OSMANLI DÖNEMİ MEHTERAN-I TABL-I ALEM TEŞKİLATINA GENEL BİR BAKIŞ

Yıl 2014, Sayı: 42, 0 - 0, 01.05.2014

Yüksel Pirgon

Öz

Özet: Türklerde müziğin varlığı, tarih öncesine dayanan köklü bir gelenektir. Müzik, sadece sosyal ve dini temalara hizmet için kullanılmamış, askeri amaçlarda da kullanılarak bir devlet geleneği haline gelmiştir. En eski Türk kaynakları olarak kabul edilen Köktürk kitabelerinden yani VI-VIII yüzyılları arasında oluşturulan Orhun ve Yenisey yazıtlarından Türklerde gelişmiş bir askeri müzik olgusunun mevcut olduğu bilinmektedir. Kaşgarlı Mahmudun Divan-u Lugat-it-Türk adlı eserinde de Türklerde mevcut olan savaş müziği geleneğine değinilmiş, birçok savaşta davullar ve boruların çalındığı ifade edilmiştir. Osmanlılarda mehter geleneği Anadolu Selçuklu hükümdarı II. Gıyaseddin Mesudun Osman Beye 1286 tarihli istiklâl fermanı ile birlikte; tuğ, bayrak, zil, tabıl ve nakkare göndermesi ile başlamış ve Sultan II.Mahmudun yeniçeri ocağını kaldırdığı 1826 yılına değin önem arz ederek süregelmiştir. Literatür taramasına dayalı olan bu betimsel çalışmada, tüm eski Türk devletlerinde olduğu gibi, Osmanlı döneminde de hâkimiyet ve kudretin bir ifadesi olan askeri müzik, mehteran-ı tabl-ı alem teşkilat yapısı çerçevesi içerisinde irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk, Osmanlı, Mehter, Mehteran-I Tabl-ı Alem, Mehter Çalgıları

AN OVERVIEW OF OTTOMAN MEHTERAN-I TABL-I ALEM ORGANIZATION

Öz

Abstract: In Turkish societies, music has always been a long-established tradition with its history dating back prehistoric times. Music hasnt only served for social and religious purposes but it has also turned into a state tradition with its use for military purposes. Accepted as the oldest Turkic resources, Köktürk Scripts, indicates that Turksve always owned a sense of military music. Kaşgarlı, in his Divan-u Lugat-it-Türk, touched upon existing military music tradition. Ottoman Janissary Band tradition initiated through Mesud II, Seljuk Emperor, who sent an independence decree dated 1286 to Osman along with a plume, flag, cymbal, table and kettledrum. Having gained importance over the years, this tradition ended in 1826 when Mahmud II abolished Janissary Corps. Based on literature review, this study highlights the military music, which marked the sign of dominance and power in Ottoman Empire like in all former Turkic States, within the framework of mehteran-ı tabl-ı alem organization.

Anahtar Kelimeler

Key Words: Turk, Ottoman, Mehter, Mehteran-I Tabl-ı Alem, Mehter Instruments