Doğal Hukuk ve Hukuki Pozitivizm Anlayışlarının Hukuka Aykırılık Kavramı Çerçevesinde Ceza Hukukuna Yansımalarının Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 81 Sayı: 3, 357 - 379, 11.08.2023

Ömer Demirtaşoğlu Gülce Ecem Uçar

Öz

Hukuk felsefecileri adalet kavramı üzerine uzun tartışmalar yürütmüş ve bu tartışmaların neticesinde iki temel hukuk ekolü olan doğal hukuk anlayışı ve hukuki pozitivizm anlayışı ortaya çıkmıştır. Bu iki ekolün sahip olduğu farklı bakış açısı birçok alana olduğu gibi ceza hukukuna da yansımış ve iki farklı hukuka aykırılık anlayışının ortaya çıkmasına sebep olmuştur: Maddi hukuka aykırılık anlayışı ve biçimsel hukuka aykırılık anlayışı. Bu makalede öncelikle doğal hukuk anlayışı ile hukuki pozitivizm anlayışı genel olarak ele alınmakta sonrasında ise bu iki temel hukuk ekolünün maddi hukuka aykırılık ve biçimsel hukuka aykırılık anlayışlarıyla ilişkileri bazı örnekler ışığında incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

hukuka aykırılık, ceza hukuku, hukuk felsefesi, Doğal Hukuk Anlayışı, Hukuki Pozitivizm Anlayışı

Kaynakça

• Bix, Brian H. “Hukuki Pozitivizm”, içinde Hukuk Felsefesi ve Hukuk Teorisi Rehberi, Editörler Martin P. Golding ve William A. Edmundson, Çeviren Yusuf Umur Çil, İzmir: Islık Yayınları, 2021.
• Eser, Albin. “Son Yüzyıl İçinde Almanya’daki Ceza Düzenlemeleri Geçmişe Bir Bakış ve Gelecekteki Eğilimler.” Yargıtay Dergisi, no. 15 (1989): 12-36.
• Gözler, Kemal. “Tabiî Hukuk ve Hukukî Pozitivizme Göre Adalet Kavramı.” Muhafazakâr Düşünce, no. 15 (2008): 77-90.
• Hafızoğulları, Zeki ve Devrim Güngör. “Türk Ceza Hukukunda Suçların Tasnifi.” Türkiye Barolar Birliği Dergisi, no. 69 (2007): 21-50.
• Hafızoğulları, Zeki, ve Muharrem Özen. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. 13. Baskı, Ankara: US-A Yayıncılık, 2021.
• Kaboğlu, İbrahim Ö. “Hukukun Genel İlkeleri ve Anayasa Yargısı.” Erişim 28 Nisan 2023 https://anayasa.gov.tr/media/4800/kaboglu.pdf.
• Katoğlu, Tuğrul. Ceza Hukukunda Hukuka Aykırılık. 2. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2003.
• Leiter, Brian. “Hukuki Pozitivizmin Radikalliği.” Çeviren Engin Arıkan, Türk Alman Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2 , no. 2 (2020): 309-320.
• Otacı, Cengiz. “Hukuka Rağmen Kanun, Hâkimin Direnme Hakkı ya da Radbruch Formülünü Hatırlamak.” TBB Dergisi, no. 120 (2015): 571-616.
• Özek, Çetin. “İtalyan Ceza Kanunu Tadil Çalışmaları ve Tadil İçin Kabul Edilen Temel Görüşler.” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 34, no. 1-4 (1968): 72-107.
• Serozan Rona. “Hukukta Yöntem.” Yaşar Üniversitesi E-Dergisi 8, Özel Sayı (2013): 2423-2440.
• Şahin Ceylan, Şule. “H.L.A. Hart’ın Yaklaşımıyla Hukuk Kavramı.” HFSA, no. 2379 (2012): 79-86.
• Toroslu Nevzat ve Haluk Toroslu. Ceza Hukuku Genel Kısım. 24. Baskı, Ankara: Savaş Yayınevi, 2018.
• Turhan, Mehmet. “Hans Kelsen’in Normatif Alternatifler Kuramının Gözden Geçirilmesi.” Anayasa Yargısı 37, no. 1 (2020): 1-32.
• Yıldız, Hayrettin. “Doğal Hukuk Bahçesinde Stoacılık.” Hukuk ve Adalet Eleştirel Hukuk Dergisi 6, no. 15 (2014): 55-79.