1928 Muallim Almanağı ve Dönemin Eğitim Anlayışı

Yıl 2021, Cilt: 37 Sayı: 103, 143 - 178, 01.05.2021

Gönül Türkan Demir

https://doi.org/10.33419/aamd.927035

Öz

Almanaklar, yayınlandıkları dönemin özelliklerinin anlaşılması açısından tarih araştırmalarının önemli kaynakları arasında yer almaktadır. Cumhuriyetin ilk yıllarında yeni kurulan rejimin ve gerçekleştirilen inkılapların sağlam temellere dayandırılmasında dönemin eğitimcilerine büyük sorumluluklar yüklendiği bilinmektedir. Bu çalışmada incelenen Muallim Almanağı dönemin eğitimine önemli katkılar yapmış olan Faik Reşit Unat ve İsmail Hakkı Tonguç tarafından öğretmenlerin kullanması için 1928 yılında hazırlanmıştır. Almanağın içeriği incelendiğinde dönemin eğitim anlayışı ve öğretmenlerden beklentilerinin anlaşılması açısından somut bir örnek olduğu görülmektedir. Almanakta hem 1928 yılına ait istatistiki bilgilere hem de öğretmenlerin kişisel ve mesleki gelişimlerini destekleyici bölümlere yer verilmiştir. Çalışma doküman incelemesi yöntemiyle gerçekleştirilmiş nitel bir araştırmadır. Araştırmada incelenen almanağın içeriği hakkında bilgi verildikten sonra almanak, eğitim açısından değerlendirilmiştir. Böylece dönemin öğretmen yeterlilikleri ve öğretmenlerden beklentileri ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Almanak, Cumhuriyet, Eğitim, Öğretmen, Türk Eğitim Tarihi

In 1928 Teacher Almanac and the Educational Approach of the Era

Öz

Almanacs are among the most important sources of historical researches in terms of understanding the characteristics of the periods in which they were published. It is known that in the first years of the Republic, the educators of the period assumed great responsibilities in basing the newly established regime and reforms on solid foundations. The Teacher Almanac examined in this study was prepared by Faik Reşit Unat and İsmail Hakkı Tonguç, who made important contributions to the education of the period, in 1928 for teachers to use. When the content of the Almanac is examined, it is seen that it is a concrete example in terms of understanding the educational approach of the period and expectations of teachers. The Almanac includes both statistical information from 1928 and sections that support teachers' personal and professional development. The study is a qualitative research carried out by document review method. After giving information about the content of the Almanac examined in the research, the Almanac has been evaluated in terms of education. Thus, teacher competencies and expectations of teachers from the period were tried to be revealed.

Anahtar Kelimeler

Annual, Education, History of Turkish Education, Republic, Teacher

Kaynakça

• “Kanunlar-Orta Tedrisat Muallimleri Kanunu”, Maarif Vekâleti Mecmuası, C 1, S 1, 1925.
• Acun, Fatma, “Cumhuriyetin İlk Yıllarında Eğitimin Hedefi”, Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, Ankara 2006, ss.27-32.
• Akyüz, Yahya, Türk Eğitim Tarihi M.Ö. 1000-M.S. 2018, Ankara 2018.
• Akyüz, Yahya, Türkiye’de Öğretmenlerin Toplumsal Değişimdeki Etkileri (1839-1950), Ankara 2012.
• Ata, Bahri, “Tarihçi Faik Reşit Unat’ın Millî Eğitime ve Tarih Eğitimine Katkıları”, Türk Yurdu, S 260, Ankara 2009, ss.94-101.
• Bakırcı, Fahri, “Meclis Üyelerinin Aylık ve Diğer Ödenekleri”, Yasama, S 3, Ankara 2006, ss.27-70.
• Başgöz, İlhan, “Cumhuriyetin İlk Yıllarında Türkiye’de Eğitimin Genel Görünümü”, Cumhuriyet Dönemi Eğitim Politikaları Sempozyumu 07-09 Aralık 2005, Ankara 2010, ss.7-12.
• Binbaşıoğlu, Cavit, Başlangıçtan Günümüze Türk Eğitim Tarihi, Ankara 2014.
• Doğan, Hıfzı, “Atatürk’ün İşlevsel Eğitim Anlayışı”, Eğitim ve Bilim, C 6, S 34, Ankara 1981, ss.5-11.
• Dursunoğlu, Halit, “Cumhuriyet Döneminde İlköğretime Öğretmen Yetiştirmenin Tarihi Gelişimi”, Millî Eğitim Dergisi, S 160, Ankara 2003.
• Ergün, Mustafa, “Türk Eğitim Devrimi: Temel İlkeleri ve Gelişim Süreci”, Cumhuriyet Dönemi Eğitim Politikaları Sempozyumu 07-09 Aralık 2005, Ankara 2010, ss.35-52.
• Genç, Salih Zeki, “Cumhuriyetten Günümüze İlköğretimde Program Geliştirme Çalışmaları”, Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, C 2, S 1, Bayburt 2007, ss.123-137.
• Gündüzalp, Fuat, Öğretmen Meslek Kitapları Kılavuzu, Cilt 1, Ankara 1951.
• Hesapçıoğlu, Muhsin, “Türkiye’de Cumhuriyet Döneminde Eğitim Politikası ve Felsefesi”, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, C 29, S 29, İstanbul 2009, ss.121-138.
• https://tarihvemedeniyet.org/e-kutuphane/salnameler-ve-nevsaller. Erişim tarihi: 26.08.2020 ss.10.44.
• Ocak, Başak, Bir Yayıncının Portresi: Tüccarzâde İbrahim Hilmi Çığıraçan, İstanbul 2003.
• Oktay, Ayla, “Öğretmenlik Mesleği ve Öğretmenin Nitelikleri”, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, C 3, S 3, İstanbul 1991, ss.187-193.
• Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlilikleri, Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, Ankara 2017.
• Önk, Murat, “Atatürk Dönemi Eğitim Sistemi Gelişmelere Bir Bakış”, International Journal of Social Science Studies, S 37, 2015, ss.511-530.
• Palalı, İlhan, “Osmanlı Salnameleri ve Tarih Araştırmalarındaki Kaynak Değeri”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S 23, Şanlıurfa 2010, ss.1-14.
• Sakız, Gönül, “Etkili Öğretmenlik ve Öğretmen Niteliğinin Geliştirilmesi”, Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, C 9, S 2, Afyonkarahisar 2016, ss.214-244.
• Şimşek, Ufuk, Küçük, Birgül, Topkaya, Yavuz, “Cumhuriyet Dönemi Eğitim Politikalarının İdeolojik Temelleri”, Turkish Studies, C 4, S 7, Ankara 2012, ss.2809-2823.
• Tunca, Elif Asude, “Türk Harf Devriminin Halka Tanıtım Çalışmaları”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S 2, Mersin 2006, ss.111-122.