşivi, ATAZB, K: 45, G: 7 ai, 7 aia, 7 aj
• Gnkur. ATAŞE Arşivi, İSH-21, K: 1778, G: 1, B: 1/J-l
• Gnkur. ATAŞE Arşivi, İSH-21, K: 1778, G: 1, B; 1/1-5
• Gnkur. ATAŞE Arşivi, İSH-21, K: 1778, G: l, B; 1/1-3
• Gnkur. ATAŞE Arşivi, İSH-21, K: 1778, G: 1, B: 1/1-6
• Gnkur. ATAŞE Arşivi, İSH-21, K: 1778, G; 1, B: 1/1-2
• Fahrettin Altay, On Yıl Savaş
• Gnkur. ATAŞE Arşivi, ATAZB, K: 45, G: 7 aa
• Kurtuluş Savaşı Günlüğü, c. IV
• Vakit gazetesi, 19 Nisan 1922
• İkdam gazetesi 20 Nisan 1922
• Gnkur. ATAŞE Arşivi, ATAZB, K: 45, G: 7 aq, 7 aqa, 7ar, 7 ara, 7 as, 7 at, 7 ata
• Rauf Orbay, Cehennem Değirmeni, Siyasî Hatıralarım, c. H, İstanbul 1993 Selahi R. Sonyel, Kurtuluş Savaşı Günlerinde İngiliz İstihbarat Servisi’nin Türkiye’deki Eylemleri, Ankara 1995
• Mustafa Kemal ATATÜRK, Nutuk, c. 11, Millî Eğitim Basımevi Ankara 1987
• Ali Ihsan Sabis, Harp Hatıralarım, İstiklal Harbi ve Gizli Cihetleri, c. 6, İstanbul 1993
• Genelkurmay ATAŞE Başkanlığı Yay., Türk İstiklal Harbi
• Batı Cephesi, Büyük Taarruz, İkinci Kitap
• İkdam gazetesi, 23 Ağustos 1338 (1922)
• Mustafa Kemal ATATÜRK, Nutuk, c. 11
• Mustafa Kemal ATATÜRK, Nutuk, c. II.