KAHRAMANMARAŞ ABA DOKUMACILIĞI

Yıl 2017, Sayı: 63, 276 - 289, 31.10.2017

Mustafa Oğuz Gök

Öz

Yörede dokumacılık kültürü çok eski zamanlara dayanmaktadır. Dokuma çeşidi olarak aba, kilim, halı, sehpa örtüsü vb. dokumalar dokunmaktadır. Aba; genellikle yünden yapılan kalın, kaba, kolsuz ve yakasız erkek giysisidir. Özellikle Kahramanmaraş, Gaziantep, Kilis, Osmaniye, Hatay ve Adana yöresinin vazgeçilmez giysilerinden birisi olmuştur. Bu giysi geçmişte çoğunlukla koyun, keçi, at, deve, öküz kıllarından yapılmıştır. Günümüzde maliyetli bir giysi olmasından dolayı pamuk, simli iplik, polyester ya da karışımlardan oluşan ipliklerle dokunmaktadır.

Bu giysi geçmişte farklı sosyal sınıfların (fakir-zengin) giydiği bir giysi iken günümüzde çoğunlukla halkoyunu ekiplerinin ve Kahramanmaraş’ın kurtuluş günü olan 12 Şubat kurtuluş bayramında halkın giydiği yerel bir giysi haline gelmiştir. Aba, alt ve üst olmak üzere 2 parçadan oluşmaktadır. Aba’nın özelliği kışın sıcak, yazın serin tutmasıdır. Yağmur geçirmediği için de çok tercih edilen bir giysidir. Aba’nın kırmızı aba, ibrişimli kırmızı aba, berti abası, boz aba, güreş abası gibi değişik çeşitleri vardır. Aba, yurtdışında da büyük ilgi görmektedir. Turistik olarak kırlent ve yastık yüzleri şeklinde yapılmakta ve satılmaktadır.

Kültürel değerlerin yaşatılması ile ilgili çalışmalar özellikle son yıllarda önem kazanmaya başlamıştır. Halk eğitim merkezlerinde kurslar açılmakta, insanların duyarlılıklarını artırmak ve halkı bilinçlendirmek amacıyla konuşmalar düzenlenmekte, görsel sunumlar hazırlanmakta, projeler yapılmakta, teşvikler sunulmakta, vb. çalışmalar gerçekleştirilmektedir. Üniversite-sanayi işbirliği ile çalışmaların sürdürüldüğü görülmektedir. Yapılan bu çalışmada; Kahramanmaraş yöresine ait olan ve unutulmaya yüz tutmuş aba dokumacılığının belgelenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmanın ileri aşamalarında üniversiteler ve özel sektörle birlikte proje üretilmesi hedeflenmektedir. Böylelikle kültürel değerlerimiz korunacak, insanların iş bulma imkânları artacak ve ülkemizde katma değerli ürünlerin üretimi gerçekleşecektir.

Anahtar Kelimeler

Aba, dokuma, Kahramanmaraş, tezgâh

Kaynakça

• Büyüktürkmen, Mustafa. Maraş Abası. Kahramanmaraş: Kahramanmaraş İl Özel İdaresi Yayınları, 2013. Büyüktürkmen, Mustafa ve Ortaç, H. Serpil. Kahramanmaraş Geleneksel Erkek Kıyafeti Aba ve Son Usta Hüseyin Gülegül. Uluslararası Türk ve Dünya Kültüründe Kahramanmaraş Sempozyumu. Kahramanmaraş, 2013. Çelik, Adnan ve Akgemci, T. Kaybolan Meslekler Araştırması: Kahramanmaraş Örneği. I. Kahramanmaraş Sempozyumu, Kahramanmaraş Belediyesi ve Maraşder, K.Maraş, 2004. Geleneksel Giyim Kuşam, “T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kahramanmaraş İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü” 20 Mart 2017, Anonim, 2017b. <http://www.kahramanmaraskulturturizm.gov.tr/TR,152444/geleneksel-giyim-kusam.html> Kazar, M. Aba ve Abacılık. III. Ulusal Türk El Dokumalarına Yaklaşım ve Sorunları Sempozyumu. Konya, 2000. Türk Dil Kurumu (TDK), “Türkçe Sözlük” 20 Mart 2017, Anonim, 2017c <http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.52f8e1c02363b3.00472341> Uğurlu, A. Kebe, Aba, Şayak Dokumaları. İlgi Dergisi. Sayı: 61. İstanbul, 1990. Vikipedi, özgür ansiklopedi, “Kahramanmaraş (il)” 20 Mart 2017, Anonim, 2017a. <http://tr.wikipedia.org/wiki/Kahramanmara%C5%9F_(il)> Yeni Türk Ansiklopedisi. 12. cilt. Ötüken, 1985.