Cumhuriyetin İlânında Emeği Geçenler

Yıl 2003, Cilt: 19 Sayı: 56, 673 - 704, 01.07.2003

Edip Semih Yalçın

Öz

Cumhuriyet, dilimize Arapça “Cumhur” kelimesiyle girmiştir. Cumhur, halk, ahali, büyük kalabalık anlamlarını ihtiva eder. Toplu bir halde bulunan kavim yahut millet demektir. Bu tanımdan hareketle Cumhuriyet veya Cumhuri Devlet ifadesi ise, İktidarın millete, umûma ait olduğunu öngören devlet şekli anlamına gelmektedir.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet, İlan, Emek

Kaynakça

• Yalçın, Edip Semih, Cumhuriyetin İlânında Emeği Geçenler, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 29, Ankara 1994.
• Sami, Şemsettin, Kamus-ı Türkî, Dersadet, 1317.
• Develioğlu, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara 1986.
• Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1988.
• Ögel, Bahaeddin, Türklerde Devlet Anlayışı (13. yüzyılın sonuna kadar), Ankara 1982.
• Arsel, Sadri Maksudi, Türk Tarihi ve Hukuk I, İstanbul 1947.
• Cebesoy, Ali Fuat, Sınıf Arkadaşım Atatürk, İstanbul 1967.
• Borak, Sadi, Bilinmeyen Yönleriyle Atatürk, İstanbul 1966.
• Kansu, Mazhar Müfit, Erzurum’dan Ölümüne Kadar Atatürk’le Beraber, Cilt: I, Ankara 1988.
• Egeli, Münir Hayri, Atatürk’ün Bilinmeyen Hatıraları, İstanbul 1954.
• Karal, Enver Ziya, Atatürk ve Cumhuriyetin Duyurulması, Türk Dili, Sayı: 278, Kasım 1974, s.837-838.
• Tezer, Şükrü, Atatürk’ün Hatıra Defteri, Ankara 1989.
• İnan, Afet, Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler, Ankara 1968.
• Us, Asım, Gördüklerim, Duyduklarım, Duygularım, İstanbul 1964.
• Eroğlu, Hamza, Atatürk ve Cumhuriyet, Ankara 1989.
• Giritli, İsmet, Atatürk Cumhuriyeti, İstanbul 1988.
• Ağaoğlu, Samet, Kuva-yı Milliye Ruhu, İstanbul 1944.
• Demirel, Ahmet, Birinci Mecliste Muhalefet II. Grup, İstanbul 1995.
• Tunaya, Tarık Zafer, Devrim Hareketleri İçinde Atatürk ve Atatürkçülük, İstanbul 1964.
• Cebesoy, Ali Fuat, Millî Mücadele Hatıraları, İstanbul 1953.
• Düstur, 3.Tertib, Cilt I.; Hâkimiyet-i Milliye, 27 Eylül 1923.
• Başgil, Ali Fuat ,Esas Teşkilat ve Siyasî Rejim Milletlerin Hukuki Hayatı Serisinden Türkiye (Kolektif Eser), İstanbul 1940.
• Eroğlu, Hamza, Türk İnkılâp Tarihi, İstanbul 1982.
• Soyak, Hasan Rıza, Atatürk’ten Hatıralar, Ankara 1981.
• Tülbentçi, Feridun Fazıl, Cumhuriyet Nasıl Kuruldu, İstanbul 1955.
• Atay, Falih Rıfkı, Çankaya, İstanbul 1984.
• İnönü, İsmet, Hatıralar, II. Kitap, Ankara 1987.
• Aydemir, Şevket Süreyya, Tek Adam, Mustafa Kemal 1922-1938, Cilt: III, İstanbul 1983.
• Atatürk, Mustafa Kemal, Nutuk, Cilt: II, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1989.
• TBMM Arşivi, Kemalettin Sami Paşa, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 203.
• TBMM Arşivi, Halit (Karsıalan) Paşa, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 452.
• TBMM Arşivi, Ruşen Eşref Ünaydın, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 442.
• TBMM Arşivi, Seyit Bey, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 440.
• TBMM Arşivi, Yusuf Kemal (Tengirşenk) Bey, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 266.
• TBMM Arşivi, Ragıp Soysal (Koca Ragıp Paşa), TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 300.
• TBMM Arşivi, Feridun Fikri Düşünsel, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 184.
• TBMM Arşivi, Refik Koraltan, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 289.
• TBMM Arşivi, İbrahim Süreyya Yiğit, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 367.
• TBMM Arşivi, Dr. Mazhar Germen, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 34.
• TBMM Arşivi, Ali Rıza Bey, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 563.
• TBMM Arşivi, Mehmet Dinç, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 51.
• TBMM Arşivi, Raif Dinç, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 506.
• TBMM Arşivi, Refet Bele, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 472.
• TBMM Arşivi, Yunus Nadi Abalıoğlu, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 230.
• TBMM Arşivi, Yahya Galip Kargı, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 280.
• TBMM Arşivi, Tunalı Hilmi, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 65.
• TBMM Arşivi, Kâzım (Özalp) Paşa, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 254.
• TBMM Arşivi, Ali Fethi Okyar, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 215.
• TBMM Arşivi, Vasıf Çınar, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 613.
• TBMM Arşivi, Fikret Onuralp, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 291.
• TBMM Arşivi, İlyas Sami Muş, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 353.
• TBMM Arşivi, Ebubekir Hâzini Tepeyran, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 274.
• TBMM Arşivi, İsmet İnönü, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 126.
• TBMM Arşivi, Eyüp Sabri Bey, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 572.
• TBMM Arşivi, Rasih Kaplan, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 29.
• TBMM Arşivi, Mehmet Emin Yurdakul, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 628.
• TBMM Arşivi, Celal Nuri İleri, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 180.
• TBMM Arşivi, Süleyman Sırrı İçöz, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 437.
• TBMM Arşivi, Mehmet Avni Doğan, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 466.
• TBMM Arşivi, Hakkı Ungan, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 425.
• TBMM Arşivi, Emin Sazak, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 168.
• TBMM Arşivi, Ali Rıza Bebe, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 216.
• TBMM Arşivi, Cevat Abbas Gürer, TBMM Azasının Tercüme-İ Hâl Kağıdı Örneği, No: 60.
• Cumhuriyetin İlânında Adı Geçenler (Şeyh Saffet Yetkin, Abdurrahman Şeref Bey, Ahmet Fuat Bulca, Hamdullah Suphi Tanrıöver, İsmet İnönü, Mehmet Emin Yurdakul), Başbakanlık Basın-Yayın Genel Müdürlüğü, 50.Yıl Armağanı, 1973.
• Tengirşenk, Yusuf Kemal, Vatan Hizmetinde, Ankara 1981.
• Yalçın, Edip Semih, Milli Mücadele’de Yusuf Kemal Tengirşenk, Gazi Üniversitesi Uygulama Merkezi Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, Ankara 1991.
• Yalçın, Edip Semih, Yusuf Kemal Tengirşenk, Kurtuluş Savaşına Yön Verenler, Cumhuriyetin Kuruluşunun 70. Yıl Armağanı, Ankara 1994.
• Aydın, Ayşe, Tunalı Hilmi, Hayatı ve Eserleri, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 1996.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi, Zabıt Ceridesi, Devre II, Cilt: 3.