New German Citizenship Law and its Effects on Turkish Citizens

Yıl 2025, Cilt: 83 Sayı: 2

Uğur Tütüncübaşı

https://doi.org/10.30915/abd.1532074

Öz

Citizenship is a legal bond that determines the mutual rights, duties and obligations between a particular state and a person, and expresses the belonging of a person to a particular state. As a result of its sovereignty, each state, in accordance with the procedures determined by its constitutional order, makes laws regulating the conditions under which citizenship can be acquired, lost, etc. at its own discretion. States regulate the rights to acquire their own citizenship in line with their policies and needs, whether they are sending or receiving migration or trying to attract migrants to their country. These regulations may change over time and according to need. These regulations may change in time according to needs. The developments in German citizenship law, which is the subject of our study, actually constitutes a good and up-to-date example of this change. This is because the German Federal Government is trying to attract the qualified foreign labour force it needs. For this purpose, it is aware of the need to facilitate the naturalisation of foreigners. In this context, it has relaxed the conditions in the Citizenship Law and accepted dual citizenship, which is also an important issue for Turkish citizens. The example of Germany is of particular importance due to the high number of Turkish citizens and German citizens of Turks living there. For this reason, these legislative changes and positive innovations that are closely related to Turkey and Turks will be tried to be revealed.

Anahtar Kelimeler

New German Citizenship Law, Dual citizenship, Turkish citizens living in Germany

Yeni Alman Vatandaşlık Kanunu ve Türk Vatandaşlarına Etkileri

Öz

Vatandaşlık, belirli bir devletle kişi arasındaki karşılıklı hak, görev ve yükümlülük ilişkilerini belirleyen hukuksal bağ olup, kişinin belirli bir devlete aidiyetini ifade eder. Her devlet sahip olduğu egemenlik hakkının bir sonucu olarak, kendi anayasal düzenince belirlenmiş usuller uyarınca, kendi vatandaşlığının hangi şartlar altında kazanılacağını, kaybedileceğini vb. konuları düzenleyen yasaları kendi takdirine göre yapar. Devletler göç veren veya göç alan ya da ülkesine göçmen çekmeye çalışan politikaları ve ihtiyaçları doğrultusunda kendi vatandaşlıklarını kazanma haklarını düzenlerler. Bu düzenlemeler zamanla ve ihtiyaca göre değişebilmektedir. Çalışmamızın konusunu oluşturan Alman vatandaşlık hukukundaki gelişmeler de aslen bu değişime güzel ve güncel bir örnek teşkil etmektedir. Zira Federal Alman hükümeti ihtiyacı olan nitelikli yabancı iş gücünü ülkesine çekmeye çalışmaktadır. Bunun için yabancıların vatandaşlığa alımını kolaylaştırması gerektiğinin farkındadır. Bu bağlamda Vatandaşlık Kanununda yer alan şartları esnetmiş ve özellikle -Türk vatandaşları için de önemli olan bir husus olan- çifte vatandaşlığı kabul etmiştir. Almanya örneği, orada yaşayan Türk vatandaşlarımız ile Türk kökenli Alman vatandaşlarının sayısının da fazla olması sebebiyle ayrıca önem taşımaktadır. Bu sebeple Türkiye’yi ve Türkleri yakından ilgilendiren bu mevzuat değişiklikleri ve getirilen olumlu yenilikler ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Yeni Alman Vatandaşlık kanunu, Çifte vatandaşlık, Almanya'da yaşayan Türk vatandaşları

Kaynakça

• Altuğ Yılmaz. “Çok Vatandaşlık”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 43, Sayı 1-4, 1977, s.191-207.
• Altuğ, Yılmaz. Devletler Özel Hukuku, İstanbul, Çağlayan Kitapevi, 1995.
• Ataman Figanmeşe, İnci. “Çifte Vatandaşlık Halinde MÖHUK’un 4. Maddesinin b ve c Bentlerinin Uygulama Alanı”, MHB 1999/2000, Sayı 1-2, s.95-115.
• Ataman-Figanmeşe, İnci. “Doğumla Kazanılan Vatandaşlıkta “Doğum Yerinin” Rolü Bakımından Türk ve Alman Vatandaşlık Hukuklarına Karşılaştırmalı Bir Bakış” in Uluslararası Hukukta Göç ve Vatandaşlık , editors Işıl Özkan ve Kazım Sedat Sirmen, Ankara, Yetkin, 2023.
• Aybay, Rona. “Çifte Uyrukluk Sorunu”, İnsan Hakları Yıllığı, Sayı 15, 1993, s.100-108.
• Aybay, Rona. Vatandaşlık Hukuku, 1. Baskı. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2004.
• Bayraktaroğlu Özçelik, Gülüm. “Kanunlar İhtilâfı Hukukunda Olumlu Vatandaşlık İhtilâflarının Çözümü ve MÖHUK m. 4(1)(b) ve (c) Hükümlerinin Değerlendirilmesi”, GÜHFD, Cilt 19, Sayı 1, 2015, s.111-150.
• Berki, Osman Fazıl. “Türk Vatandaşlık Hukukunda Toprak Esasının Gelişmesi”, AÜHFD, Cilt 27, Sayı 1, 1970, s.67-75.
• Berki, Osman Fazıl. Devletler Hususi Hukuku, C. I, Ankara, Güzel Sanatlar, 7. Baskı, 1970.
• Berlit, Uwe, Roland Fritz, Jürgen Vormeier ve Reinhard Marx, Gemeinschaftskommentar zum Staatsangehörigkeitsrecht, Neuwied, Luchterhand, 2023.
• De Groot, Gerard‑René and Olivier Vonk. “Acquisition of Nationality by Birth on a Particular Territory or Establishment of Parentage: Global Trends Regarding Ius Sanguinis and Ius Soli”, Netherlands International Law Review, 65/3, 2018, s.319–335.
• Deutscher Bundestag Drucksache 20/9044, 20.Wahlperiode - 01.11.2023 (https://dserver. bundestag.de/btd/20/090/2009044.pdf
• Doğan, Vahit, Alper Yılmaz ve Lale Ayhan İzmirli. Türk Vatandaşlık Hukuku, Ankara, Rehber, 19. Baskı, 2023.
• Ecemiş, Sercan. “Türk Vatandaşlığının Doğum Yeri (Ius Soli) Esasıyla Kazanılması”, DEÜHFD, Cilt 25, Sayı 1, 2023, s.229-266.
• Edwards, Alice. “The meaning of nationality in international law in an era of human rights: procedural and substantive aspects”, in Nationality and Statelessness under International Law, editors Alice Edwards and Laura van Waas, Cambridge Univ. Press, 2014, s.11-43.
• Ekşi, Nuray. 5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’a İlişkin Yargıtay Kararları, İstanbul, Beta, 2010.
• Ekşi, Nuray. Askerliğin Vatandaşlık Üzerindeki Etkisi ve Özellikle Çifte Vatandaşlığa Sahip Kişilerin Askerlik Yükümlülüğü, İstanbul, Beta, 2. Bası, 2005.
• Erdem, B. Bahadır. Türk Vatandaşlık Hukuku, İstanbul, Beta, 5. Bası, 2016.
• Geyer, Florian. “StAG § 10”, in Ausländerrecht, edit. Rainer M. Hofmann, Baden Baden, Nomos, 3. Auflage, 2023, s.3127-3158.
• Göğer, Erdoğan. “Çifte Vatandaşlık”, AÜHFD, Cilt 44, Sayı 1, 1995, s.127-181.
• Göğer, Erdoğan. “Devletler Hususî Hukukunun Mahiyeti”, AÜHFD, Cilt 27, Sayı 3, 1970, s.173-192.
• Göğer, Erdoğan. Türk Tâbiiyet Hukuku, Ankara, Sevinç, 4. Bası, 1979.
• Güngör, Gülin. “Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi.”, Prof. Dr. Yılmaz Altuğ’un Anısına Armağan, MHB, Cilt 17-18, Sayı 1-2, 1997-1998, s.229-250.
• Güngör, Gülin. Tâbiiyet Hukuku, Ankara, Yetkin, 3. Bası, 2015.
• Hailbronner Kay, Hans Georg Maaβen, Jan Hecker ve Marcel Kau. Staatsangehörigkeitsrecht, München, CH Beck, 6. Auflage, 2017.
• Heilbronner, Kay, Marcel Kau, Thomas Gnatzy ve Ferdinand Weber. Staatsangehörigkeitsrecht, München, C.H. Beck, 7. Auflage, 2022.
• Heilbronner, Kay. Asyl- und Ausländerrecht, Stuttgart, Kohlhammer, 5. Auflage, 2021.
• Karademir, Ebru. “Türk Hukukunda Çifte/Çok Vatandaşlıktan Kaynaklanan Sorunlar”, DEÜHFD, Cilt 20, Sayı 1, 2018, s.239-264.
• Münch, Berthold. “Einbürgerungsrecht”, in Ausländer- und Asylrecht, edit. Reinhard Marx, Baden Baden, Nomos, 4. Auflage, 2021, s.303-444.
• Nomer, Ergin. “Türk Devletler Özel Hukukunda Çifte Vatandaşlık”, MHB, Cilt 14, Sayı 1-2, 1994, s.55-62.
• Nomer, Ergin. Türk Vatandaşlık Hukuku, İstanbul, Filiz, 21. Bası, 2015.
• Oberhäuser, Thomas. “StAG § 8”, in Ausländerrecht, edit. Rainer M. Hofmann, Baden Baden, Nomos, 3. Auflage, 2023, s. 3103-3120.
• Özkan, Işıl ve Uğur Tütüncübaşı. “Türk ve Alman Hukukunda Çifte Vatandaşlığa İlişkin Gelişmeler.” AÜHFD, Cilt 57, Sayı 3, 2008, s.599-634.
• Özkan, Işıl. “Yeni Vatandaşlık Türleri: Çağdaş bir Tipoloji mi?”, Prof. Dr. Durmuş Tezcan’a Armağan, DEÜHFD, Cilt 21, Özel Sayı, 2019, s.2205-2251.
• Öztürk, Necla. Yatırım Yoluyla İkamet Etme ve Vatandaşlık Kazanma, İstanbul, On iki Levha, 2022.
• Seviğ, Muammer Reşit. Devletler Hususî Hukuku, İstanbul, Fakülte Matbaası, 1983.
• Spiro, Peter J. “Multiple Citizenship”, in The Oxford Handbook of Citizenship, editors Ayelet Shacher, Rainer Bauböck, Irena Bloemraad ve Maarten Vink, London, Oxford University Press, 2017, s.621-643.
• Tabbara, Tarik. “Das Gesetz zur Modernisierung des Staatsangehörigkeitsrechts (StARModG).” Informationsbrief Ausländerrecht, no. 4, 2024, s.141-147.
• Tanrıbilir, Feriha Bilge. “Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi ve Türk Hukuku.”, Prof. Dr. Ergin Nomer’e Armağan, MHB, Cilt 22, Sayı 2, 2002, s.791-818.
• Turhan Turgut ve Feriha Bilge Tanrıbilir. Vatandaşlık Hukuku, Ankara, Yetkin, 4. Baskı, 2017.
• Tütüncübaşı, Uğur. “Türk Vatandaşlığından Çıkma ve 6304 Sayılı Kanun Kapsamında Türk Vatandaşlığından Çıkanların Hakları (Yeni “Mavi Kart” Uygulaması)”, DEÜHFD, Cilt 13, Sayı 2, 2011, s.153-194.
• Unat, İlhan. Nottebohm Kararı ve Tâbiiyetin Gerçekliği İlkesi, Ankara, Sevinç, 1966.
• Ünsal, Hande. “Doğum Anında Vatandaşlığın Kazanılmasında Ius Soli Esası”, MHB, Cilt 43, Sayı 2, 2023, s.517-579.
• Weizsäcker, Esther. “StAG § 14”, in Ausländerrecht, editor Rainer M. Hofmann, Baden Baden, Nomos, 3. Auflage, 2023, s.3202-3207.