Yürütme Organının Katma Değer Vergisinde Oranı Belirleme Yetkisinin Değerlendirilmesi

Yıl 2020, , 75 - 98, 15.01.2021

Mahcemal Seyhan

https://doi.org/10.30915/abd.854300

Öz

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 28’inci maddesi gereğince Cumhurbaşkanı’na vergi oranlarını belirli sınırlar dahilinde belirleme yetkisi tanınmıştır. Ancak söz konusu oranlar belirlenirken gerekçesinin açıklanması gerektiği düzenlenmemiştir. İdarenin işlem ve kararlarında gerekçe gösterme zorunluluğunun olup olmadığı tartışmalı bir konudur. Ancak kanımızca idari işlem ve kararların mutlaka bir sebebe dayanması gerekmektedir. Özellikle takdir yetkisine dayanan idari işlem ve kararlar bakımından ilgilisinin işlemin sebebini öğrenmesi birçok açıdan önem arz etmektedir. Günümüz şartlarında yürütme organına vergi oranları konusunda yetki verilmesi
hayatın olağan akışı gereğince gerekli olabilmektedir. Ancak bu yetkinin belirli sınırlar içerisinde kullanılması ve gerekçe sunulması gerekmektedir. Çalışmamızda, vergilerin kanuniliği ilkesi ve idarenin işlemlerinin gerekçeli olması ilkesi irdelenerek konuya yönelik tartışmalara girilmiş ve çözüm önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Katma değer vergisi,, vergilerin kanuniliği ilkesi,, vergi oranı,, gerekçe,, idari işlem,

An Evaluation Of The Authority Of The Executive Organ To Determine The Rate In Value Added Tax

Öz

In accordance with the 28th article of the Value Added Tax Law No. 3065, the President has been authorized to determine tax rates within the limits. However, it hasn’t been regulated that the rationale should be explained its reason. It is a debated issue whether the administration is obliged to give reason in its acts and decisions. However, administrative acts and decisions should be based on a reason. Particularly in terms of administrative acts and decisions established with discretionary power, it is crucial for the relevant person to learn the reason for the procedure in many aspects. In present conditions, authorizing the executive organ on tax rates may be necessary pursuant to the ordinary course of life. However, when this authority should be used within certain limits and a justification should be provided. In this
study, the legality principle of taxes and the reasoning of the administration’s acts have been examined and discussions on the subject have been initiated and proposed solutions have been presented.

Anahtar Kelimeler

Value added tax,, the legality principle of taxes,, tax rate,, reason,, administrative act,

Kaynakça

• Akçaoğlu Ertuğrul – Canyaş Oytun, “Anayasa’nın 73. Maddesi Uyarınca Cumhurbaşkanına Verilebilen Vergilendirme Yetkisinin Hangi Hukuk Kaynağıyla Kullanılacağı Sorunu Üzerine Bir Deneme”, Vergi Sorunları Dergisi, S. 371, Ağustos 2019.
• Akıllıoğlu Tekin, “Yönetsel İşlemlerde Gerekçe İlkesi”, Amme İdaresi Dergisi, 1982, Cilt 15, S. 2.
• Aksoy Şerafettin, Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi, 6. Baskı, İstanbul 2010.
• Balta Tahsin Bekir, İdare Hukuku I Genel Konular, AÜSBF Yayını No: 326, Ankara 1970/1972.
• Boz Selman Sacit, İdare Hukukunda Haklı Beklentinin Korunması, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2017.
• Bulutoğlu Kenan, Kamu Ekonomisine Giriş, (Yapı Kredi Yayınları), İstanbul 2003.
• Çağan Nami, “Türk Anayasası Açısından Vergileme Yetkisi”, Anayasa Yargısı, Ankara 1984 (Vergileme Yetkisi).
• Çağan Nami, Vergilendirme Yetkisi, Kazancı Hukuku Yayınları, İstanbul 1982 (Vergilendirme Yetkisi).
• Erginay Akif, Vergi Hukuku, 16. Baskı, Savaş Yayınları, Ankara 1998.
• Göker Cenker, Yürütme ve Yargı Organlarının İlişkileri Açısından Katma Değer Vergisinin Konusu, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2013.
• Gözler Kemal, İdare Hukuku, C. 1, Ekin Yayınevi, Bursa 2003.
• Gözler Kemal, Türk Anayasa Hukuku Dersleri, 21. Baskı, Ekin Basım Yayım Dağıtım, Bursa 2017.
• Gözübüyük Şeref, Yönetsel Yargı, 36. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara 2017.
• Günday Metin, İdare Hukuku, Güncelleştirilmiş ve Gözden Geçirilmiş 10. Baskı, İmaj Yayınevi, Ankara 2011.
• Güneş Gülsen, Verginin Yasallığı İlkesi, 4. Baskı, Oniki Levha Yayınları, İstanbul 2014.
• Kaneti Selim – Ekmekçi Esra – Güneş Gülşen – Kaşıkçı Mahmut, Vergi Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul 2019.
• Kanlıgöz Cihan, “İdari İşlemlerde Yazılı Bildirim”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 40, S. 1, Y. 1998.
• Karakoç Yusuf, “Anayasal Vergilendirme İlkeleri Üzerine Bir Değerlendirme”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 15, Özel S., 2013 (Anayasal Vergilendirme).
• Karakoç Yusuf, Genel Vergi Hukuku, Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 7. Baskı, Yetkin Yayıncılık, Ankara 2014 (Genel Vergi Hukuku).
• Kaya Cemil, İdarenin Takdir Yetkisi ve Yargısal Denetimi, On İki Levha Yayınları, İstanbul 2011.
• Kızılot Şükrü, Katma Değer Vergisi Kanunu ve Uygulaması, C. 1, Yaklaşım Yayınları, Ankara 1998.
• Kuzu Burhan, Türk Anayasa Hukukunda Kanun Hükmünde Kararnameler, İstanbul 1985.
• Oytun Canyaş, Vergi Normlarında İdarenin Takdir Yetkisinin Saptanması, Mali Akademi Yayınları, Ankara 2012.
• Öncel Mualla – Kumrulu Ahmet – Çağan Nami – Göker Cenker, Vergi Hukuku, Gözden Geçirilmiş Değişiklikler İşlenmiş 28. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara 2019.
• Öncel Mualla, “Katma Değer Vergisi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 1972, Cilt: XXIX.
• Özbudun Erdoğan, Türk Anayasa Hukuku, 2017 Anayasa Değişikliklerine Göre Gözden Geçirilmiş 17. Basım, Yetkin Yayınları, Ankara 2017.
• Öztürk K. Burak, Fransız ve Türk Hukukunda İdarenin Düzenleme Yetkisinin Kapsamı, Yetkin Yayınları, Ankara 2009.
• Sancakdar Oğuz, İdare Hukuku, Genişletilmiş ve Güncelleştirilmiş 4. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara 2014.
• Seçkin Sinan – Üstün Gül, “İdari İşlemlerde Takdir Yetkisi ve Gerekçe İlkesi”, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/273387
• Şenyüz Doğan – Yüce Mehmet – Gerçek Adnan, Türk Vergi Sistemi, 14. Baskı, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa 2017.
• Teziç Erdoğan, Anayasa Hukuku, Beta Yayınevi, İstanbul 2019 (Anayasa Hukuku).
• Teziç Erdoğan, Türk Parlamento Hukukunun Kararları ve İlgili Anayasa Mahkemesi Kararları, İstanbul 1990 (Parlamento Hukuku).
• Turhan Salih, Vergi Teorisi ve Politikası, 7. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul 2020.
• Yenice Kazım – Esin Yüksel, Açıklamalı – İçtihatlı – Notlu İdari Yargılama Usulü, Ansan Matbaacılık ve Ambalaj Sanayii, Ankara 1983.
• Kararlar Any.M. 18.04.1968 tarih, 1967/54E. ve 1968/12K.
• Any.M. 03.07.1969 tarih, 1969/23E. ve 1969/41K.
• Any.M. 15.06.1971 tarih, 1971/55E. ve 1971/57K.
• Any.M. 31.03.1987 tarih, 1987/20E. ve 1987/9K.
• Any.M. 19.03.1987 tarih, 1986/5E. ve 1987/7K.
• Dş. 1. D. 31.10.1986 tarih, 1986/378E. ve 1986/326K.
• İnternet Kaynakları http://kararlaryeni.anayasa.gov.tr
• https://www.oecd.org/tax/tax-policy/revenue-statistics-highlightsbrochure.pdf
• http://www.bumko.gov.tr/Eklenti/11294,butce-gerekcesi-2019pdf.pdf?0&_tag1=EFDDCDEAC342628405BFBF26F2F1388F7DADEDEC