MALATYA YÖRESİ YAĞMUR DUASI GELENEKLERİNDE ESKİ TÜRK İNANÇ İZLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2016, Sayı: 54, 134 - 146, 01.05.2016

Begüm Kurt

Öz

Hitit döneminde kurulan Malatya ili tarihi boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. İl,
doğudaki en eski ulaşım yolu olması, Anadolu ve Ortadoğu’nun kavşak noktası olması bakımından geçmişte
sahip olduğu önemi günümüzde de sürdürmektedir. Türkiye’nin nüfus bakımından en büyük yirmi sekizinci ili
olan Malatya’nın gelişen sanayiye rağmen başlıca geçim kaynakları arasında tarım ve hayvancılık
bulunmaktadır. Bu sebeple ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanan diğer tüm illerde olduğu gibi Malatya’da
da su yaşamsal döngünün devamlılığında büyük önem taşımaktadır.
İllerin tarihi akış içerisinde geçirmiş olduğu yaşam katmanlarından arta kalan ve kültürel zenginliklerini
tamamlayan kazanımlar halk kültürlerine de sinmiştir. İnsanların doğa olayları karşısında kazandıkları ve
zamanla çeşitlendirdikleri savunma mekanizmaları, gelenek adını verdiğimiz kalıp davranışlarla nesiller boyu
aktarılan bir miras haline gelmiştir. Yağmur yağdırma gelenekleri de bu mirasın bir parçası olarak karşımıza
çıkmaktadır.
Malatya ve çevresinde yüzyıllardır uygulanmaya devam eden geleneksel yağmur yağdırma işlemleri
günümüzde de halkın su sıkıntısı çektiği zamanlarda çare olma işlevini kaybetmemiştir. Yapılan bütün işlemlerin
kökeninde eski Türk kültürünün yansımalarını bulmak mümkündür. Bu çalışmada çeşitli tarihlerde alan
araştırması ile derlenen Malatya yöresi yağmur yağdırma yöntemlerine dair geleneksel bilgileri sunmak ve
uygulanan yöntemlerin kökenine inerek yaşayan eski Türk inanç izlerini açığa çıkarmak amaçlanmıştır.
Elde edilen veriler sonucunda Malatya yağmur duası geleneklerinde atalar kültü, su kültü, ateş kültü,
tabiat kültleri, yâda taşı gibi eski Türk inanç kalıntılarının izlerine rastlanılmıştır. Yörede gerçekleştirilen bütün
yağmur yağdırma işlemlerinin kökeninin Orta Asya inanç sistemine uzandığı, bu uygulamaların bir kısmında ise
İslami unsurların yansımasının bulunduğu ve bu söz konusu unsurların da İslam öncesi inanç sistemiyle
kaynaşarak gelenek adı altında yaşamaya devam ettiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Malatya, Halk Kültürü, İnanç, Gelenek, Yağmur Duası

ON THE TRACES OLD TURKISH BELIEF IN MALATYA REGION RAIN PRAYER OF TRADITION A REVIEW

Öz

Hittites established Malatya province has hosted many civilizations throughout history. City east is the oldest mode of transport, in terms of being the crossroads of the Middle East Anatolia and the importance it has in the past continues today. Despite the largest twenty-eighth provinces of Malatya developing industry in terms of Turkey's population are agriculture and animal husbandry are the main source of livelihood. Therefore, water in economy as well as all other provinces in Malatya based on agriculture and animal husbandry is of great importance in maintaining the life cycle. Residual layer of life, which he had in the history of the province and gains flow, has since completed their cultural richness in the folk culture. Natural phenomena and gradually gained against people diversify their defense mechanisms, generation by tradition we call behavior patterns have become a heritage passed round. Rainmaking tradition also appears to be a part of this heritage. Malatya around for centuries and continue to be applied by conventional rainmaking operations today has not lost its function as a remedy when he drew people's water shortage. At the root of all transactions made possible to find the influence of ancient Turkish culture. We also we have compiled with field research on various dates in the studies on the Malatya region of the rainmaking process to provide traditional knowledge and living to the roots of the methods applied were intended to reveal the old Turkish belief monitors. As a result we obtained data on the cult of ancestors in Malatya rain prayer tradition, the cult of water, fire cult, the cult of nature; we found traces of debris such as old Turkish belief or move. That the origin of all rainmaking operations carried out in the region of Central Asia lies a belief system, we have determined that it is in a part of the application that contains the image of Islamic elements and also of the said factors continued to live under fused tradition the name of the pre-Islamic belief system.

Anahtar Kelimeler

Malatya, Folk Culture, Faith, Tradition, Rain Pray