Satım Sözleşmesinde Satıcının Temerrüdü

Yıl 2025, Cilt: 83 Sayı: 3, 751 - 784, 15.10.2025

Yaren Astan

https://doi.org/10.30915/abd.1797414

Öz

Türk Borçlar Kanunu’nun 207 ve devamı maddelerinde düzenlenen satış sözleşmesi kapsamında satıcının temerrüdüne ilişkin hükümler, borçlar hukukunun genel ilkeleri çerçevesinde ele alınmaktadır. Satış sözleşmesi, karşılıklı borç doğuran ve borçlar hukukunun genel ilkelerine tabi bir sözleşme tipi olup, özellikle ahde vefa ilkesi kapsamında taraflara edim yükümlülüğü getirir. Satıcının satılan malın mülkiyetini ve zilyetliğini devretme yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda temerrüt hükümleri uygulanır. Bu çalışmada temerrüdün şartları incelenmiştir. Çalışmada ayrıca temerrüdün genel sonuçlarından aynen ifa ve gecikme tazminatı, tam iki tarafa borç yükleyen sözleşmelere özgü özel sonuçlarından menfi zarar ve sözleşmeden dönme suretiyle müspet zarar talebi değerlendirilmiştir. Özellikle belirli vadeli ticari satış sözleşmeleri bakımından TBK m. 212 ve 213 hükümleri bağlamında, menfi zararın kapsamı ve hesaplanma yöntemleri ile müspet zarar talebinin bu tür sözleşmelerdeki geçerliliği doktrinsel tartışmalar çerçevesinde ele alınmıştır. Sonuç olarak, satıcının temerrüde düştüğü hallerde alıcının sahip olduğu haklar hem genel temerrüt hükümleri hem de özel sözleşme türlerine ilişkin düzenlemeler kapsamında bütüncül bir şekilde değerlendirilmiş; ticari satış sözleşmeleri yönünden ortaya çıkan farklılıklar da açıklığa kavuşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Satıcının temerrüdü , borçlunun temerrüdü , ihbar , aynen ifa , ticari satış sözleşmesi , menfi zarar , müspet zarar

Kaynakça

• Akıntürk, Turgut ve Ateş, Derya. Borçlar Hukuku Genel Hükümler Özel Borç İlişkileri. Beta Yayınları, 2020.
• Ayan, Mehmet. Borçlar Hukuku (Genel Hükümler). Seçkin Yayıncılık, 2016.
• Aydos, Oğuz Sadık. Borçlar Hukuku. Seçkin Yayıncılık, 2024.
• Bani, Mehmet Hulusi. “Ticari Satımda Satıcının Temerrüdü” Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi, 2015.
• Barlas, Nami. Para Borçlarının İfasında Borçlunun Temerrüdü ve Bu Temerrüt Açısından Düzenlenen Genel Sonuçlar. Kazancı Kitap Ticaret A.Ş., 1992.
• Buz, Vedat. Borçlunun Temerrüdünde Sözleşmeden Dönme. Yetkin Kitapevi, 2014.
• Buz, Vedat “Ödemezlik Def’inin Borçlu Temerrüdüne Etkisi” Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 29, sayı 4 (2013), 83-111.
• Cansel, Erol ve Özel, Çağlar. Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 1. Seçkin Yayıncılık, 2017.
• Doğan, Murat ve Şahan, Gökhan ve Atamulu, İsmail. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Seçkin Yayıncılık, 2024.
• Erdoğan, İhsan. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Gazi Kitapevi, 2019.
• Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Yetkin, 2017.
• Feyzioğlu, Feyzi Necmeddin. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. İstanbul Üniversitesi Yayınları, 2. Cilt, 1977.
• Hatemi, Hüseyin ve Gökyayla, Emre, Borçlar Hukuku Genel Bölüm. Filiz Kitapevi, 2021.
• Kaçmaz Şahin, Tülay. “Karşılıklı Borç Yükleyen Sözleşmelerde Borçlunun Temerrüdü Dolayısıyla Alacaklıya Tanınan Menfi ve Müspet Zararın Tazminini İsteme Hakkı” Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, 2022.
• Kayar, İsmail. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Borçlar Hukuku Genel Hükümler- Özel Hükümler. Seçkin Yayıncılık, 2019.
• Kılıç Öztürk, Gizem, “Türk Borçlar Hukukunda Borçlunun Temerrüdü.” Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, 2015.
• Kurt, Leyla Müjde. Borçlunun Sorumlu Olmadığı Sonraki İmkânsızlık (TBK m.136). Yetkin Yayınları, 2016.
• Nazikoğlu, Işık “Karşılıklı Taahhütleri Havi Akitlerde Borçlunun Temerrüdü” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 8, sayı 1 (1951), 658-684.
• Nomer, N. Haluk. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Beta Yayınevi,2021.
• Oğuzman, Kemal ve Öz, Turgut. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Vedat Kitapçılık, 2016.
• Ünlütepe, Mustafa. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Zevkliler, Aydın ve Gökyayla, Emre. Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri. Turhan Kitapevi, 2018.