İzmir Assassination

Yıl 1994, Cilt: 10 Sayı: 28, 89 - 104, 01.03.1994

Cemal Avcı

Öz

İzmir Assassination, the newly established Republic of Turkey, the Great Leader Atatürk's revolutions that followed each other when trying to ascribe to the Turkish Nation had planned to kill him. Of course, at that time Ataturk died of losing the opportunity to be a contemporary of the Turkish people, it meant the destruction of secular Turkey. Therefore, these events by Ataturk and secular circles hostile to the Republic of Turkey is requested to be exploited. The fact that these circles, which support all kinds of movements against Ataturk, consider the İzmir Assassination incident as a material for them was the biggest factor in the preparation of this research. While the Republic was newly declared in 1926 and reforms aimed at bringing the country to the level of modern civilization were being made, opposition was made to these reforms for various reasons from various circles. Among those opponents were the Unionists who saw the right to power only in themselves. The Unionists did not see the right to power in any other period during the Constitutional Monarchy, but they were also influenced by the Bulgarian Commanders and carried out various activities to hold the power in their hands. They had sacrifices in themselves, they organized assassinations. The best Atatürk expressed this attitude of the Unionists who were tried as the accused of İzmir Assassination and many of whom were punished: “One Unionist is a good friend, two unionists are afraid, and there are no other ways of satisfaction for the three Unionists.”

Anahtar Kelimeler

İzmir Assassination, New Turkey, Unionists

İzmir Suikastı

Öz

İzmir Suikasti, yeni kurulmuş Türkiye Cumhuriyetinde, büyük önder Atatürk’ün Türk Milletine maletmeye çalıştığı inkılaplar birbirini izlediği sırada O’nu öldürmek amacıyla plânlanmıştı. Tabiiki o dönemde Atatürk’ün Ölmesi Türk halkının çağdaş olma fırsatını kaybetmesi, lâik Türkiye’nin yok olması anlamına geliyordu.
Bu nedenle, Atatürk ve lâik Türkiye Cumhuriyeti’ne düşman çevreler tarafından bu olay da istismar edilmek İstenmektedir. Atatürk karşıtı her türlü hareketi destekleyen bu çevrelerin İzmir Suikasti olayını da kendilerine malzeme olarak görmeleri bu araştırmamızın hazırlanmasında en büyük etken olmuştur. 1926 yılında Cumhuriyet yeni ilân edilmiş ve ülkeyi çağdaş medeniyet seviyesine çıkarmayı amaçlayan inkılâplar yapılmakta iken, bu inkılâplara çeşitli çevrelerden değişik nedenlerle muhalefet yapılıyordu. Bu muhaliflerin arasında iktidar hakkını sadece kendilerinde gören İttihatçılar da bulunmaktaydı. İttihatçılar Meşrutiyet döneminde de iktidar hakkını kendilerinden başkasında görmemişler, Bulgar Komitacılarından da etkilenerek, iktidarı ellerinde tutmak için çeşitli komitacı faaliyetlerde bulunmuşlardı. Kendi içlerinde fedailer barındırmışlar, suikastler tertip etmişlerdi. İzmir Suikasti sanığı olarak yargılanan ve birçoğu da ceza gören İttihatçıların bu tutumunu, yine en İyi Atatürk ifade etmiştir: “Bir İttihatçı iyi dosttur, iki ittihatçıdan korkulur, üç İttihatçı için ise iktidarı almaktan başka tatmin yolu yoktur."

Anahtar Kelimeler

İzmir Suikastı, Yeni Türkiye, İttihatçılar

Kaynakça

• Fethi Okyar, Üç Devirde Bir Adam, Tercüman Tarih Yay., İstanbul, 1980, s. 447
• Yusuf Hikmet Bayur, Türk İnkılâbı Tarihi, C. 1, T.T.K., Ankara, 1951, s. 44
• Fatih Rıfkı Atay, Çankaya, Bateş, İstanbul, 1980, s. 53-54,
• G. Jaesckhe, Kurtuluş Savaşı İle İlgili İngiliz Belgeleri, T.T.K. Yay., Ankara 1971, s. 166-167
• Doğu Ergil, Millî Müeadele’nin Sosyal Tarihi, Turhan Kitapevi, Ankara, 1981, s. 133
• Niyazi Berkes, Türkiye’de Çağdaşlaşma, Doğu-Batı Yay., İstanbul, 1978, s. 480-481
• Şevket Süreyya Aydemir, Tek Adam, C. 2 (1919-1922), Remzi Kitabevi, İstanbul, 1964, s. 369
• Mete Tuncay, Türkiye’de Sol Akımlar, Bilgi Yay., İstanbul 1978, s. 125
• Haşan Rıza Soyak, Atatürk’ten Hatıralar. C. 1, Yapı ve Kredi Bankası 50. Yıl Yayınları, İstanbul, 1973, s. 284-285
• Samih Nafiz Tansu, İttihat ve Terakki İçinde Dönenler, Anlatan: Galip Vardar, İnkılâp Yay., İstanbul, 1960, s. 398
• Tarık Zafer Kınaya, Türkiye’de Siyasî Partiler, Doğan Kardeş B., İstanbul, 1952, s. 606
• Behçet Cemal, Şeyh Sait İsyanı, Sel Yayınları, İstanbul, 1955, s. 10-11
• Kılıç Ali, İstiklâl Mahkemeleri, Sel Yayınları, İstanbul, 1955, s. 50.