Secularism In The Early Periods Of The Republic

Yıl 1985, Cilt: 1 Sayı: 2, 513 - 526, 01.03.1985

Ahmet Mumcu

Öz

The principle of secularism was perhaps the most controversial of Atatürk's reforms. XIX. Beginning in the century, the first feelings and actions that would give rise to secular thought developed gradually in Turkish society. But this development is not as powerful and effective as the development of the Turkish movement. Secularism, without its true nature being understood, is a form of hidden emotion, especially XX. It appeared in the minds of a very limited group of intellectuals at the turn of the century. As it is known, it is Atatürk who brought secularism to Turkish society by ending this uncertainty with a truly revolutionary movement.

Anahtar Kelimeler

Republic, secular, secularism, Revolution, Atatürk, Turkish Society

Cumhuriyetin İlk Dönemlerinde Lâiklik

Öz

Lâiklik ilkesi, Atatürk İnkılâpları arasında bir zamanlar belki de en çok tartışılmış olanıydı. XIX. Yüzyıldan başlayarak Türk toplumunda lâik düşünceyi doğuracak ilk duygular ve eylemler yavaş yavaş gelişmiştir. Ama bu gelişme, örneğin Türkçülük akımının gelişmesi gibi güçlü ve etkili değildir. Lâiklik, gerçek niteliği anlaşılmadan, gizli bir duygu biçiminde, özellikle XX. Yüzyıl başındaki sayıca çok sınırlı bir aydın kesiminin zihinlerinde belirmişti. Bilindiği gibi, bu belirsizliği tam anlamıyla inkılâpçı bir hareketle sona erdirip Türk toplumuna lâikliği getiren Atatürk’tür.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet, Laik, Laiklik, İnkılap, Atatürk, Türk Toplumu

Kaynakça

• Sivas Kongresi Tutanakları (Haz: İĞDEMİR, Uiuğ), Ankara 1969, s. 5, 3
• TUNAYA, Tank Zafer; Türkiye’de Siyasal Partiler, İstanbul 1952, s. 514
• Atatürk’ün Hatıra Defteri, (Haz.; TEZER, Şükrü), Ankara 1972, s. 75, 76
• KANSU, Mazhar Müfit: Erzurum’dan Ölümüne Kadar Atatürk’le Beraber, I, Ankara 1966, s. 130
• NUTUK, I. İstanbul 1950, s. 12
• MUMCU, Ahmet: Tarih Açısından Türk Devriminin Temelleri ve Gelişimi, Ankara 1976, s. 56
• Nisab-ı Müzakere Kanunu, Kanun No. 18, 5 Eylül 1336 (1920). DÜSTUR, Tertip III, Cı s. 57
• Meyers Enzyklopâdisches Lexion, Ed. 14, Mannheim 1975, s. 565
• Düstur, III. Tertip, C 3, s. 14.9
• Düstur, III. Tertip, C 3, s. 152-153
• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri I, İstanbul 1945, s. 261
• Nutuk II, İstanbul 1952, s. 812
• Teşkilât-ı Esasiye Kanununun bazı Mevaddının Tavzihan Tadiline Dair Kanun. No.: 364, 29 Ekim 1923. Düstur, III. Tertip C 5, s, 158
• Mektubun metni ve o günlerdeki olaylar için Bk.: SOYAK, Haşan Rıza: Atatürk’ten Hatıralar I, İstanbul 1973, s. 207
• Düstur, II. Tertip, Cilt 5, s. 323
• SEYYİT-Bey: Hilâfetin Mahiyet-i Şer’İyyesi, Ankara 1340
• ALTAY, Fahrettin: 10 Yıl Savaş (1912-1922) Ve Sonrası Görüp Geçirdiklerim, İstanbul 1970, s. 378
• TUNAYA, Siyasî Partiler, s. 617
• KARAL, Enver Ziya: Atatürk’ten Düşünceler, Ankara 1956, s. 41-92
• LEWlS, Bernard: Modern Türkiye’nin Doğuşu, (Çev.: KIRATLI, Metin), Ankara 1970, s. 269
• Özek, Çetin: Türkiye’de Lâiklik, İstanbul 1962, s. 482
• Afet, İnan: Medenî Bilgiler ve M. Kemal Atatürk’ün El Yazıları, Ankara 1969, s. 56 ve 352
• Ortaylı, İlber: Tarihsel ve Toplumsal Nedenleriyle Türk Harf Devrimi. “Atatürk Döneminin Ekonomik ve Toplumsal Sorunları, 1923-1938” İstanbul 1977, s. 406.