A Brief Analysis of The Grain Corridor Agreement in Terms of International Law

Yıl 2022, , 363 - 404, 23.11.2022

Tolga Candan , Ozan Emin Halhallı

https://doi.org/10.30915/abd.1161930

Cited By: 7

Öz

On Thursday 24 February 2022, the military aggression launched by the Russian Federation against the territory of Ukraine provoked intense reactions from the international community. As a result of these reactions, the United Nations (UN) and the European Union (EU) have adopted comprehensive sanctions against Russia. On the other hand, Russia's military blockade of Ukrainian ports prevents grain exports from Ukraine to third countries, particularly to North African countries. This has led to a sharp increase in world grain prices, causing a global food security problem and threat of hunger. Diplomatic initiatives carried out through the UN, particularly by Turkey, have been successful in solving this problem and on 22 July 2022, Russia, Ukraine, Turkey and the UN signed the "Document on the Initiative for the Safe Shipment of Grain and Foodstuffs from Ukrainian Ports", shortly referred to as the "Grain Corridor Treaty". With this agreement, it is aimed to establish safe routes along the red line drawn through the ports of Odessa, Chornomorsk and Yujniy in Ukraine and to ensure food shipments by utilizing these safe corridors, to reduce global food prices and food shortages by ensuring the safe passage of foodstuffs and especially grain products. The main purpose of this study is to evaluate the preparation process, scope and implementation of this compromise text, in which Turkey played an important role.

Anahtar Kelimeler

Russia-Ukraine War, Food Security, Ukraine Grain Corridor, Grain Corridor Treaty, Joint Coordination Centre

Uluslararası Hukuk Açısından Tahıl Koridoru Andlaşması’nın Kısa Bir Analizi

Öz

24 Şubat 2022 Perşembe günü Rusya Federasyonu tarafından Ukrayna topraklarına yönelik başlatılan askeri saldırı, uluslararası toplumda yoğun tepkiler doğurmuştur. Bu tepkiler sonucunda, başta Birleşmiş Milletler (BM) ve Avrupa Birliği (AB) üyeleri tarafından Rusya’ya yönelik geniş kapsamlı yaptırım kararları alınmıştır. Öte yandan, Rusya’nın Ukrayna limanlarına yönelik uyguladığı askeri abluka nedeniyle, Ukrayna’dan başta Kuzey Afrika ülkelerine olmak üzere 3. ülkelere yönelik tahıl ihracatı engellenmektedir. Bu durum, Dünya tahıl fiyatlarında yüksek fiyat artışına yol açarak, küresel düzeyde bir gıda güvenliği sorununa ve açlık tehdidine sebep olmuştur. Bu sorunun çözümü için başta Türkiye olmak üzere BM aracılığıyla yürütülen diplomatik girişimler başarılı olmuş ve 22 Temmuz 2022 tarihinde Rusya, Ukrayna, Türkiye ve BM tarafından kısaca “Tahıl Koridoru Andlaşması” olarak ifade edilen “Tahıl ve Yiyecek Maddelerin Ukrayna Limanlarından Emniyetli Sevki Girişimi Belgesi” imzalanmıştır. Bu andlaşma ile Ukrayna’nın Odesa, Çornomorsk ve Yujniy limanları üzerinden çizilen kırmızı hat boyunca güvenli rotaların oluşturulması ve bu güvenli koridorlardan yararlanılarak gıda sevkiyatının sağlanması gıda maddelerinin ve özellikle de tahıl ürünlerinin güvenli bir şekilde geçişi sağlanarak, küresel gıda fiyatlarının ve gıda kıtlığının azaltılması amaçlanmıştır. İmzalanmasında Türkiye’nin de önemli rol üstlendiği bu uzlaşma metninin hazırlık süreci, kapsamı ve uygulanmasının hukuki olarak değerlendirilmesi bu çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Rusya- Ukrayna Savaşı, Gıda Güvenliği, Ukrayna Tahıl Koridoru, Tahıl Koridoru Andlaşması, Müşterek Koordinasyon Merkezi

Kaynakça

• Acer, Yücel. “Rusya-Ukrayna Savaşının Gıda Arzına Etkileri ve Tahıl Koridoru Anlaşması.” SETA PERSPEKTİF. no. 343 (Temmuz 2022): 1-4. Erişim 5 Ağustos 2022. https://setav.org/assets/uploads/2022/07/P343.pdf.
• Ağır, Osman ve Abdulkadir Baharçiçek, “Kırım’ın Rusya Federasyonu’na Bağlanmasının Rusya’ya Komşu Ülkelere Olası Etkileri,” Akademik Bakış Dergisi, no. 52 (Kasım-Aralık 2015): 29-47.
• Aksar, Yusuf. Teoride ve Uygulamada Uluslararası Hukuk I. 5. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2019.
• Aksar, Yusuf. Teoride ve Uygulamada Uluslararası Hukuk II. 5. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2019.
• ALJAZEERA. “Russia and Ukraine sign grain export deal: What you should know.” 22.07.2022. Erişim 10 Ağustos 2022. https://www.aljazeera.com/news/2022/7/22/ukraine-grain-export-deal-what-you-need-to-know.
• Askeroğlu, Sabir. “Rusya’nın Tahıl Anlaşması için Yaptığı Pazarlık.” Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi. 02.08.2022. Erişim 11 Ağustos 2022. https://www.ankasam.org/rusyanin-tahil-anlasmasi-icin-yaptigi-pazarlik/.
• Avetisyan, Samvel ve Gayane Salnazaryan. “Russian-Ukrainian Conflict and Armenia’a Food Security Risks.” ALTERNATIVE. (January-March, 2022): 235-41. https://doi.org/10.55528/18292828-2022.1-235.
• British Broadcasting Corporation (BBC). “Minsk Anlaşması nedir, neleri kapsıyor ve tarafları kimler?.” 23.02.2022. Erişim 3 Ağustos 2022. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-60488784.
• British Broadcasting Corporation (BBC). “Putin: Russia helped Yanukovych to flee Ukraine.” 24.10.2014 Erişim 8 Ağustos 2022. https://www.bbc.com/news/world-europe-29761799.
• Budak, Cemil Murat. “Tahıl koridorundan bir haftada 10 gemiyle 305 bin ton sevkiyat gerçekleşti.” Anadolu Ajansı. 08.08.2022. Erişim 13.08.2022. https://www.aa.com.tr/tr/gundem/tahil-koridorundan-bir-haftada-10-gemiyle-305-bin-ton-sevkiyat-gerceklesti/2656295.
• Bundesgesetzblatt Teil II Nummer 28 vom 13.08.1985. “Gesetz zu dem Wiener Übereinkommen vom 23. Mai 1969 über das Recht der Verträge.” Erişim 11 Ağustos 2022.https://www.bgbl.de/xaver/bgbl/start.xav?start=%2F%2F*%5B%40attr_id%3D%27bgbl285s0926.pdf%27%5D#__bgbl__%2F%2F*%5B%40attr_id%3D%27bgbl285s0926.pdf%27%5D__1660233947225.
• Bundesgesetzblatt Teil II Nummer 44 vom 29.11.1990. “Gesetz zu dem Wiener Übereinkommen vom 21. März 1986 über das Recht der Verträge zwischen Staaten und internationalen Organisationen oder zwischen internationalen Organisationen.” Erişim 11 Ağustos 2022, https://www.bgbl.de/xaver/bgbl/start.xav?start=//*%5B@attr_id=%27bgbl290s1414.pdf%27%5D#__bgbl__%2F%2F*%5B%40attr_id%3D%27bgbl290s1414.pdf%27%5D__1660234216879.
• CORRECTIV Recherchen für die Gesellschaft. “Aktuelle Sanktionen gegen Russland.” Erişim 9 Ağustos 2022. https://correctiv.org/aktuelles/2022/02/28/sanktionstracker-aktuelle-sanktionen-gegen-russland%E2%80%8B/.
• Deutsche Welle. “Ukraine aktuell: Erster Getreide-Frachter unterwegs in Richtung İstanbul.” 01.08.2022. Erişim 5 Ağustos 2022. https://www.dw.com/de/ukraine-aktuell-erster-getreide-frachter-unterwegs-in-richtung-istanbul/a-62664610.
• Doğru, Sami. “Türk Boğazları’nın Hukuki Statüsü: Sevr ve Lozan’dan Montrö’ye Geçiş.” Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 15. no. 2 (2013): 123-69.
• Eren, M. Yusuf. “Uluslararası Hukukta Savaşa Varmayan Kuvvet Kullanma Yolları.” İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 3. no. 2 (2012): 229-60.
• Euronews. “BM’nin Ukrayna limanlarını açın çağrısına Rusya’dan yanıt: Yaptırımları gözden geçirin.” 19.05.2022. Erişim 5 Ağustos 2022. https://tr.euronews.com/2022/05/19/bm-nin-ukrayna-limanlar-n-ac-n-cagr-s-na-rusya-dan-yan-t-yapt-r-mlar-gozden-gecirin.
• Euronews. “Limanlarını kullanamayan Ukrayna’nın binlerce vagon tahıl ve bitkisel yağı Polonya sınırında kaldı.” 07.04.2022. Erişim 5 Ağustos 2022. https://tr.euronews.com/2022/04/07/limanlar-n-kullanamayan-ukrayna-n-n-binlerce-vagon-tah-l-ve-bitkisel-yag-polonya-s-n-r-nda.
• Europäischer Rat (Rat der Europäischer Union). “EU-Sanktionen gegen Russland: ein Überblick.” 22.07.2022. Erişim 9 Ağustos 2022, https://www.consilium.europa.eu/de/policies/sanctions/restrictive-measures-against-russia-over-ukraine/sanctions-against-russia-explained/.
• European Council. “Ukraine: Council adopts EU-Ukraine association agreement.” 11.07.2017. Erişim 3 Ağustos 2022. https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2017/07/11/ukraine-association-agreement/.
• European Council. Council Decision 2014/512/CFSP of 31 July 2014. “concerning restrictive measures in view of Russia's actions destabilising the situation in Ukraine.” Erişim 8 Ağustos 2022. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A32014D0512.
• Food and Agriculture Organization of the United Nations. “G20: FAO urges Finance Ministers and Central Bank Governors to support the Food Import Financing Facility.” 15.07.2022. Erişim 5 Ağustos 2022. https://www.fao.org/newsroom/detail/g20-fao-urges-finance-ministers-and-central-bank-governors-to-support-the-food-import-financing-facility/en.
• Glauber, Joseph ve David Laborde. “The Russia-Ukraine grain agreement: What is at stake?.” International Food Policy Research Institute (blog). 27.07.2022. Erişim 10 Ağustos 2022. https://www.ifpri.org/blog/russia-ukraine-grain-agreement-what-stake.
• Gürcanlı, Zeynep. “Tahıl Koridoru, Kimin Zaferi?.” DÜNYA. 26.07.2022. Erişim 6 Ağustos 2022. https://www.dunya.com/kose-yazisi/tahil-koridoru-kimin-zaferi/664497.
• Howard, Gary. “Ukraine Crisis: Grain agreement to unlock 65% of Ukraine grain export capacity.” Seatrade Maritime News. 27.07.2022. Erişim 12 Ağustos 2022. https://www.seatrade-maritime.com/dry-cargo/grain-agreement-unlock-65-ukraine-grain-export-capacity.
• International Court of Justice. Nuclear Tests Case, Australia v. France. Judgment of 20.12.1974. Erişim 10 Ağustos 2022. https://www.icj-cij.org/public/files/case-related/58/058-19741220-JUD-01-00-EN.pdf.
• Janson, Matthias. “Wohin die Ukraine ihr Getreide exporitert.” Statista. 06.04.2022. Erişim 3 Ağustos 2022. https://de.statista.com/infografik/27192/ziellaender-ukrainischer-getreideexporte/.
• Karakullukçu, Deniz (çev.). “Çeviri/Putin’in Ulusa Sesleniş Konuşması: Geleneksel değerlerimizi yok etmeye çalıştılar.” 27.02.2022. Erişim 3 Ağustos 2022. https://serbestiyet.com/haberler/ceviri-putinin- ulusa-seslenis-konusmasi-geleneksel-degerlerimizi-yok-etmeye-calistilar-85581/.
• Lindner, Tillmann. “No Purchase, No Requisition, No Seizure: Why the Grain Acquisitions by Russian Forces in Ukraine Violate International Humanitarian Law.” Völkerrecht (blog). 27.07.2022. Erişim 10 Ağustos 2022. https://voelkerrechtsblog.org/no-purchase-no-requisition-no-seizure/.
• Meister, Stefan. “Lehren aus der Krise: Die Ukraine, Russland und die EU.” Osteuropa 64. no. 5/6. (Mai-Juni 2014): 323-31.
• Özman, Aydoğan. Deniz Hukuku I, Ankara: Turhan Kitabevi, 2006.
• Panorama (blog). “Turkey’s Mission Becomes More Difficult if Attacks on Ukrainian Ports Continue.” 04.08.2022. Erişim 7 Ağustos 2022. https://www.uikpanorama.com/blog/2022/08/04/tr-uk.
• Pazarcı, Hüseyin. Uluslararası Hukuk. 19. Baskı. Ankara: Turhan Kitabevi, 2020.
• Polityuk, Pavel. “Zelenskiy to Biden: give us clear ‘yes’ or ‘no’ on Ukraine NATO path.” Reuters. 24.06.2021. Erişim 4 Ağustos 2022. https://www.reuters.com/world/zelenskiy-asks-us-clarity-nato-membership-plan-ukraine-2021-06-14/.
• Sezgin, Volkan. “How Will Turkey – EU Trade Relations Change after the Ukraine – Russia War?.” Jornal of the Human and Social Science Researches 11. no. 2 (2022): 1198-215. https://doi.org/10.15869/itobiad.1090260.
• SPIEGEL Ausland. “Erster Getreidefrachter aus der Ukraine in Istanbul eingetroffen.” 02.08.2022. Erişim 5 Ağustos 2022. https://www.spiegel.de/ausland/ukraine-krieg-getreide-frachter-aus-odessa-in-tuerkei-eingetroffen-a-532bb198-f0a5-4304-8ccb-8267434a7da6.
• Statista. “Wichtigste Abnehmerländer von Weizen und Mengkorn aus der Ukraine nach Exportmenge weltweit im Jahr 2020.” 15.06.2022. Erişim 3 Ağustos 2022. https://de.statista.com/statistik/daten/studie/1293944/umfrage/exportmenge-von-weizen-und-mengkorn-ukraine-laender/.
• Statistisches Bundesamt (DESTATIS). “Pressemitteilung Nr. 103: Erzeugerpreise landwirtschaftlicher Produkte im Januar 2022 um 21,1 % höher als im Januar 2021.” 11.03.2022. Erişim 3 Ağustos 2021. https://www.destatis.de/DE/Presse/Pressemitteilungen/2022/03/PD22_103_61211.html#:~:text=Der%20Preisanstieg%20bei%20den%20pflanzlichen,mehr%20so%20stark%20wie%20zuletzt.
• Sur, Melda. Uluslararası Hukukun Esasları, 14. Baskı. İstanbul: Beta Yayınevi, 2020.
• Şarku’l Avsat. “Tahıl koridoru: İstanbul Anlaşması 10 maddeden oluşuyor… İhracat 3 liman üzerinden yapılacak.” 23.07.2022. Erişim 5 Ağustos 2022. https://turkish.aawsat.com/home/article/3774551/tah%C4%B1l-koridoru-i%CC%87stanbul-anla%C5%9Fmas%C4%B1-10-maddeden-olu%C5%9Fuyor-i%CC%87hracat-3-liman.
• Tagesschau. “Getreideschiff aus Ukraine wird inspiziert.” 03.08.2022. Erişim 5 Ağustos 2022. https://www.tagesschau.de/ausland/getreideschiff-aus-ukraine-in-tuerkei-eingetroffen-101.html.
• Tagesschau. “Waffen gegen den drohenden Hunger.” 13.05.2022. Erişim 5 Ağustos 2022. https://www.tagesschau.de/ausland/europa/schwarzes-meer-ukraine-haefen-russland-blockade-101.html.
• Taşdemir, Fatma ve Adem Özer. “Uluslararası Hukuk Açısından Kırım Sorunu: Kosova’nın Rövanşı mı?.” Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 10. no. 1 (2015): 43-61.
• The Georgian Times. “Rice, Kouchner, comment NATO Ministerial’s decision.” 03.12.2008, Erişim 12 Ağustos 2022. https://web.archive.org/web/20081205055811/http://www.unian.net/eng/news/news-287949.html.
• TRT Haber. “İstanbul’daki Müşterek Koordinasyon Merkezi açıldı.” 27.07.2022. Erişim 3 Ağustos 2022. https://www.trthaber.com/haber/gundem/istanbuldaki-musterek-koordinasyon-merkezi-acildi-697553.html.
• Turmuş, Emrah ve Erdoğan Güneş. “Dünyada ve Türkiye’de Gıda Güvenliği/Güvencesinin Hububat Sektörü Yönüyle Değerlendirilmesi.” Türkiye Biyoetik Dergisi 7. no. 3 (2020): 124-43. Erişim 2 Ağustos 2022. https://dx.doi.org/10.5505/tjob.2020.36449.
• Türk Deniz Medya. “Prof. Dr. Toğrul İsmayıl: Gemiler Ukrayna Limanları’nda Rehin Tutuluyor.” 26.07.2022. Erişim 13.08.2022, https://turkdeniz.com/prof-dr-togrul-ismayil-gemiler-ukrayna-limanlarinda-rehin-tutuluyor.
• Tütüncü, Ayşe Nur, Enver Arıkoğlu, Verda Neslihan Akün ve Elif Başkaracaoğlu (Derleyenler ve Düzenleyenler). Toluner Milletlerarası Hukuk (Giriş, Kaynaklar) Prof. Dr. Sevin Toluner’in Ders Notlarından. 2. Bası. İstanbul: Beta Yayınevi, 2019.
• United Nations Secretary-General. “Note to correspondents on today’s agreements.” 22.07.2022 Erişim 11 Ağustos 2022. https://www.un.org/sg/en/content/sg/note-correspondents/2022-07-22/note-correspondents-today%E2%80%99s-agreements#:~:text=The%20United%20Nations%2C%20represented%20by,entering%20or%20departing%20Ukrainian%20ports.
• United Nations. Resolution adopted by the General Assembly (A/RES/68/262). “Territorial integrity of Ukraine.” 27.03.2014. Erişim 3 Ağustos 2022. https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N13/455/17/PDF/N1345517.pdf?OpenElement.
• Valta, Matthias. “Wirtschaftssanktionen gegen Russland und ihre rechtlichen Grenzen,” Verfassung (blog). 28.02.2022. Erişim 3 Ağustos 2022, https://verfassungsblog.de/wirtschaftssanktionen-gegen-russland-und-ihre-rechtlichen-grenzen/.
• Verein der Getreidehändler der Hamburg Börse e.V. “Statistik Getreideproduktion und –verbrauch.” Erişim 3 Ağustos 2022. https://vdg-ev.de/infothek/zahlen-und-fakten/.
• WIKISOURCE. “Initiative on the Safe Transportation of Grain and Foodstuffs from Ukrainian Ports.” 09.08.2022. Erişim 12 Ağustos 2022. https://en.wikisource.org/wiki/Initiative_on_the_Safe_Transportation_of_Grain_and_Foodstuffs_from_Ukrainian_Ports.
• World Food Programme. “Failing to open Ukrainian ports means declaring war on global food security, WFP Chief warns UN Security Council.” 19.05.2022. Erişim 5 Ağustos 2022,