A philosophical and sociological approach to Atatürk's understanding of Education

Yıl 1989, Cilt: 5 Sayı: 15, 557 - 594, 01.07.1989

Mahmut Tezcan

Öz

Our topic is “Atatürk and Education Relations”. So far, some small articles have been written on this subject. We want to approach the subject from a different perspective in this review. Atatürk's sociological and philosophical views are not adequately examined. From this point of view, his educational views gain distinct importance. In other words, his approach to the phenomenon of” Education “will be dealt with in terms of” Sociology of Education “and the ” philosophy of Education". In this context, his educator personality, sociological, philosophical knowledge, and opinions, the innovations he brought to education will be clarified. Thus, the social view of the phenomenon of education in our country has gained a special quality with its personality. Turkish sociologists such as Ziya Gökalp, İ. Hakkı Baltacıoğlu and Prince Sabahattin brought a social perspective to the education of our country. Atatürk, on the other hand, has taken the social view of education both from a theoretical point of view and from a practical point of view and has introduced radical innovations in this regard. These qualities will be addressed in this review.

Anahtar Kelimeler

Atatürk, Educational Relations, Educational Philosophy, Sociology of Education

Atatürk'ün Eğitim Anlayışına Felsefi ve Sosyolojik Bir Yaklaşım

Öz

Konumuz, “Atatürk ve Eğitim İlişkileri”dir. Şimdiye değin bu konuda yazılmış ufak çapta bazı yazılara rastlanmaktadır. Biz bu incelememizde konuya farklı bir açıdan yaklaşmak istiyoruz. Atatürk’ün sosyolojik ve felsefî görüşleri yeterince incelenmiş değildir. İşte bu açıdan onun eğitimsel görüşleri ayrı bir önem kazanmaktadır. Yani onun “Eğitim” olgusuna yaklaşımı, “Eğitim Sosyolojisi” ve “Eğitim Felsefesi” açısından ele alınacaktır. Bu bağlamda onun eğitimci kişiliği, sosyolojik, felsefî bilgisi ve görüşleri, eğitime getirdiği yenilikler açıklığa kavuşturulacaktır. Böylece, ülkemizde eğitim olgusuna toplumsal bakış, onun kişiliğiyle özel bir nitelik kazanmıştır. Ziya Gökalp, î. Hakkı Baltacıoğlu ve Prens Sabahattin gibi Türk sosyologları, ülkemiz eğitimine toplumsal bakışı getirmişlerdir. Atatürk ise, eğitime toplumsal bakışı, hem kuramsal açıdan, hem de uygulama açısından ele almış ve bu konuda köklü (radikal) sayılabilecek yenilikler getirmiştir. Bu incelememizde onun bu niteliklerine değinilecektir

Anahtar Kelimeler

Atatürk, Eğitim İlişkileri, Eğitim Felsefesi, Eğitim Sosyolojisi

Kaynakça

• Akyüz, Y., Türkiye’de Öğretmenlerin Toplumsal Değişmedeki Etkileri, s. 165
• Bozdağ, İ., Atatürk’ün Fikir Kaynaklan, Milliyet, 11 Kasım 1974, s. 5
• Borak, S., Atatürk ve Edebiyat, s. 159
• İnan, A., Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Devrimi, s. 62
• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri I, s. 216
• Uyguner, M., “Atatürk’ün Okudukları”, Türk Dili, sayı 266, s. 217
• İnan, A., Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler, s. 290-293
• Uyguner, M., Atatürk’ün Tarih Kitapları, Türk Dili Dergisi, Sayı 254, s. 209
• Uyguner, M., Atatürk’ün Anılar Defteri, Türk Dili, Sayı 278, s. 883
• Kinross, L., Atatürk-Bir Milletin Yeniden Doğuşu, s. 37
• Yüce, Turhan, T., Atatürk Devrim Teorisi, s. 98
• İnan, A., Tarihten Bugüne, s. 124
• Başgöz, I. - Wilson, H., Türkiye Cumhuriyetinde Eğitim ve Atatürk, s. 228
• Turan, Ş., Atatürk’ün Düşünce Yapısını Etkileyen Olaylar, s. 21. 2. Baskı
• Tezel, Ş., Atatürk’ün Hatıra Defteri
• Perin, C., Atatürk Kültür Devrimi, s. 16
• Eren, H. “Atatürk ve Ziya Gökalp”, Türk Dili, Sayı 254, s. 172
• Tütengil, C.O., Atatürk ve Ziya Gökalp Bağlantıları, Türk Dili, Sayı 302, s. 580
• Heyd, U., Türk Ulusçuluğunun Temelleri, s. 196
• Saribay, A.Y., Ziya Gökalp ve Türk Devrimi. Sosyoloji Konferansları 14. Kitap, s. 89
• Yüce, T T, Atatürk Devrim Teorisi, s. 19
• Karal, E.Z., Atatürk’ten Düşünceler, s. 45
• Erdentuğ, N., “Atatürk’de Kültür Dinamizmi Görüşü”, Sosyal Âdet ve Gelenekler, s. 158
• Gökberk, M., Atatürk ve Uygarlık, Türk Dili, sayı 338, s. 279
• Freyer, H., Sosyolojiye Giriş, s. 89 ve San, C.: Max Weber’de Hukukun ve Meşru Otoritenin Sosyolojik Analizi, s. 74-75
• Tütengil, C.O., Atatürk’ü Anlamak ve Tamamlamak, s. 212-213
• Bozdağ, İsmet., Atatürk’ün Evrensel Boyutları, s. 32
• Alkan, Cevat., “Atatürk Felsefesinde İnsan Kavramı”, Eğitim ve Bilim, Sayı 46
• Akay, İ., Atatürkçülüğün İlkeleri, s. 264
• Koç, Ş., “Atatürk’ün Eğitim Felsefesi”, Atatürkçülük Nedir? s. 70 vd.
• Akarsu, B., Felsefe Terimleri Sözlüğü
• Tunalı, I., Felsefe, s. 54
• Timur, T., Türk Devrimi, s. 114
• Savcı, B., Atatürk Düşünü’nün Felsefe ve Toplumsal Özü Üzerine. Türk Dili, Sayı 278, s. 853
• Doğan, Hıfzı, “Atatürk’ün İşlevsel Eğitim Anlayışı”, Atatürk Devrimleri ve Eğitim Sempozyumu
• Atatürkçülük, 1. Kitap, s. 303
• Karagözoğlu, Galip, “Atatürk’ün Eğitim Savaşı”, Atatürk Araştırma Dergisi, Cilt II, Sayı 4, Kasım 1985, s. 210 vd.
• Kavcar, Cahit, “Yazı Devrimi-Dil ve Eğitime Getirdiği Kolaylıklar”, Ank. Üni. Eği¬tim Fak. Derg., Cilt 14, Sayı 1-2, s. 45
• Gedikoğlu, Şevket, Kemalist Eğitim İlkeleri, Uygulamalar, s. 25 v.d.
• Atatürkçülük, t. Kitap, s. 327
• Atatürkçülük, 3. Kitap, s. 159
• Mumcu, Ahmet, Atatürkçülükte Temel İlkeler, s. 125
• Bursalıoğlu, Ziya, "Atatürk Döneminde Eğitim Felsefesi ve Yenileşmesi”. Atatürk Devrimleri ve Eğitim Sempozyumu, s. 15
• Akyüz, Yahya, “Atatürk’ün Türk Eğitim Tarihindeki Yeri”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergi, cilt 4, Sayı 10, Kasım 1987
• Bursalıoğlu, Ziya, “Atatürk Dönemi Eğitim Politikası”, Atatürk Dönemi Ekonomi Politikası ve Türkiye’nin Ekonomik Gelişmesi, s. 187
• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, II., s. 360
• Tezcan, Mahmut, “Atatürk ve Spor”, Eğitim ve Bilim, Cilt 7, Sayı 40, Kasım 1982, s. 19 vd.
• Göksel, Burhan, Atatürk’ün Eğitim Konusunda Görüşleri ve Misak-ı Maarif”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergi, Cilt 1, Sayı 3. s. 955.
• .