Atatürk’ün Askerî Yaşamında Suriye Günleri

Yıl 2003, Cilt: 19 Sayı: 55, 163 - 208, 01.03.2003

Rahmi Doğanay

Öz

Balkanlarda, Osmanlının Avrupa yakasında bir liman şehri Selanik’te doğmuş olan Atatürk, hayatının ilerleyen dönemlerinde Suriye, Trablus, Doğu Anadolu ve Avrupa ülkelerine genellikle görevli olarak seyahatlerde bulunmuş, ileriki yıllarda yeni Türk devleti kurulurken buralarda edindiği tecrübe ve gözlemlerden yararlanmıştı. Birincisi daha ilk subaylık yıllarında ve İkincisi Birinci Dünya Savaşı’nda olmak üzere iki defa gittiği Suriye’de yaşadıkları da Onun tercihlerinde etkili olmuştu.

Anahtar Kelimeler

Atatürk, Mustafa Kemal, Suriye, I. Dünya Savaşı, Asker

Kaynakça

• Atay, Falih Rıfkı, Babanız Atatürk, Bayrak, Atatürkçülük Nedir?, Atatürk Ne İdi?, İstanbul 1998.
• Lord Kinross, Atatürk, İstanbul 1994; Paruşev, Paraşkev, Atatürk, İstanbul 1981.
• Kurtuluş, Nilüfer, Atatürk, Ankara 1989; Atay, Falih Rıfkı, Çankaya, İstanbul 1998.
• Aydemir, Şevket Süreyya, Tek Adam, Cilt: 1, İstanbul 1981.
• "Kazım Özalp Atatürk’ü Anlatıyor”, Milliyet Gazetesi, 10,11.1969.
• Villalta, Jorge Blanco, Atatürk, Ankara 2000.
• Mikusch, D.V., Gazi Mustafa Kemal Paşa, İstanbul 1981.
• Armstrong, H.C., Bozkurt, İstanbul 1996.
• Kocatürk, Utkan, Kaynakçalı Atatürk Günlüğü, Ankara 1999.
• Sherrill, Charles H., Gazi Mustafa Kemal Paşa, Tercüman 1001 Temel Eser.
• Dural, Baran, Atatürk’ün Liderlik Sırları, İstanbul 2002.
• Mağmumi, Şerafeddin, Bir Osmanlı Doktorunun Anıları, İstanbul 2001.
• İslam Ansiklopedisi, Atatürk Maddesi, 10. Cüz, 1970.
• İnan, Afet, Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler, Ankara 1984.
• Cebesoy, Ali Fuat, Sınıf Arkadaşım Atatürk, İstanbul 1981.
• Unat, F. Reşit, Atatürk’ün II. Meşrutiyet İnkılâbı’nın Hazırlanmasındaki Rolüne Ait Bir Belge, Belleten, Cilt: 26, Sayı: 102, Nisan 1962, s.340.
• Tengirşek, Y. Kemal, Vatan Hizmetinde, İstanbul 1967.
• Uran, Hilmi, Hatıralarım, Ankara 1959; Mango, Andrew, Atatürk, İstanbul 2000.
• Akşin, Sina, Jön Türkler ve İttihat ve Terakki, Ankara 1998.
• Şapolyo, E. Behnan, Kemal Atatürk ve Milli Mücadele Tarihi, İstanbul 1967.
• Bayur, Y. Hikmet, Atatürk Hayatı ve Eseri, Ankara 1963.
• Erikan, Celal, Komutan Atatürk, Ankara 1972.
• Akşin, Sina, Türkiye Tarihi III, Osmanlı Tarihi 1600-1908, İstanbul 1995.
• Aktepe, Münir, Atatürk’ün Sofya Ataşemiliterliği’ne Kadar İttihat ve Terakki Cemiyeti ile Olan Münasebetleri ve Bu Hususla Alakalı Bir Belge’, Belleten, Cilt: 38, Sayı: 150, Nisan 1974, s. 2263.
• Askeri Yönüyle Atatürk, Genelkurmay Yayınları, Ankara 1981.
• Baycan, Nusret, Atatürk’ün Nişan ve Madalyaları, Genelkurmay Yayınları, 1981.
• Belen, Fahri, Atatürk’ün Askeri Kişiliği, MEB Yayınları, 1963.
• Atatürk’ün Biyografisi, Atatürk Haftası Armağanı, 10 Kasım 1974.
• Zimova, Nada, Atatürk and the Republican State, Uluslararası Konferans, Atatürkçülük ve Modern Türkiye, Ankara 1998.
• Turan, Şerafettin, Atatürk’ün Düşünce Yapısını Etkileyen Olaylar, Düşünürler, Kitaplar, Ankara 1989.
• Tezer, Şükrü, Atatürk’ün Hatıra Defteri, Ankara 1972.
• Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi, Cilt: 2, Kısım: 2, Ankara 1978.
• Ayışığı, Metin, Mareşal Ahmet İzzet Paşa, Ankara 1997.
• Paşa, Ahmet İzzet, Feryadım, Cilt: 1, İstanbul 1992.
• Safa, Peyami, “Atatürk’ün Bir Kadına Mektupları”, Milliyet Gazetesi, 21 Kasım-6 Aralık 1954.
• Borak, Sadi, Öyküleriyle Atatürk’ün Özel Mektupları, Çağdaş Yayınları, 1980.
• Özverim, Melda, Mustafa Kemal Paşa ve Corinne Lütfü: Bir Dostluğun Öyküsü, İstanbul 1998.
• İğdemir, Uluğ, Atatürk’ün Yaşamı, Ankara 1980.
• Kırzıoğlu, Fahrettin, 2. Ordu Kumandan Vekili Mustafa Kemal Paşa’nın 230 Numaralı Raporu, Türk Dili Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 134, Kasım 1962, s.83.
• İstiklâl Madalyası Tanımı ve Tarihçesi, Şekerbank Yayınları, 1963.
• Erden, Ali Fuat, Birinci Dünya Harbinde Suriye Hatıraları, İstanbul 1954.
• Akçakayalıoğlu, Cihat, Atatürk, (Komutan, Devrimci ve Devlet Adamı Yönleriyle), Ankara 1980.
• Bozok, Salih Cemil, Hep Atatürk’ün Yanında, Çağ Yayınları, 1985.
• Von Sanders, Liman, Türkiye’de Beş Yıl, Cilt: 2, İstanbul 1999.
• Demirel, Yücel, Atatürk, Belgeler, El Yazısıyla Notlar, Yazışmalar, İstanbul 1998.
• Emir, Hüseyin Hüsnü, Yıldırım (Ordular Grubu), İstanbul 1337.
• “Salih Bozok’un Hatıraları”, Milliyet Gazetesi, 27.11.1979.
• İğdemir, Uluğ, Birinci Dünya Savaşında Atatürk’le Mareşal Falkenhayn Arasında Çıkan Anlaşmazlığa Dair Yeni Belgeler (11 Sayfa Belge ile Birlikte), Belleten Dergisi, Cilt: 33, Sayı: 132, Ekim 1969, s.505-515.
• Bayur, Hikmet, Mustafa Kemal Paşa’nın Falkenhayn ile Çatışmasıyla İlgili Henüz Yayınlanmamış Bir Raporu, Belleten Dergisi, Sayı: 80, Ekim 1956, s.619.
• Bayur, Hikmet, Mustafa Kemal Paşa’nın Üç Mektubu, Belleten Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 93, Ocak 1960, s.134.
• Bayur, Hikmet, 1918 Bırakışmasından Az Önce Mustafa Kemal Paşa’nın Başyaver Naci Bey Yolu İle Padişaha Bir Başvurusu, Belleten, Cilt: 21, Sayı: 84, Ekim 1957, s.563.
• Helmreich, Paul C., Sevr Entrikaları, İstanbul 1996.