ÖZEL SEKTÖR KISA VADELİ BORÇLANMASININ REEL SEKTÖRE ETKİSİ: HOLLANDA HASTALIĞI ÖRNEĞİ

Yıl 2015, Sayı: 52, 164 - 185, 01.08.2015

Engin Dücan Sumru Bakan

Öz

2007 yılı Ağustos ayında ABD’de mortgage krizi olarak başlayan, 2008 yılında likidite ve finansal krize
2009 yılında da reel sektör krizine dönüşen küresel ekonomik krizin temel kaynağı finans sisteminin aşırı büyümesi
olmuştur. Söz konusu dönemde Türkiye'nin brüt dış borç stokunun GSYH’ye oranı, 2010 yılında %66 olmuştur.
2015 yılı ilk çeyreğinde ise bu oran 70,6'ya ulaşmıştır. Özel sektörün yurt dışından kullandığı kredilerdeki yüksek
oranlı artışlar 2014 yılı başına kadar ülkeye yoğun döviz girişine sebep olmuştur. Döviz bolluğunun Türk parasının
değerini arttırması nedeniyle ithal mallara olan talep artarken ihracatın nispeten düşük seyretmesi nedeniyle cari
açığın artmaya devam etmesi, sonuçları itibariyle bakıldığında, Hollanda hastalığı ile paralellik göstermektedir.
Özel sektör dış borçlanmasında görülen hızlı artışın yol açtığı döviz girişlerinin reel sektöre etkilerinin analiz
edildiği çalışmamızda özel sektör kısa vadeli borçlanması, ithalat, sanayi üretim endeksi ve ihracat değişkenlerinin
2010-2015 yılları arasındaki aylık verileri ele alınarak VAR modeli kurulmuştur. Elde edilen sonuçlar Türkiye’nin
ithalata bağımlı sanayi üretimi ve ihracat yapısı dikkate alınarak incelendiğinde özel sektör borçlanmasındaki hızlı
artış nedeniyle ithalatta yaşanan artışa karşın, cari açığın yükselmeye devam ettiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Özel sektör borçlanması, Cari Açık, Hollanda Hastalığı, VAR analizi, Granger Nedensellik

EFFECTS OF THE SHORT-TERM BORROWING BY THE PRIVATE SECTOR ON THE REAL SECTOR: EXAMPLE OF HOLLAND SYNDROME

Öz

Main source of the global crisis that arose in August 2007 in the USA as mortgage crisis and turned into
liquidity and financial crisis in 2008, followed by the real economy crisis in 2009, was the overgrowth of the
financial system. During this period, the ratio of Turkey’s gross outstanding external debt to GDP was realised as
66% in 2010 and reached 70.6% in first quarter of 2015. High increases in foreign credits borrowed by the private
sector caused profound inflow of foreign currency until the beginning of 2014. While demand for imports
increased due to appreciation of the Turkish currency appreciated as a result of the abundance of foreign currency,
the current deficit continued to increase because of the relatively low level of exports, thus showing parallelism
with the Holland Syndrome. In this study, which analyzes the effects of the inflow of foreign currency caused by
the sudden increase in the foreign borrowing by the private sector on the real sector, the present study, VAR model
is set up by dealing with the monthly data of the variables of the short-term borrowing by the private sector, import,
industrial production index and export in the period of 2010-2015. When the results are examined by taking into
account the import-dependent industrial production and export structure of Turkey, it is found out that the current
deficit continues due to the quick increase in the borrowing by the private sector despite of the increased import.

Anahtar Kelimeler

Borrowing by Private sector, Current Deficit, Holland Syndrome, VAR Analysis, Granger Causality Test