AFET YÖNETİMİNDE POZİTİF YÜKÜMLÜLÜKLERİN KAPSAMI VE TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ EKSENLİ ÖZEL ÖNLEMLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 81 Sayı: Özel Sayı - DEPREM ÖZEL SAYISI-I (KAMU HUKUKU), 441 - 465, 15.10.2023

Zülfiye Yılmaz

https://doi.org/10.30915/abd.1380973

Öz

Afetler meydana geldiği alanlarda farklı hak ihlallerine yol açabilmektedir. Afet öncesinde süregelen eşitsizlikler, afetin meydana getirdiği zararın ağırlaşmasına neden olabilmektedir. Yapısallaşmış eşitsizlik durumu öte yandan haklara eşit erişimin zorlaşmasına ve insan hakları ihlali olarak toplumsal cinsiyet temelli şiddetin derinleşmesine zemin hazırlamaktadır. Bu nedenle afet yönetimi, toplumsal cinsiyet eşitliğini dikkate alan bütüncül yaklaşımı gerektirmektedir. Bu çalışmada, afet yönetimine toplumsal cinsiyet eşitliği yaklaşımı, uluslararası insan hakları hukukundan kaynaklanan pozitif yükümlülükler ışığında ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

afet yönetimi, pozitif yükümlülükler, toplumsal cinsiyet eşitliği, şiddet, insan hakları

Kaynakça

• Akandji-Kombe, Jean-François. Positive obligations under the European Convention on Human Rights. Belçika:Council of Europe, 2007. https://rm.coe.int/168007ff4d.
• Bilkent Üniversitesi İnsan Hakları Merkezi. 10 İlde Deprem Nedeniyle Gündeme Gelen Hak İhlallerinin Giderilmesi İçin Anayasa ve İdare Hukuku Kapsamında Sorumluluk. Ankara:Şubat 2023, 19-32.
• Foster, John Bellamy, Brett Clark, Richard York. The Ecological Rift: Capitalisms War on the Earth. New York: NYU Press. 2010.
• Kahraman Sümeyye, Erkan Polat, Burak Korkmazyürek. “Afet Yönetim Döngüsündeki Temel Kavramlar.” Avrasya Terim Dergisi 9, no.3 (2021): 7-14.
• Lottie, Lane. “The Horizontal Effect of International Human Rights Law in Practice.” European Journal of Comparative Law and Governance 5, 1 (2018): 5-88. doi: https://doi.org/10.1163/22134514-00501001.
• Plumwood Val. Feminism and the Mastery of Nature. New York: Routledge, 1983, 19-40.
• Rietiker Daniel. “The Principle of “Effectiveness in the Recent Jurisprudence of the European Court of Human Rights: Its Different Dimensions and Its Consistency with Public International Law -No Need for the Concept of Treaty Sui Generis.” Nordic Journal of International Law 79 (2010): 245-277. https://brill.com/view/journals/nord/79/2/article-p245_2.xml?language=en.
• Venier, Silva, “Positive Obligations under Human Rights Law to Protect against CBRN Risks.” içinde International Law and Chemical, Biological, Radio-Nuclear (CBRN) Events: Towards an All-Hazards Approach, Editörler Andreas de Guttry, Micaela Frulli, Federico Casolari, and Ludovica Poli, 481-500. Leiden: Brill, 2022.
• “6 Şubat 2023 Depremleri: Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Bakış Açısından Geleceğe Notlar”. Eşik. Erişim Tarihi : 18 Mart 2023. https://esik.org.tr/s/2547/i/ESIK_DepremRaporu_TCE_BakisAcisindan_GelecegeNotlar.pdf.
• “Depremden Etkilenen Bölgede Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Mekanizmaları”. Morçatı. Erişim Tarihi: 7 Mart 2023. https://morcati.org.tr/izleme-raporlari/.
• “General Comment No. 14: The Right to the Highest Attainable Standard of Health (Art. 12)”. CESCR. 2019.
• “General Comment No. 36 Article 6: Right to Life”. Human Rights Committee. 2019.
• “General Recommendation No. 27 on Older Women and Protection of Their Human Rights”. CEDAW. 16.10.2010.
• “General Recommendation No. 35 on Gender-based Violence Against Women, Updating General Recommendation No. 19”.CEDAW. 2017.
• “General Recommendation No.37 (2018) on Gender-related Dimensions of Disaster Risk Reduction in a Changing Climate”. CEDAW. 13/03/2018.
• “Gender and Disasters”, UNDP, erişim 16 Ağustos 2023, https://www.undp.org/sites/g/files/zskgke326/files/migration/latinamerica/7Disaster-Risk-Reduction---Gender.pdf.
• “Klimaseniorinnen”. 26.11.2020. Erişim Tarihi: 22 Mart 2023. http://climatecasechart.com/wp-content/uploads/sites/16/non-us-case-documents/2020/20201126_Application-no.-5360020_application-1.pdf.
• “Report of the World Conference on Disaster Reduction”. UN. 18-22/01/2005.
• “Sendai Framework for Disaster Risk Reduction 2015- 2030”. UN. 18-22/01/2005. “Thematic Study on the Rights of Persons with Disabilities under article 11 of the Convention on the Rights of Persons with Disabilities, on Situations of Risk and Humanitarian Emergencies”. UN Human Rights Council. A/HRC/31/30,.30.11.2015.
• “Yokohama Strategy and Plan of Action for a Safer World”. UN. 23/05/1994.
• Vienna Declaration and Programme of Action, Birlemiş Milletler, 1993.