THE REGULATION OF MOBBING AS AN INDEPENDENT OFFENSE IN THE TURKISH PENAL CODE: LEGAL ASSESSMENT AND RECOMMENDATIONS

Yıl 2025, Cilt: 83 Sayı: 1

Celal Hakan Kan

https://doi.org/10.30915/abd.1532255

Öz

In Turkey, mobbing in the workplace emerges as a serious issue negatively affecting the psychological health of employees. Current legal regulations do not address mobbing incidents as an independent offense. This study proposes the regulation of mobbing as an independent offense within the Turkish Penal Code. The aim of this study is to evaluate the current legal framework and discuss the necessary legal changes for the effective prevention of mobbing and the protection of victims. The methodology involves an analysis of existing laws and a comparative legal review. Findings indicate that workplace mobbing can be more effectively prevented, and victims can be better protected through clear legal definitions and criminal sanctions. In this context, the proposed legal regulations aim to provide clarity in the processes of defining, reporting, and penalizing mobbing, thereby enhancing the safety and health of work environments. These recommendations are expected to contribute to reducing the adverse effects of mobbing on both societal and individual levels.

Anahtar Kelimeler

Turkish Penal Code, mobbing, workplace, offense type, mobbing behaviorsfive.

TÜRK CEZA KANUNUNDA MOBBİNG OLGUSUNUN BAĞIMSIZ BİR SUÇ TİPİ OLARAK DÜZENLENMESİ: HUKUKİ DEĞERLENDİRME VE ÖNERİLER

Öz

Türkiye'de iş yerlerinde mobbing, çalışanların psikolojik sağlığını olumsuz etkileyen ciddi bir sorun olarak öne çıkmaktadır. Mevcut yasal düzenlemeler, mobbing olaylarını bağımsız bir suç tipi olarak ele almamaktadır. Bu çalışma, Türk Ceza Kanunu'nda mobbingin bağımsız bir suç tipi olarak düzenlenmesini önermektedir. Çalışmanın amacı, mevcut hukuki çerçeveyi değerlendirmek ve mobbingin etkili bir şekilde önlenmesi ve mağdurların korunması için gerekli yasal değişiklikleri tartışmaktır. Yöntem olarak, mevcut yasaların analizi ve karşılaştırmalı hukuk incelemesi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, iş yerinde mobbingin açık yasal tanımlar ve cezai yaptırımlar ile daha etkili bir şekilde önlenebileceğini ve mağdurların korunabileceğini göstermektedir. Bu bağlamda, önerilen yasal düzenlemeler, mobbingin tanımlanması, raporlanması ve cezalandırılması süreçlerinde netlik sağlayarak, çalışma ortamlarının daha güvenli ve sağlıklı hale getirilmesini hedeflemektedir. Bu önerilerin, iş yerinde mobbingin toplumsal ve bireysel düzeyde yarattığı olumsuz etkilerin azaltılmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türk Ceza Kanunu, mobbing, iş yeri, suç tipi, mobbing davranışları.

Kaynakça

• Akyürek, Güçlü, “France Telecom Davası Işığında Psikolojik Taciz (Mobbing) Suçu”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Sayı 1, 2022, s.99-101.
• Altunç, Sinan, “Eziyet Suçu” in Özel Ceza Hukuku Cilt II: Kişilere Karşı Suçlar, (Ed.) Köksal Bayraktar ve Pınar Memiş Kartal, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2017, s.372-385.
• Bayram, Fuat, “Türk İş Hukuku Açısından İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing)”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 2007, s.552.
• Bilge, Selahattin Samet, “Mobbing Terimi ve Türk Hukuk Düzeninde İncelenmesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 65, Sayı 4, 2016, s.1246.
• Bozbel, Savaş ve Palaz, Serap, “İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) ve Hukuki Sonuçları”, Tisk Akademi, Cilt 2, Sayı 3, 2007, s.79.
• Cengiz, İştar, Ersoy Uğur ve Alper Küçükay, “Psikoloji, Hukuki ve Cezai Boyutuyla Mobbing”, Mess Sicil İş Hukuku Dergisi, Sayı 36, 2016, s.83-84.
• Centel, Nur, “5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda Cinsel Saldırı Suçu ve Cinsel Suçlar Değişiklik Tasarısı’nın Değerlendirilmesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 99, 2012, s.273-283.
• Centel, Nur, Zafer, Hamide ve Çakmut, Özlem, Kişilere Karşı İşlenen Suçlar Cilt: I, 4. Baskı. İstanbul, Onikilevha Yayıncılık, 2017.
• Chappell, Duncan ve Vittorio Di Martino, Violence at Work, International Labour Organization, 2006.
• Cin, Onursal ve Günbey Tuba, “Mobbing Davranışlarının Eziyet Suçu Bakımından Değerlendirilmesi”, Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 4 2021, s.157-158.
• Çağlar, Bilgi, Kamuda Mobbing, Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, 2016.
• Çelik, Nuri, Caniklioğlu Nurşen ve Canbolat Talat, İş Hukuku Dersleri, İstanbul, Beta Yayıncılık, 2018.
• Çopur, Fatma, Mobbingin Çalışanlar Üzerindeki Etkileri: Türk Hukuk Sisteminde Mobbing, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, 2017.
• Demir, Şamil, “Mobbing Olgusunun Hukuksal Değerlendirmesi”, Ankara Barosu Dergisi, Cilt 67, Sayı 2, 2009, s.140.
• Dilaveroğlu, Ergün, “Vakıf Üniversitelerinde Çalışan Akademisyenlerin Hukuki Statüleri Üzerine Bir İnceleme”, Ankara Barosu Dergisi, Cilt 82, Sayı 4, Ekim 2024, s.4.
• Einarsen, Stale, Helge Hoel, Dieter Zapf, ve Cary L. Cooper, “The Concept of Bullying at Work: The European Tradition”, in Bullying ve Emotional Abuse in the Workplace: International Perspectives in Research ve Practice, (Ed.) Stale Einarsen, Helge Hoel, Dieter Zapf, ve Cary L. Cooper, London: Taylor & Francis, 2003.
• Elliott, Gail Pursell, Davenport Noa ve Schwartz Ruth, Mobbing: Emotional Abuse in the American Workplace, U.S.A., Civil Society Publishing, 1999.
• Erdem, Mustafa Ruhan ve Parlak, Benay, “Ceza Hukuku Boyutuyla Mobbing”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 88, 2010, s.262-286.
• Erdoğan, Gülnur, “Avrupa Sosyal Şartı ve Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı”, TBB Dergisi, Sayı 77, 2008, s.48-49.
• Ermumcu, Senem, İşyerinde Psikolojik Taciz, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, 2014.
• Ertürk Arslan, Arzu, “İş Hukuku Boyutuyla Türkiye’de Psikolojik Taciz (Mobbing) ve Dünyadan Örnekler”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt 20, Sayı 1, 2014, s.289-290.
• Gedikkaya, Muhammed Tolga, Kamu Personelinin Maruz Kaldığı Psikolojik Tacizin Önlenmesine Yönelik Mevzuat Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, 2013.
• Gedikkaya, Muhammed Tolga, “Kamuda Psikolojik Taciz (Mobbing) ile Mücadele Politikasının Değerlendirilmesi: Psikolojik Taciz Genelgesi Örneği”, Gaziantep Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, 2019, s.55.
• Göymen, Yusuf ve Mesut Şöhret, “Mobbing Olgusu: Türk Hukuk Sistemi ve Dünyadaki Yeri”, International Journal of Social Science, Cilt 3, Sayı 2, 2020, s.9-10.
• Göztepe Çelebi, Ece, “Anayasa Mahkemesi’nin ‘Mobbing’ Başvurularına İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi”, Anayasa Yargısı Dergisi, 31, Sayı 1, 2015, s.330.
• Güzel, Ali, Ertan Emre, “İşyerinde Psikolojik Tacize Hukuksal Bakış: Avrupa Hukuku ve Karşılaştırmalı Hukuk”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, Cilt 14, 2007, s.511.
• Işkın, Gülay, İşyerinde Psikolojik Taciz, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2010.
• İlhan, Ümit, “İşyerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Tarihsel Arka Planı ve Türk Hukuk Sisteminde Yeri”, Ege Akademik Bakış 10, Sayı 4, 2010.
• İşoğlu Keskin, Benay, Hukuki Boyutuyla İşyerinde Psikolojik Taciz, Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi, 2015.
• İşoğlu, Polat, “Suç Perspektifi Bağlamında Mobbing”, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 15, Sayı 1, 2016, s.628.
• Kanbur, Mehmet Nihat, “Türk Ceza Kanunu’nda Mevcut Hükümler Çerçevesinde İhmal Suretiyle İcra Suçlarına İlişkin Sorunlar Üzerine Değerlendirmeler”, Ceza Hukuku Dergisi, Cilt 7, Sayı 18, 2012, s.65-66.
• Kantarcı, Nihan Gizem, Türk İş Hukukunda Mobbing, Yüksek Lisans Tezi, Melikşah Üniversitesi, 2016.
• Kara, Sümeyye, İnsan Hakları Bağlamında İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing), Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2014.
• Karatuna, Işıl ve Pınar Tınaz, “İşyerinde Psikolojik Taciz: Sağlık Sektöründe Kesitsel bir Araştırma”, TÜRK-İŞ, 2010, s.111.
• Koca, Mahmut ve İlhan Üzülmez, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Ankara, Adalet Yayınevi, 2022.
• Kocabaş, Recep, “Yüksek Yargı Kararları Işığında Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Mobbing”, Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi, 2021.
• Kurt, Gülşah, “Cinsel Taciz Suçu”, in Özel Ceza Hukuku Cilt II: Kişilere Karşı Suçlar, (Ed.) Köksal Bayraktar ve Pınar Memiş Kartal, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2017.
• Kuzgun, İmge, Türk Ceza Hukuku Açısından Mobbing, Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi, 2014.
• Küçükkaya, Hande Gül, “Yeni Gelişmeler Işığında İşyerinde Psikolojik Taciz”, Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, 2014, s.194-195.
• Leymann, Heinz, “The Content ve Development of Mobbing at Work”, European Journal of Work ve Organizational Psychology, Cilt 5, Sayı 2, 1996.
• Lokmanoğlu, Salim Yunus, “İşyerinde Psikolojik Taciz”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Sayı 30, 2017.
• Margaret H. Vickers, “Introduction—Bullying, Mobbing, ve Violence in Public Service Workplaces: The Shifting Sands of ‘Acceptable’ Violence.” Administrative Theory & Praxis, Cilt 32, Sayı 1, 2010, s.7-9.
• Özbek, Veli Özer, Doğan, Koray ve Pınar Bacaksız, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler. Ankara, Seçkin, 2022.
• Öztürk, Meral ve Ercan Şahbudak, “İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) ve İş Doyumu: Cumhuriyet Üniversitesindeki Araştırma Görevlileri Üzerine Bir Çalışma”, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, Cilt 20, Sayı 2, 2017, s.203.
• Palabıyık, Burak Buğra, Türk İş Hukukunda Mobbing, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, 2018.
• Pir, Erkan, Türk Hukukunda Psikolojik Taciz (Mobbing) ve Hukuki Sonuçları, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, 2019.
• Sağun, Aslıhan, İşyerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Hukuksal Temelleri ve Sonuçları, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, 2014.
• Savaş, Fatma Burcu, İşyerinde Manevi Taciz, Yüksek Lisans Tezi, Galatasaray Üniversitesi, 2006.
• Sevinç, Pınar, İş Hukukunda Mobbing, Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Yüksek Lisans Programı Özel Hukuk Ana Bilim Dalı, 2018.
• Sınar, Hasan, “İntihara Yönlendirme Suçu”, in Özel Ceza Hukuku Cilt II: Kişilere Karşı Suçlar, (Ed.) Köksal Bayraktar ve Pınar Memiş Kartal, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2017.
• Taşkın, Ahmet, “İşyerinde Mobbingin Ceza Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi”, Çalışma ve Toplum, Cilt 1, Sayı 44, 2015, s.221-258.
• Tınaz, Pınar, İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing), İstanbul, Beta Yayıncılık, 3. baskı 2011.
• Tulay, Muhammed Emre, “Türk Ceza Hukukunda İntihara Yönlendirme Suçu”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt 26, Sayı 2, Aralık 2020, s.816-817.
• Tutar, Hasan, “İşyerinde Psikolojik Şiddet Sarmalı: Nedenleri ve Sonuçları”, Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, 2004, s.111-112.
• Türay, Aras, “İhmal Suretiyle İcrai Hareketin Sınırlı Sayıda Olup Olmadığı Sorunsalı”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 17, Sayı 3, 2020, s.134-135.
• Türkoğlu, Selin, Türk Ceza Hukuku Açısından Israrlı Takip, Yüksek Lisans Tezi, Galatasaray Üniversitesi, 2019.
• Ulusoy, Zeynep Duygu, “Mobbing Suç Tipi İçin Bir Analiz Denemesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 105, 2013, s.131-154.
• Ümit, İlhan, “İşyerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Tarihsel Arka Planı ve Türk Hukuk Sisteminde Yeri”, Ege Akademik Bakış, Cilt 10, Sayı 4, 2010, s.1176-1180.
• Ünver, Yener, Adliyeye Karşı Suçlar, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2011.
• Ürgenç, Candan, İşçi İşveren İlişkilerinde Mobbing, Yüksek Lisans Tezi, Yaşar Üniversitesi, 2018.
• Yuvalı, Ertuğrul, İşçinin Kişisel Özellikleri Bakımından İşverenin Eşit Davranma Borcu, Ankara, Turhan Kitabevi, 2012.