Ceza Muhakemesi Hukukunda Arama Koruma Tedbirinde Belirlilik İlkesi

Yıl 2019, Cilt: 77 Sayı: 1, 155 - 229, 15.04.2019

Hakan Serdar Çöpoğlu

https://doi.org/10.30915/abd.556954

Cited By: 2

Öz

Ceza muhakemesi hukukunda yer alan arama koruma tedbiri, başta özel hayatın gizliliğine saygı gösterilmesi ve konut dokunulmazlığı olmak üzere bazı temel hak ve özgürlüklere doğrudan müdahale eder. Bu sebeple, temel hak ve özgürlüklerin korunması, arama tedbirinin keyfi uygulanmasının önüne geçilmesi için, arama tedbirinde belirlilik ilkesine uyularak, tedbirin sınırlarının çizilmesi zorunludur. Aksi uygulama, arama tedbirinin ve bundan elde edilen delillerin hukuka aykırı hale gelmesine yol açar.

Anahtar Kelimeler

Arama tedbiri, temel hak ve hürriyetler, belirlilik ilkesi, arama kararı, hukuka aykırılık

THE PRINCIPLE OF PARTICULARITY IN SEARCH PROTECTION MEASURE IN CRIMINAL PROCEDURAL LAW

Öz

Search, exist in Criminal Procedural Law, interfere in directly some fundemantal rights and freedoms, especially right to privacy and inviolability of domicile. Therefore it is obligatory to draw the restrictions of search by obeying the principle of particularity for protection of fundemantal rights and freedoms and preventing arbitrary treatment of search. Otherwise, search and evidences gathering by search caused to unlawfull.

Anahtar Kelimeler

Search, fundemental rights and freedoms, the principle of particularity, search warrant, unlawfulness

Kaynakça

• Akbey, Evren: Adli ve Önleme Aramalarının İnsan Hakları Açısından Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2011. Aksoy, Şemsettin: Önleme ve Koruma Tedbiri Olarak Arama, Seçkin Yayınları, Ankara, 2007. Akyürek, Güçlü: “Haksız Arama Suçu”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2012/2. Albayrak, Mustafa/Özer, Fatma/İlhan, Fikret/Erdoğan, Mustafa: Yargı Kararları Işığında Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat Davaları, Adalet Yayınevi, Ankara, 2014. Aldemir, Hüsnü, Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat, Bilge Yayınevi, Ankara, 2012 Aracı, Fatoş: “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında İletişimin Denetlenmesi ve Arama Yoluyla Elde Edilen Delillerin Kullanılması”, içinde Ceza Muhakemesi Hukukunda Güncel Konular, Editör: Prof. Dr. Nur Centel, XII Levha Yayıncılık, İstanbul, 2015. Arslan Soygüt, Mualla Buket: “Ilıya Stefanov v. Bulgaristan Davası, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin “Avukat Bürolarında Arama, Elkoyma ve Telefon Dinleme” ile İlgili Bir Kararı”, içinde Karşılaştırmalı Güncel Ceza Hukuku Serisi 11, Ceza Muhakemesi Önlemleri ve Özellikle Gizli Araştırma Tedbirleri, Seçkin Yayınları, Ankara, 2011. Artuk, Mehmet Emin/Gökcen, Ahmet/Alşahin, Mehmet Emin/ÇAKIR, Kerim: Ceza Hukuku Özel Hükümler, Adalet Yayınevi, Ankara, 17. Baskı, 2018. Aycı, Emrullah: Ceza Yargılamasında Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat, Adalet Yayınevi, Ankara, 2014. Aydın, Murat: Arama ve Elkoyma, Seçkin Yayınları, Ankara, 2. Baskı, 2012. Bacigal, Roland J.: Criminal Law and Procedure An Overwiew, Delmar Cengage Learning, 3.Baskı, USA, 2009. Bakım, Sevi: “Arama”, Legal Hukuk Dergisi, Cilt:14, Sayı:164, Ağustos 2016, s. 4161-4207. Baki, Yunus: Adli Arama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi S.B.E., İstanbul, 2007. Bıçak, Vahit: Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara, 4. Baskı, 2018. Can, Osman: “Belirlilik İlkesine Anayasal Bakış”, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, C. IX, S. 1-2 (2005) Canoğlu, Veysel Candan: Ceza Muhakemesi Hukukunda Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2017. Centel, Nur/Zafer, Hamide: Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul, 15. Baskı, 2018. Çağlar, Selda: Hukuk Devletinin Hukuki Belirlilik İlkesi Üzerinden Değerlendirilmesi, Beta Yayınevi, İstanbul, 2013. Çelik, İsa: Postada Elkoyma, Ajans Yayıncılık, Ankara, 2. Baskı, 2016. Değirmenci, Olgun: Ceza Muhakemesinde Sayısal (Dijital) Delil, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2014. Del Carmen, Rolando V.: Criminal Procedure Law and Practice, Wadsworth Cengage Learning, 8.Baskı, USA, 2010. Doğan, Duygu Çağlar: “Ceza Muhakemesinde Adli Arama”, TBB Dergisi, Sayı: 92, Yıl: 2011. Döner, İsa: “Ceza Muhakemesi Hukuku İşlemlerinden Koruma Tedbiri Olarak Arama İşlemi”, içinde Yeni Ceza Adalet Sistemi, Seçkin Yayınları, Ankara 2009. Düzgün, Nuri/Elmacı, Şerafettin: Haksız Yakalama, Elkoyma ve Tutuklamadan Kaynaklanan Tazminat Davaları, Adalet Yayınevi, Ankara, 2010. Epözdemir, Rezan: “Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat”, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt:12, Sayı:135, Kasım 2017, s. 14-28. Ercan, İsmail: Ceza Muhakemesi Hukuku, Kuram Kitap, İzmit, 14. Baskı, 2018. Erem, Faruk: Ceza Usulü Hukuku, Sevinç Matbaası, Güncelleştirilmiş 5. Bası, Ankara, 1979. Eryılmaz, Mesut Bedri: Türk ve İngiliz Uygulamasında Durdurma ve Arama, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2003 (Durdurma ve Arama). Eryılmaz, Mesut Bedri: Ceza Muhakemesi Hukuku Dersleri, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2012 (Ceza Muhakemesi). Eşitli Aygün, Ezgi: “Suçların ve Cezaların Kanuniliği İlkesi”, TBB Dergisi, Yıl: 2013, Sayı:104. Gercke, Björn: “Avukat Bürolarının Aranması”, Çev. Prof. Dr. Hakan Hakeri, Karşılaştırmalı Güncel Ceza Hukuku Serisi 11, Ceza Muhakemesi Önlemleri ve Özellikle Gizli Araştırma Tedbirleri, Seçkin Yayınları, Ankara, 2011. Göktürk, Neslihan, Fikri İçtima, Adalet Yayınevi, Ankara, 2013. Gülşen, Recep, “Yargıtay Kararları Işığında Hukuka Aykırı Aramada Elde Edilen Delillerin Ceza Muhakemesinde Değerlendirilmesi”, Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 2, 2015. Gülşen, Recep: “Kolluk Görevlileri Tarafından, İşlenen Suç Dolayısıyla Arama Kararı veya Emri Gerekmeden Kendiliğinden Arama Yapılabilen Haller”, Fasikül Aylık Hukuk Dergisi, Yıl:2, Sayı:9, Ağustos 2010, s.16-22 (Kendiliğinden Arama). Gülşen, Recep: “Yeni Ceza Muhakemesi Kanununda Arama”, Hukuki Perspektifler Dergisi, S. 3, Y. 2005 (Ceza Muhakemesi). Gülşen, Recep: “Haksız Arama Suçu”, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Sayı:16-17-18-19, Yıl: 2007-2008 (Haksız Arama). Günay, Erhan: Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2014. Güngör, Devrim: Ceza Muhakemesinde İstinaf, Yetkin Yayınları, Ankara, 2016. Hafızoğulları, Zeki/Özen, Muharrem: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, US-A Yayıncılık, Ankara, 11. Baskı, 2018 (Genel Hükümler). Hafızoğulları, Zeki/Özen, Muharrem: Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler Kişilere Karşı Suçlar, Ankara, US-A Yayıncılık, 5. Baskı, 2016 (Kişilere Karşı Suçlar). İnci, Z.Özen: “Ceza Muhakemesi Hukukunda Cumhuriyet Savcısı ve Sulh Ceza Hâkimi (Soruşturma Makamları) Arasındaki gri Alan: Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hal Kavramı ve Soruşturma Evresinde Temel Haklara Müdahale Sorunu”, AÜHF Dergisi, Sayı: 65/4, Yıl: 2016. İnci, Z.Özen, “Türkiye’nin Bir İnsan Onuru Sorunu Olarak Ceza İnfaz Kurumlarında Uygulanan Çıplak Arama Üzerine Bir İnceleme”, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt 11, Sayı 120, Ağustos 2016. Kahraman, Mehmet: “Koruma Tedbiri Olarak Adli Arama”, Yargıtay Dergisi, C.33, S. 3, Temmuz 2007. Kanmaz, Fatih: Haksız Yakalama, Tutuklama ve Elkoyma Nedeniyle Tazminat, Adalet Yayınevi, Ankara, 2008. Kantar, Baha: Ceza Muhakemeleri Usulü Umumi Hükümler I. Kitap, 4. Bası, Ankara, 1957. Karakaya, Naim, “Ceza Kanunu Kapsamında Yürürlüğe Konulan Yönetmeliklerin Değerlendirilmesi”, Hukuk ve Adalet, Yıl: 2, Sayı: 6-7, Ekim 2005. Karakehya, Hakan: Ceza Muhakemesi Hukuku I, Savaş Yayınevi, Ankara, 1. Bası, Ekim 2014. Keskin-Kiziroğlu, Serap: 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda Konut Dokunulmazlığının İhlali Suçu, Adalet Yayınevi, Ankara, 2010 (Konut Dokunulmazlığı). Keskin-Kiziroğlu, Serap: “5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Basit Arama (Adli Arama)”, AÜHF Dergisi, C. 58, Y. 2009, S. 1 (Arama). Keskin-Kiziroğlu, Serap: “Türk Hukuku’nda Arama ve Elkoyma”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2008/1 (Arama ve Elkoyma). Kilkelly, Ursula: Özel Hayata ve Aile Hayatına Saygı Gösterilmesi Hakkı: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 8. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Kılavuz, İnsan Hakları Elkitapları, No.1, Adalet Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2007. Kunter, Nurullah/Yenisey, Feridun/Nuhoğlu, Ayşe: Açıklamalı Ceza Muhakemesi Kanunu, Beta Yayınları, İstanbul, 2013 (Ceza Muhakemesi Kanunu). Kunter, Nurullah/Yenisey, Feridun/Nuhoğlu, Ayşe: Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul, 18. Baskı, 2010 (Ceza Muhakemesi Hukuku). Kunter, Nurullah: Ceza Muhakemesi Hukuku, Yaylacık Matbaası, İstanbul, 9.Baskı, 1989. Kunter, Nurullah: “Tehlike Tedbiri Genel Teorisi ve Para Cezaları İçin İcrai ve İhtiyati Haciz”, İHFM, C. XXXIV, Y.1969, S.1-4, s.17 vd. Okuyucu-Ergün, Güneş: 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda Konut Dokunulmazlığını İhlal Suçu, Çakmak Yayınevi, Ankara, 2010. Ökten, Pınar: Ceza Muhakemesi Hukukunda Arama ve Elkoyma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2010. Önok, Rıfat Murat: “Adli-İdari Arama ve Uygulamadaki Sorunlar”, içinde Ceza Muhakemesi Hukukunda Güncel Konular, Editör: Prof. Dr. Nur Centel, XII Levha Yayıncılık, İstanbul, 2015. Özbek, Veli Özer/Doğan, Koray/Bacaksız, Pınar/Tepe, İlker: Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara, 11. Baskı, Ağustos 2018. Özbek, Veli Özer/Doğan, Koray/Bacaksız, Pınar/Tepe, İlker: Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara, 8. Baskı, Ekim 2016. Özbek, Veli Özer/Bacaksız, Pınar: “Ceza Muhakemesi Hukukunda Arama”, Ceza Hukuku Dergisi, Yıl 1, Sayı 1, Ekim 2006. Özbek, Veli Özer: Ceza Muhakemesi Hukukunda Koruma Tedbiri Olarak Arama, Seçkin Yayınları, Ankara 1999. Özen, Muharrem: “Türk Ceza Muhakemesinde İstinaf ”, AÜHF Dergisi, Cilt: 65, Sayı: 4, Yıl: 2016. Özen, Muharrem: “Türk Ceza Kanunu Tasarısının Tüzel Kişilerin Ceza Sorumluluğuna İlişkin Hükümlerine Bir Bakış”, AÜHF Dergisi, Cilt: 52, Sayı:1, Yıl:2000, s. 63-88. Öztürk, Bahri/Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa Ruhan/ Gezer Sırma, Özge/Saygılar Kırıt, Yasemin F./Akcan Alan, Esra/ Özaydın, Özdem/ Tütüncü Erden Efser/Villemin Altınok, Derya/Tok, Mehmet Can: Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara, Güncellenmiş 12. Baskı, Eylül 2018. Öztürk, Bahri/Eker Kazancı, Behiye/Güleç Soyer, Sesim: Ceza Muhakemesi Hukukunda Koruma Tedbirleri, Seçkin Yayınları, Ankara, 2. Baskı, 2017. Öztürk, Bahri/Erdem, Mustafa Ruhan: Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara, 12. Baskı, 2008. Parlar, Ali/Hatipoğlu, Muzaffer: 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu Yorumu, 1. Cilt, Yayın Matbaacılık ve Ticaret İşletmesi, Ankara, 2008. Parlar, Ali: Türk Ceza Kanunu Şerhi Cilt 1, Bilge Yayınevi, Ankara, 2015. Samaha, Joel: Criminal Procedure, Wadsworth Cengage Learning, 8.Baskı, USA, 2012. Scheb II, John M./Scheb, John M.: Criminal Law and Procedure, Wadsworth Cengage Learning, 7.Baskı, USA, 2011. Soyaslan, Doğan: Ceza Hukuku Özel Hükümler, Yetkin Yayınları, Ankara, Güncelleştirilmiş 12. Baskı, 2018. Şahin, Cumhur: Ceza Muhakemesi Hukuku I, Seçkin Yayınları, Ankara, 9. Bası, 2018. Şahin, Cumhur: Ceza Muhakemesi Kanunu Gazi Şerhi, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2005 (Gazi Şerhi). Şahin, İlyas: “Amerikan Hukukunda Kişi Hakları ile Kamu Yararlarının Dengelenmesine İlişkin İlkeler ve Kamu Okullarında Yapılan Aramaların Hukuki Durumu”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Cilt:2, Sayı:2, Ocak 2014, s. 71-112. Şahin, İlyas: “ABD Hukukunda Mahkeme Kararları Işığında Hükümlü, Tutuklu, Şartla Salıverilme ve Adli Kontrole Tabi Kişilerle İlgili Aramalar”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Yıl:4, Sayı:14, Temmuz 2013 (Aramalar). Şahin, İlyas: “ABD Federal Mahkemelerinin Sınırlarda Bilgisayar Aramalarına İlişkin Kararları ve Değerlendirmeler”, TBB Dergisi, Sayı: 89, 2010 (Bilgisayar Aramaları). Şen, Ersan: “Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği Değişikliği”, http://www.polisinsesi.com/adli-ve-onleme-aramalari-yonetmeligi-degisikligi/4059/Erişim tarihi: 08.12.2016 (Yönetmelik). Şen, Ersan: “Araç Araması”, Yargı Dünyası Dergisi, Sayı:214, Ekim 2013, s. 11-18. Şenol, Cem: Teori ve Uygulamada Ceza Muhakemesinde Hukuka Aykırı Delillerin Kullanılması ve Değerlendirilmesi Yasağı, XII Levha Yayıncılık, İstanbul, 2015. Tangal, Murat: Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, 2016. Toroslu, Nevzat/Feyzioğlu, Metin: Ceza Muhakemesi Hukuku, Savaş Yayınevi, Ankara, 18. Baskı, 2018. Toroslu, Nevzat/Toroslu, Haluk: Ceza Hukuku Genel Kısım, Savaş Yayınevi, Ankara, 24. Baskı, 2018 (Genel Kısım). Toroslu, Nevzat: Ceza Hukuku Özel Kısım, Savaş Yayınevi, Ankara, 9. Baskı, 2018 (Özel Kısım). Turhan, Faruk: Ceza Muhakemesi Hukuku, Asil Yayınları, 2006. Ünver, Yener/Hakeri, Hakan: Ceza Muhakemesi Hukuku, Adalet Yayınevi, Ankara, 14. Baskı, 2018 (Ders Kitabı). Wohlers, Wolfgang: “Alman Ceza Hukukuna Göre Aramadaki Temel ve Güncel Sorunlar” (Çev.: Kerem ÖZ), Hukuk Köprüsü Dergisi, Sayı: 9, Özyeğin Üniversitesi Yayınları, Seçkin Yayıncılık, Ankara, Aralık 2015. Yenidünya, A.Caner/İçer, Zafer: Ceza Muhakemesi Hukuku, Adalet Yayınevi, Ankara, 2016. Yenisey, Feridun: Kolluk Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul, 2009. Yenisey, Feridun: İnsan Hakları Açısından Arama, Elkoyma, Yakalama ve İfade Alma, AÜ SBF İHM Yayınları Seminer yayın Dizisi No:3, AİHS Uygulamasında Kişisel Haklar Semineri Mart-Haziran 1995, Ankara. Yenisey, Feridun/Nuhoğlu, Ayşe: Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara, 6. Baskı, 2018. Yenisey, Feridun/Oktar, Salih: Alman Ceza Muhakemesi Kanunu, Almanca Metin-Türkçe Çeviri, Beta Yayınevi, İstanbul, 2. Baskı, 2015. Yerdelen, Erdal/Değerli, Yavuz Selim: “Ceza Muhakemesi Koruma Tedbirlerinde Ölçülülük”, Prof. Dr. Feridun YENİSEY’e Armağan, Beta Yayınevi, İstanbul, 2014, s. 1339-1378. Yıldırım, Akif: “Türk Ceza Hukukunda Haksız Arama Suçu”, TAA Dergisi, Yıl:5, Sayı:19, Ekim 2014, s. 585-622 (Haksız Arama). Yıldız, Hüseyin Serkan: Ceza Muhakemesi Hukuku’nda Arama ve Elkoyma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi S.B.E., Ankara, 2010. Yılmaz, Yeşim: “Bir Ceza Muhakemesi Hukuku İşlemi Olarak Adli Arama”, TBB Dergisi, Sayı 124, 2016 (Arama). Yurtcan, Erdener: Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) Şerhi, Adalet Yayınevi, 8. Bası, Ankara, 2017.