XVI. YÜZYILDA AHISKA SANCAĞI’NIN ASPİNZA NAHİYESİ’NDE SOSYAL VE EKONOMİK YAŞAM

Yıl 2014, Sayı: 40, 1 - 20, 01.01.2014

Shota Bekadze

Öz

312 yıl (1266-1578) Samtskhe Atabeyleri ve 250 yıl (1579-1829) Osmanlı Devletinin Çıldır Eyaletinin sınırları içerisinde yer alan Aspinza Nahiyesi günümüzde Gürcistan Cumhuriyeti Samtskhe-Cavaheti Bölgesinin Aspinza Belediyesinin sınırları içerisinde bulunmaktadır. Aspinza ve çevresi 9 Ağustos 1578 Çıldır Meydan Savaşı sonrasında Osmanlı hakimiyetine geçmiş ve Çıldır Beylerbeyliğinin Ahıska Sancağına bağlı Aspinza Nahiyesini oluşturmuştur. Son 50 yılda Osmanlı tahrir defterlerinin incelenmesine geniş yer verilse de Osmanlının düzenlediği ve Dil, Tarih, Coğrafya ve Onomastika hakkında çok değerli bilgiler içeren 1595 tarihli Defter-i Mufassal Vilayet-i Gürcistan gibi çok değerli bir hazine bu çalışmaların dışında kalmıştır. Çalışmamızdaki amaç, 1595 tarihli Defter-i Mufassal Vilayet-i Gürcistan tahrir defterine göre Aspinza Nahiyesinin sosyal ve ekonomik yapısını tespit etmek ve nahiye onomastikası hakkında bilgi vermektir. Çalışmamızda Aspinzanın etimolojisi, coğrafi konumu, kısa tarihi, nüfusu ve halkın dini mensubiyeti hakkında bilgiler verildikten sonra, 1595 tarihli Defter-i Mufassal Vilayet-i Gürcistan tahrir defteri ışığında şehrin sosyal-ekonomik hayatı defterdeki kayıtlara göre tahlili yapılarak değerlendirilmiştir. Ayrıca Aspinza Nahiyesi ile ilgili bilgiler ilk defa olarak günümüz türkçesine çevrilmiştir. Umut ediyoruz ki, çalışmamız, Defter-i Mufassal Vilayet-i Gürcistan tahrir defterinin tam metninin günümüz türkçesine çevrilmesinde, onun tahlilinde ve değerlendirilmesinde önemli adımlardan olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Gürcistan Cumhuriyeti, Samtshe-Cavaheti, Aspinza Nahiyesi

THE SOCIO-ECONOMIK LIFE IN ASPINDZA PROVINCE OF AHISKA SANJAK IN THE XVI CENTURY

Öz

Aspindza province were situated inside the teritory of Samtskhe Atabeysfor 312 years (1266-1578 ) and 250 years inside Ottoman Empire (1579-1928 ). Today it is situated inside Samtskhe-Javakheti region, in the municipality of Aspindza, Georgia. Aspindza and its surroundings became the part of Ottoman state after the war of Childir on 9th august, 1578 and became the province of Childir Beylerbeyi of Ahiska Sanjak. In the last 50 years there was given a big attention was given to the state recordings of Ottoman State, but the Defter-i Mufassal Vilayet-i Gurcistan dated 1595 that was very valuable treassure was one of the exaption-it includes valuable information about language, history, geography and onomastics. Our main purpose in this studies is to identify the social and economic structure and onomastic of Aspindza province according to the "Defter-i Mufassal Vilayet-i Gurcistan" dated 1595. Besides, we for the first time translated some part of Defter-i Mufassal Vilayet-i Gurcistan into modern Turkish and give some ideas about the social and economic life of Aspindza province according this recordings. We hope that this studies of Defter-i Mufassal Vilayet-i Gurcistan will be a good step towards more detaild research, analysis, evalation and the whole translation in modern Turkish, of the future of the State recordings.

Anahtar Kelimeler

Ottoman State, Georgia, Samtskhe-Javakheti, Aspindza Province