Ceza Yargılamasında Silahların Eşitliği İlkesi: Bir Sistematik Derleme Çalışması

Yıl 2022, , 169 - 222, 23.11.2022

Orhan Arslan

https://doi.org/10.30915/abd.1186643

Öz

Silahların eşitliği ilkesi, AİHS’in adil yargılanma ve hakkaniyete uygun yargılanma ilkelerinin bir unsurudur. Bu çalışma, ceza yargılamasında silahların eşitliği ilkesi konulu ulusal literatürdeki tez ve makalelerde ulaşılan bilgi birikiminin ve araştırma boşluklarının tespiti amacıyla yapılmıştır. Nitel araştırma stratejisi ve sistematik derleme yöntemi işe koşulmuştur. DergiPark, YÖK Tez Merkezi ve TrDizin portallarında yapılan sistematik tarama işlemi sonucunda 9 tez ve 6 makale tespit edilerek inceleme ve değerlendirmeye alınmıştır. Ulusal literatürde silahların eşitliği ilkesine yönelik ampirik çalışmanın olmadığı, mevcut çalışmaların ise normatif yaklaşımla yapıldığı gözlenmiştir. Tespit edilen çalışmaların çoğunluğunun silahların eşitliği ilkesini makro ölçekli incelediği, çok azının ise ilkenin somut görünümlerinden birisini araştırma konusu yaptığı gözlenmiştir. İçerik analizi sonucunda, ilkenin ceza yargılaması aşama ve işlemlerinde 100’e yakın somut görünümünün olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

silahların eşitliği ilkesi, sistematik derleme, adil yargılanma hakkı, hakkaniyete uygun yargılanma, ceza yargılaması

Principle of equality of arms in criminal proceedings: A systematic review of literature

Öz

The principle of equality of arms is an element of the ECHR's principles of fair trial and fair hearing. This study was carried out to determine the knowledge and research gaps in the theses and articles in the national literature on the principle of equality of arms in criminal proceedings. Qualitative research strategy and systematic review method are employed. As a result of the systematic scanning process carried out on DergiPark, YÖK Thesis Center and TrDizin portals, 9 theses and 6 articles were identified and taken into examination and evaluation. It has been observed that there is no empirical study on the principle of equality of arms in the national literature, while existing studies are conducted with a normative approach. It has been observed that the majority of the identified studies examine the principle of equality of arms on a macro scale, while very few of them focus on one of the procedural implementation aspects of the principle. As a result of the content analysis, it has been determined that the principle has nearly 100 procedural implementation appearances in criminal proceedings and processes.

Anahtar Kelimeler

principle of equality of arms, systematic review, right to fair trial, due process, criminal proceedings

Kaynakça

• Abanoz, Buket. “Suçun Önlenmesinde Hapis Cezası İle Seçenek Yaptırımların Etkinliğinin Karşılaştırılması: Meta-Analiz Çalışmalarının Sistematik Olarak İncelenmesi.” Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi 5, no. 2, (2013):1-28. https://doi.org/10.26650/JPLC360264.
• Alşahin, Mehmet Emin ve Ertuğrul Ünal. “Kara Avrupası Ceza Muhakemesi Hukukunda Silahların Eşitliği İlkesi Uygulanabilir mi?.” İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 7, no.2, (2021):197-212. https://orcid.org/0000-0003-0440-5673.
• Anaklı, Ender. “Silahların Eşitliği İlkesi.” Yüksek Lisans tezi, Marmara Üniversitesi, 2006.
• Ceylan, Erol. “Ceza Muhakemesi Açısından Silahların Eşitliği İlkesi.” Yüksek Lisans tezi, İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi, 2017.
• Centel, Nur ve Hamide Zafer. Ceza Muhakemesi Hukuku. İstanbul: Beta Yayınları, 2012.
• Çavuşoğlu, Hasan Emre. “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru Kararları Işığında Ceza Muhakemesinde Silahların Eşitliği İlkesi.” Yüksek Lisans tezi Ankara Polis Akademisi, 2020.
• Dinç, Güney. “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne Göre Silahların Eşitliği.” Türkiye Barolar Birliği Dergisi 57, (Mart- Nisan, 2005): 283-306.
• Erdoğan, İrfan. “Sosyal Bilimlerde Pozitivist-Ampirik Akademik Araştırmaların Tasarım ve Yöntem Sorunları.” Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Yıl: 12, (Güz 2001):119-34.
• Eryılmaz, Bedri. “Suçla Mücadele Politikası Açısından Yeni Ceza Muhakemesi Kanunu.” Ceza Hukuku Dergisi 1, no.1, (Eylül 2006): 207-29.
• Esmer, Metin. “Adil Yargılanma Hakkı Çerçevesinde Silahların Eşitliği İlkesinin Georgi Dimitrov'un Yargılanması Üzerinden Değerlendirilmesi.” İzmir Barosu Dergisi 79, no.1 (2014):136-47.
• Gökçe, Orhan. İçerik Analizi: Kuramsal ve Pratik Bilgiler. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2006.
• Gough, David, Sandy Olıver ve James Thomas. “Introducing Systematic Reviews”, içinde An Introduction to Systematic Reviews, Editörler David Gough, Sandy Oliver ve James Thomas, London: Sage Publications, 2012.
• Gözler, Kemal. İnsan Hakları Hukuku. Bursa: Ekin Yayınları, 2017.
• Gözübüyük, A. Şeref ve Feyyaz Gölcüklü. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması-Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İnceleme ve Yargılama Yöntemi. Ankara: Turhan Kitabevi, 2005.
• Güngör, Burak. “Silahların Eşitliği İlkesi ve Çelişmeli Yargılama Hakkı’nın Bireysel Başvuru Usulünde İncelenmesi.” Doktora tezi, Kocaeli Üniversitesi, 2019.
• Hanley, Terry and Laura Cutts, “What Is a Systematic Review?.” Counselling Psychological Review 28, no.4, (December, 2013): 3-6.
• Hünkar, Gizem. “Ceza Muhakemesinde Silahların Eşitliği İlkesi.” Yüksek Lisans tezi, İzmir Yaşar Üniversitesi, 2017.
• İçten, Muhammet Polat. “Tutuklama ve Türkiye'deki Tutuklama Kararlarının Gerekçesizliği Sorunu.” Dicle Üniversitesi Adalet Meslek Yüksekokulu Dicle Adalet Dergisi 3, no.5, (Haziran, 2019):46-81.
• İnceoğlu, Sibel. İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Adil Yargılanma Hakkı. 1. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları, 2002.
• Katoğlu, Tuğrul. “Asliye Ceza Mahkemelerinin Yeni Durumu ‘Silahların Eşitliği’ Tartışmalarından ‘Silahlara Veda’ya.” Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 9, no.1 (Ocak-Şubat, 2010): 533- 44.
• Kaya, Emir. Hukuk Zihniyeti. 3. Baskı, Ankara: Siyasal Yayınevi, 2018.
• Kocaoğlu, Serhat Sinan. “Türk Ceza Muhakemesi Sisteminde Silahların Eşitliği İlkesini Gerçekleştirebilmek İçin Bir Reform Önerisi Amerika Birleşik Devletleri Ceza Muhakemesi Sistemine Savunma ve Müdafi Perspektifinden Mukayeseli Bir Bakış.” Ankara Barosu Dergisi, no.4, (Temmuz, 2010): 209-47.
• Kunter, Nurullah, Feridun Yenisey, Ayşe Nuhoğlu. Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku. 18. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları, 2010.
• Özekes, Muhammet. İcra Hukukunda Temel Haklar ve İlkeler. Ankara: Seçkin, 2009.
• Reid, Karen. A Practitioner’s Guide to the European Convention on Human Rights. London: Sweet & Maxwell, 2019.
• Sevdiren, Öznur. “Çelişmeli Yargılama ve Silahların Eşitliği İlkeleri Bağlamında Teşhis İşlemi ve Bu İşlemde Müdafiin Hazır Bulunma Yetkisi.” Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 18, no.1, (Ocak, 2019):15-55.
• Sıddaway, Andy, Alex Mathew Wood, Larry V. Hedges. “How to do a systematic review: a best practice guide for conducting and reporting narrative reviews, meta-analyses, and meta-syntheses.” Annual Review of Psychology 70, no.1, (2019): 747-70.
• Şahin, Cumhur. “Anayasa Mahkemesi Kararları Çerçevesinde Ceza Muhakemesinde Silahların Eşitliği ve Çelişmeli Yargılama İlkeleri.” Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 21, (2019): 3051-65. https://orcid.org/0000- 0002-0612-6486.
• Taner, Fahri Gökçen. Ceza Muhakemesi Hukukunda Adil Yargılanma Hakkı Bağlamında Çelişme ve Silahların Eşitliği. Ankara: Seçkin Yayınları, 2019.
• Uğurtan, Gülüzar. “Silahların Eşitliği İlkesi Bağlamında Müdafiin İfade ve Sorguda Rolü.” Yüksek Lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, 2019.
• Ulutaş, Tevfik Barboros. “Adil Yargılanma Hakkı ve Yargılamada Silahların Eşitliği Problemi.” Yüksek Lisans tezi, Ankara Üniversitesi, 2008.
• Ünal, Ertuğrul. “Ceza Muhakemesi Hukukunda Silahların Eşitliği İlkesi.” Doktora tezi, Marmara Üniversitesi, 2020.
• Vitkauskas, Dovydas ve Grigory Dikov. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Adil Yargılanma Hakkının Korunması. Çeviren Serkan Cengiz, Strazburg: Avrupa Konseyi, 2012.
• Yavuz, Zehra. “Silahların Eşitliği İlkesine İlişkin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları ve İç Hukukumuzdaki Dönüştürücü Etkileri.” Yüksek Lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, 2009.
• Yenisey, Feridun ve Ayşe Nuhoğlu. Ceza Muhakemesi Hukuku. 5. Bası, Ankara: Seçkin, 2017.
• Yeşilova, Bilgehan. “Yargılama Diyalektiği ve Silahların Eşitliği.” Türkiye Barolar Birliği Dergisi 86, (2009): 47-101.
• Yıldırım, Akif ve Zehra Gayretli. Suç İsnadına İlişkin Yargılamalarda Silahların Eşitliği İlkesi (Karar Özetleri). Ankara: Anayasa Mahkemesi Yayını, 2022.
• Yıldırım, Ali ve Hasan Şimşek. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 10. Baskı, Ankara: Seçkin, 2016.