ANAYASA MAHKEMESİNİN BİREYSEL BAŞVURU KARARLARINDA KENTSEL DÖNÜŞÜM UYGULAMALARINDAN KAYNAKLANAN MÜLKİYET HAKKI SORUNLARI

Yıl 2023, , 229 - 262, 11.08.2023

Erkan Duymaz

https://doi.org/10.30915/abd.1210876

Öz

6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun başta mülkiyet hakkı olmak üzere Anayasa’da güvence altına alınmış birçok temel hak ve özgürlüğe ciddi sınırlamalar getirmektedir. Kanun, yürürlüğe girdiği 2012 yılından bu yana çok sayıda değişiklik geçirmiştir. Bunda, Anayasa Mahkemesinin norm denetimi kapsamında verdiği kararlarla Kanun’da öngörülen çok sayıda tartışmalı düzenlemeyi Anayasa’ya aykırı bularak iptal etmiş olmasının önemli bir etkisi bulunmaktadır. Geçirdiği değişikliklere rağmen 6306 sayılı Kanun hâlâ kentsel dönüşüm alanında kamu otoritelerine geniş yetkiler tanımaktadır. Bunun yanında kentsel dönüşüm uygulamalarının neden olduğu mülkiyet hakkı sınırlamalarının yargısal denetimi bazı durumlarda etkisiz kalmaktadır. Bu çalışmada, kentsel dönüşüm uygulamalarında karşılaşılan mülkiyet hakkına yönelik müdahalelerin Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru kapsamında nasıl değerlendirildiği incelenecektir. Çalışma, Kanun’dan kaynaklanan sorunlu uygulamaları ortaya koymayı ve bu sayede temel hak ve özgürlüklere saygılı bir kentsel dönüşüm yürütülmesine katkı sunmayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

6306 sayılı Kanun, Afet, Kentsel Dönüşüm, Mülkiyet Hakkı, Anayasa Mahkemesi, Bireysel Başvuru

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK ("Olası İstanbul Depreminin Çevresel Zorunlu Göç Senaryosu ve Yönetimi" başlıklı 1001 Projesi)

Proje Numarası

121K633

Teşekkür

Sayın editör, İntihal programı aboneliğim olmadığı için, benzerlik raporunun tarafınızdan alınmasını talep ediyorum. İlginize teşekkür ederim.

PROBLEMS RELATED TO THE RIGHT TO PROPERTY ARISING FROM URBAN TRANSFORMATION IN THE CONSTITUTIONAL COURT'S INDIVIDUAL APPLICATION DECISIONS

Öz

Law No. 6306 on the Transformation of Areas Under Disaster Risk imposes serious limitations on many fundamental rights and freedoms guaranteed in the Constitution, especially to the right to property. The law has undergone numerous amendments since it entered into force in 2012. The fact that the Constitutional Court has annulled many controversial provisions stipulated in the Law within the scope of constitutionality review, has a significant impact on this. Despite the amendments it has undergone, Law No. 6306 still grants very broad powers to public authorities in the field of urban transformation. Besides, the judicial review of restrictions on the right to property caused by urban transformation practices becomes ineffective in some cases. This paper examines how the interferences with the right to property arose from urban transformation practices are reviewed within the scope of individual application to the Constitutional Court. The study aims to reveal the problematic practices arising from the Law and thus contribute to the conduct of an urban transformation that respects fundamental rights and freedoms.

Anahtar Kelimeler

Law No. 6306, Disaster, Urban Transformation, Right to Property, Constitutional Court, Individual Application

Proje Numarası

121K633

Kaynakça

• Amıraslanlı, Nijat. “Kentsel Dönüşüm Kapsamında Afet Riski Altındaki Yapıların Tespiti ve Tespite İtiraz.” Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 14. No. 53 (Ocak 2023): 81-114.
• Arslan, Nurcan. “Kentsel Dönüşüm Sürecinde Riskli Yapı Tespiti Üzerine Alınacak Kararlar ve Akdedilebilecek Sözleşmeler.” Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 12. No. 47 (Temmuz 2021): 347-374.
• Avcı, Adem. “6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Açısından Mülkiyet Hakkının Sınırlandırılması.” İçinde Kentsel Dönüşüm Hukuku, Editörler Melikşah Yasin ve Cenk Şahin, 311-369. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2015.
• Çakır, Hüseyin Melih ve Ülker, Barış. “6306 Sayılı Kanun Kapsamında Riskli Yapılarda Pay (Hisse) Satışı.” Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 27. No.2, (Aralık 2021): 1066-1106.
• Daşkıran, Filiz ve Ak, Duygu. “6306 Sayılı Kanun Kapsamında Kentsel Dönüşüm.” Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 13. No.3 (Eylül 2015): 264-288.
• Demirkol, Selami ve Bereket Baş, Zuhal. “Kentsel Dönüşümün, 6306 Sayılı Yasa Kapsamında Hak ve Özgürlükler Açısından Ele Alınması.” Türkiye Barolar Birliği Dergisi 108. (2013): 23-70.
• Denizhan, Ayşe. “6306 Sayılı Kanunun 6. Maddesinin Birinci Fıkrası Kapsamında Uzlaşmayan Azınlığın Arsa Payının Satışına İlişkin Talebin İdarece İncelenme Usulü Üzerine Bir Değerlendirme”, Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Temmuz 2016, Sayı 14, 31-56.
• Ertaş, Şeref. “Kentsel Dönüşüm Kanunu, Mülkiyet Hakkının Sınırları, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 157, Eylül 2019, 1803-1813.
• Gemalmaz, H. Burak. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Mülkiyet Hakkı. İstanbul: Beta Yayınları, 2009.
• Gemalmaz, H. Burak. Mülkiyet Hakkı, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi – 6. Ankara: Avrupa Konseyi, 2018.
• Karadabağ, Hakan. Mülkiyet Hakkı Çerçevesinde Kentsel Dönüşüm. İstanbul: Legal Yayınları 2020.
• Özkaya Özlüer, Ilgın. “6306 Sayılı Kanun Kapsamında Riskli Alanlarda Riskli Olmayan Yapıların Durumu.” Ankara Barosu Dergisi 76. No.1 (Ocak 2018): 247-269.
• Özkaya Özlüer, Ilgın. “Riskli Alan Kararları ve Acele Kamulaştırma Uygulaması.” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 67. No. 3 (2018): 635-655.
• Özsunay, Ergun. “6306 Sayılı Kanun ve Kentsel Dönüşüm Uygulamalarına İlişkin Düşünceler.” İstanbul Barosu Dergisi 88. No. 6, (2014): 15-51.
• Şahin, Cenk. “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun’a Yönelik Bazı Eleştiriler (Anayasa Mahkemesi Kararının Ardından Yeniden Değerlendirme).” içinde Kentsel Dönüşüm Hukuku, Editörler Melikşah
• Yasin ve Cenk Şahin, 63-118. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2015.
• Yurtcanlı Duymaz, Seda. “Afet Riski Altında Temel Hak ve Özgürlükler: 6306 sayılı Afet Yasası Kapsamında Temel Hak ve Özgürlüklere Getirilen Sınırlamalar.” Anayasa Hukuku Dergisi 2. No. 4 (2013): 317-358.